तरलता बढेर ब्याजदर घट्दा बैंकको मुनाफा साढे ४२ अर्ब

२९ चैत, काठमाडौं । मौद्रिक नीतिमा क्रमिकरूपमा लचकता अपनाउँदा उपभोक्ता र लगानीकर्ताको विश्वास जित्ने र यसले पूँजीगत खर्चमा तीव्रता दिने नीतिगत व्यवस्थाका कारण बैंकले कर्जा क्षेत्रमा देखिएको सहजता, ब्याजदरमा आएको गिरावट, पर्यटन तथा कृषि क्षेत्रको सुधार एवं निर्माणाधीन केही महत्वपूर्ण जलविद्युत परियोजनाको उत्पादन बढ्ने समग्र विश्लेषण थियो यो वर्ष । तर, बैंक तथा वित्तीय संस्थामा समग्रमा खासै उतारचढाव देखिएन ।

बैंकिङ प्रणालीमा उच्चतम तरलता देखियो र सबैखाले निक्षेपको ब्याजदर घटाउन बैंकहरू बाध्य भए । यो वर्ष पनि सहुलियतपूर्ण ब्याज अनुदान बापतको रकम बैंकहरुले पाएनन् । यसका बावजुत पनि वाणिज्य बैंकहरुको मुनाफा साढे ४२ अर्ब माथि देखियो । कर्जा लगानीमा खासै प्रगति नदेखिएपनि ४२ अर्ब ३० करोड ६९ लाख रुपैयाँ नाफा आर्जन गरेका छन् । यो चालु आर्थिक वर्षको ८ महिनामा २० वटा वाणिज्य बैंकहरुले कमाएको नाफा हो । गत माघ मसान्तसम्म वाणिज्य बैंकहरुको मुनाफा ३५ अर्ब ४९ करोड २४ लाख रुपैयाँ थियो ।  कर्जा लगानी बढाउन नसक्दा बैंकहरुले ब्याजदर घटाउँदै ल्याए । जसका कारण बैंकिङ प्रणालीमा उच्च तरलता भएसँगै सबैखाले निक्षेपको ब्याजदर घटेर आयो । 

गत वैशाखमा बैंकहरूले समग्र निक्षेपमा औसत ८.०८ प्रतिशत ब्याजदर कायम हुँदा मुद्दती निक्षेपमा १०.७६ प्रतिशत दिइरहेका थिए । गत फागुनमा भने समग्र निक्षेपको ब्याजदर मात्रै ६.७४ प्रतिशत छ, मुद्दती निक्षेपमा भने ९.२२ प्रतिशत ब्याज दिइरहेका छन् । समग्र निक्षेपको ब्याजदर घटेपनि लगानीका अन्य विकल्प नहुँदा र रेमिटेन्स भित्रने दर बढेसँगै बैंकहरूमा निक्षेप उच्च दरमा बढेको छ । गत माघको तुलनामा फागुनमा मात्रै बचत निक्षेप ३७ अर्ब ६९ करोड रूपैयाँले बढेर १५ खर्ब ३१ अर्ब पुगेको छ । 

बैंकले कम अवधिको मुद्दति निक्षेपमा प्राथमिकता दिन छाडेपछि निक्षेप उच्च दरले घटेको छ । विगत १० महिनाको अवधिमा ३ देखि १२ महिने अवधिको मुद्दति निक्षेप २ खर्ब ६९ अर्ब ४२ करोड रूपैयाँले घटेको देखिन्छ । गत वैशाखमा वाणिज्य बैंकहरूले ३ देखि ६ महिना अवधिको ६ खर्ब २१ अर्ब रूपैयाँ बराबरको निक्षेप संकलन गरेका थिए । गत फागुनमा आइपुग्दा यस्तो निक्षेप १२ प्रतिशतले घटेर ५ खर्ब ४४ अर्ब रूपैयाँमा सीमित भएको देखिन्छ । गत जेठमा बैंकहरूले ६ देखि १२ महिना अवधिको १० खर्ब ३० अर्ब रूपैयाँ बराबर निक्षेप संकलन गरेका थिए । फागुनमा आइपुग्दा यस्तो निक्षेप १८.७० प्रतिशतले घटेर ८ खर्ब ३७ अर्बमा आएको छ । 

अर्को तर्फ करिब डेढ वर्षदेखि सहुलियतपूर्ण ब्याज अनुदानबापतको रकम बैंकहरुले पाएका छैनन् । सरकारले ब्याज अनुदान दिने आसमा ५ प्रतिशत ब्याजदरमा सहुलितयपूर्ण कर्जा प्रवाह भएको थियो । नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्यांकमा बैंकहरुले फागुनसम्म १ लाख ३० हजार ८४४ जना ऋणीलाई सहुलियतपूर्ण कर्जा प्रवाह गरेका थिए । जसवापत १ खर्ब ४९ अर्ब ३० करोड रुपैयाँ बराबरको सहुलियतपूर्ण कर्जा बक्यौताको रकम बढेर सहुलियतपूर्ण कर्जाको ब्याज २२ अर्ब पुग्ने दाबी बैंकहरुले गरेका छन् । राष्ट्र बैंकले अर्थ मन्त्रालयले भुक्तानी नदिँदा बैंकहरुको ब्याज अनुदानको रकम भुक्तानी दिन नसकिएको बताएको छ । 

हालै राष्ट्र बैंकले ११ अर्बको दाबी गरेर मन्त्रालयमा पत्र पठाएको छ । बैंकहरुले प्रवाह गरेको सहुलियतपूर्ण कर्जाको बक्यौता करिब डेढ खर्ब रुपैयाँ छ । राष्ट्र बैंकको तथ्यांक अनुसार यसमध्ये कृषि तथा पशुपंक्षी व्यवसाय कर्जा अन्तर्गत ५१ हजार ४०५ ऋणीलाई प्रवाह भएको १ खर्ब ७७ करोड कर्जा बक्यौता छ । महिला उद्यमशील कर्जा अन्तर्गत ७६ हजार ९७५ जनालाई प्रवाह भएको ४६ अर्ब ४८ करोड कर्जा बक्यौता छ । सहुलियतपूर्ण कर्जाका अन्य शीर्षक अन्तर्गत २ हजार ४६४ ऋणीको २ अर्ब ५ करोड कर्जा बक्यौता छ । राष्ट्र बैंकले ५ वर्षअघि उक्त योजना कार्यान्वयन सुरु गरेको थियो ।  

 सबै खाले वित्तीय संस्थाले आठ महिनामा ४६ अर्ब ३८ करोड मुनाफा कमाए । गत आव सोही अवधिमा ५३ अर्ब ६० करोड कमाएका थिए । बैंक तथा वित्तीय संस्थाको मुनाफा चालु आव १५.५७ प्रतिशतले घटेको छ । चालु आव बैंक तथा वित्तीय संस्थाले सम्भावित कर्जा नोक्सानीका लागि ५५ अर्ब ८७ करोड रुपैयाँ प्रोभिजन गरेका छन् । गत आव सोही अवधिमा ३६ अर्ब ५५ करोड मात्रै प्रोभिजनिङ गरेकोमा चालु आव प्रोभिजनिङ बढे पनि नाफा घटेको हो । प्रोभिजन बढ्दै जाँदा बैंकहरूको नाफा प्रभावित भएको हो । २० वाणिज्य बैंकको मात्र ४२ अर्ब ३१ करोड नाफा हो । यो गत आव सोही अवधिमा ४८ अर्ब ८३ करोड नाफा थियो ।