“नागरिक पहिलो” अभियान शुरु, के हो अभियानको अन्तर्य

"नागरिक पहिलो अभियान" (People First Campaign) नेपालको गैर दलीय राजनीतिक अभियान हो । विद्यमानका राजनीतिक दलहरूले संविधानको भावना र मर्म अनुसार राजनीति नगरी राजनीतिलाई पेशा व्यवसायका रुपमा सञ्चालन गरेकाले यो अभियानको सुरुवात गर्नु परेको हो । राजनीतिमा निष्ठा, नैतिकता, मूल्य, मान्यता र नागरिकप्रतिको उपेक्षा बढ्दै गएको सन्दर्भ, समय र आवश्यकताले यो अभियान जन्मेको हो । 
बिगत एक बर्षदेखि देशका विभिन्न ठाउँहरूमा पुगेर आम नागरिकहरूसँग छलफल, अन्तरक्रिया र बहसहरूबाट आज नेपाली नागरिकहरूले खोजेको मुख्य दुई कुराहरू हुन् भन्ने यो अभियानको निष्कर्ष हो ।

ती हुन् .....
सबैको स्वाभिमान 
सबैको समृद्धि 

नेपालको राजनीतिक परिवर्तनमा विभिन्न समयमा विभिन्न राजनीतिक दल, नेताहरु र नागरिकले गरेको संघर्ष र बलिदानलाई हाम्रो अभियान उच्च कोटीको सम्मान गर्दछ । पछिल्लो परिवर्तनबाट निर्माण भएको नेपालको संविधान २०७२ का प्रति पनि हाम्रो पूर्ण निष्ठा कायम रहेको छ । जहाँसम्म संविधानले न्याय गर्न नसकेका बिषयहरु छन् भने तिनलाई संविधान संशोधन गरेर पूरा गर्न सकिन्छ भन्ने पूर्ण विश्वास पनि हाम्रो छ । 

संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रका तीन पक्षहरु मध्ये लोकतन्त्र कांग्रेस लगायतका प्रजातान्त्रिक शक्तिहरूले जोड गरेर राखेका हुन् । संघीयता मधेश लगायत सबै पहिचानवादीहरुको अपनत्व कायम भएको बिषय भइहाल्यो र गणतन्त्र बिगत लामो समयदेखि नेपालका बामपन्थी दलहरूको सबै खालका संघर्षले स्थापित गरेको एजेण्डा भएको यथार्थ छर्लङ्गै छ ।

यो यथार्थका बीच आज संविधानको संरक्षण, कार्यान्वयन तथा राष्ट्र र नागरिकका पक्षमा संविधानको पालना भइरहेको कहीँ कतै देखिएको छैन । हाम्रो अभियान वर्तमान संविधानको पूर्ण रुपमा पालना र यसबाट नेपाली नागरिकले खोजेको स्वाभिमान र समृद्धिको आकांक्षा पूरा भएको देख्न चाहन्छ । 

अभियानले विद्यमान समयमा देशको राजनीति, कर्मचारीतन्त्र , संवैधानिक अङ्गहरू र परराष्ट्र नीति समेतका विषयमा पाँच समस्या पहिचान गरेको छ । 
ती पाँच समस्या देहाय बमोजिम छन्  .....
१) राजनीति, राजनीतिक दल र नेतृत्वको समस्या । 
२) कुशासन र भ्रष्टाचारको समस्या । 
३) स्व शासन, प्रादेशिक स्वायत्तता र शक्ति निक्षेपणको समस्या ।
४) गरिबी, बेरोजगारी, उद्यमशीलता ह्रास, अस्वाभाविक विदेश पलायन र बढ्दो आर्थिक संकटको समस्या । 
५) सार्वभौमसत्ता, स्वाधीनता र आत्मसम्मानको क्षयीकरण जस्ता समस्या । 

