धारा १६८ (३) को मुख्यमन्त्रीले राजीनामा दिएपछि १६८ (५) मा जानेकी १६८ (२) मा फकर्ने ?

२३ चैत, काठमाडौं । सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकार गठनको विषय पेचिलो बनेको छ । संविधानको कुन धारा अनुसार सरकार गठनका लागि आह्वान गर्ने भन्ने कुरामा प्रदेश प्रमुख अलमलमा परेका छन् । कतिपय कानुनका जानकारले सुदूरपश्चिम प्रदेश मध्यावधिमा जान सक्ने भन्दै प्रदेश प्रमुख नजिर मियाँलाई सुझाव दिइरहेका छन् । अहिले प्रदेश प्रमुख मियाँ संविधानको कुन धारा अन्तर्गत नयाँ सरकार गठनको आह्वान गर्ने भन्ने द्विविधामा परामर्श गरिरहेका छन् । 

मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाहले प्रदेश प्रमुख समक्ष राजीनामा पेस गरिसकेपछि बाध्यात्मक नभएपनि सामान्यतः बिहीबार साँझ नै प्रदेश प्रमुखले नयाँ सरकार गठनका लागि आव्हान गरिसक्नु पर्ने थियो । लुम्बिनीमा सरकार गठनको लागि आह्वान भइसकेको छ । मुख्यमन्त्री डिल्लीबहादुर चौधरीले पनि बिहीबार नै राजीनामा दिएका थिए । सुदुरपश्चिममा भने प्रदेश प्रमुख मियाँले सरकार गठनको आह्वान गर्न सकेका छैनन् ।  उनी कानुनी परामर्श गरिरहेका छन् ।

संविधानको धारा १६८ (२) बमोजिम नियुक्त तत्कालीन मुख्यमन्त्री राजेन्द्रसिंह रावलले विश्वासको मत प्राप्त गर्न नसकी सरकार ढलेपछि धारा १६८ (३) बमोजिम प्रदेश सभाको सबैभन्दा ठूलो दलको हैसियतले नेपाली कांग्रेस संसदीय दलका नेता कमलबहादुर शाह मुख्यमन्त्री नियुक्त भएका थिए । १६८ (४) को प्रावधानअनुसार उनले विश्वासको मत पनि पाए र १४ महिना सरकार पनि चलाए । तर राजनीतिक समीकरण बदलिएपछि उनी राजीनामा दिन बाध्य भए । 

शाहको राजीनामापछि संविधानको कुन धारा अन्तर्गत नयाँ सरकार गठनको आह्वान हुने भन्नेमा कानुन व्यवसायी र सांसदहरुका बेग्लाबेग्लै तर्क देखिन्छन् । सामान्यतः १६८ (३) को प्रावधानद्वारा नियुक्त मुख्यमन्त्रीको सरकार ढलेपछि स्वतः १६८ (५) को विकल्पमा जानुपर्ने केही कानुन व्यवसायीको तर्क छ भने केहीले भने १६८ (२) कै प्रावधानमा पनि फर्किन सकिने तर्क गरेका छन् ।

धारा १६८ (२) मा दुई वा दुई भन्दा बढी दलहरूको समर्थनमा बहुमत प्राप्त गर्न सक्ने प्रदेश सभा सदस्य मुख्यमन्त्री नियुक्त हुने प्रावधान छ भने धारा १६८ (५) मा धारा १६८ (३) बमोजिम नियुक्त मुख्यमन्त्रीले विश्वासको मत प्राप्त गर्न नसकेमा १६८ (२) बमोजिम कुनै सदस्यले प्रदेश सभामा विश्वासको मत प्राप्त गर्न सक्ने अवस्थामा प्रदेश प्रमुखले त्यस्तो सदस्यलाई मुख्यमन्त्री नियुक्त गर्न सक्ने प्रावधान छ ।