यसरी समस्याहरूको पहिचान गरेपछि ती समस्याहरूका पाँचै वटा समाधानका उपायहरु बुँदागत रुपमा यसरी दिइएको छ । 
१ ) समग्र राजनीतिक पुनर्गठन र नागरिक पहिलो अभियानको प्रत्याभूति ।
२ ) सुशासनको प्रत्याभूतिका लागि सम्झौता हीन सुधार ।
३) नागरिक केन्द्रीयतामा आधारित राज्यको चरित्र र राष्ट्र निर्माण ।
४) अर्थतन्त्र, उत्पादन सम्बन्ध र वितरण प्रणालीको पुनर्गठन ।
५) विदेश नीतिको पुर्न संयोजन र कूटनीतिक संयन्त्रको सवलीकरण ।

राजनीतिक प्रणाली बारे हाम्रो दृष्टिकोण 

'नागरिक पहिलो अभियान'मा जोडिएका अभियन्ताहरु हिजोका दिनमा विभिन्न दलहरूमा कुनै न कुनै रुपमा जोडिएकाहरु नै छौं । जुनसुकै दल र विचारधारामा सक्रिय रहेको भएपनि संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र स्थापनार्थ भए गरेका हाम्रा  भूमिकाहरू गौरवपूर्ण थिए । अभियानमा संलग्न पात्रहरू जुनसुकै पृष्ठभूमिबाट आएका भएपनि यो अभियानमा कुनै प्रकारले आर्थिक, नैतिक र सामाजिक रुपमा दाग लागेका व्यक्तिहरू सहभागी छैनन् ।

दलहरू भित्र नअटेर या उचित भूमिका र अवसर प्राप्त नभएर हामीले यो बाटो तय गरेका होइनौं । देशमा विद्यमान राजनीतिक प्रणाली आफैंमा चल्नै नसक्ने र यसलाई फ्याँकेर अर्को निर्माण गर्ने भन्ने ध्येय हाम्रो होइन । प्रणालीको इन्जिनमा खिया लागेकाले त्यसमा ग्रीज, लुव्रिकेण्ट र पुनः मर्मत जरुरी त छ । जतिसुकै आधुनिक प्रणाली किन नहोस् त्यसलाई सञ्चालन गर्ने सारथीहरुमा प्रणाली सञ्चालन गर्ने योग्यता देखिएन । 

विभिन्न आन्दोलन, संघर्ष र बलिदानहरूको नेतृत्व गरेर व्यवस्था परिवर्तन गर्न सक्ने नेताहरूको नियतमा शंका गरेर गाली पनि हामी गर्दैनौं । तर वर्तमान राजनीतिक नेतृत्वको सोच, कार्यशैली र विचारधाराले एक्काइसौं शताब्दीका चुनौतीहरूको सामना गर्न सक्दै सक्दैन भन्ने कुरा हाम्रो अभियानको दावा हो । 

अन्तमा 'नागरिक पहिलो अभियान' संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रलाई भत्काएर अर्को व्यवस्था ल्याउने या मुलुकलाई पुनः राजतन्त्रतिर फर्काउनु पर्छ भन्ने मान्यतामा विश्वास राख्दैन । यो अभियान यही व्यवस्थाभित्र मुलुकलाई अग्रगमन र सामाजिक न्यायसहित नागरिक सर्वोच्चता कायम गर्ने दिशामा अग्रसरता लिन निर्माण भएको हो । त्यसैले विभिन्न पेशा, व्यवसाय, संघसंस्था या दलहरूमा क्रियाशील भएका व्यक्तिहरू पनि यो अभियानमा जोडिन सक्ने गरि खुल्ला छ र कसैले सदस्यता लिन या त्यसवापत शुल्क बुझाउन पर्दैन ।

अभियानमा संलग्न सबैको हैसियत समान हो । आफूले सकेको भूमिका निर्वाह गर्न पाइने अभियानमा कसैको पनि विशेष पद सिर्जना गरिएको छैन । हाम्रो अभियानले केही दिन भित्र संघीय  संसदमा एउटा नागरिक विधेयक दर्ता गर्ने र सरोकारवाला निकायमा नागरिक दावा पत्र पेश गर्दैछ । हामी आग्रह,  पूर्वाग्रह या कुनै दल विशेषको विरुद्ध होइनौं, छैनौं । मुलुकलाई अन्योल र दिशाहिनताबाट मुक्त गर्न सबैलाई यो अभियानमा एकाकार हुन हामी सबैमा हार्दिक अपिल गर्दछौं ।