अर्थमन्त्रीले कसरी बनाउँदैछन आगामी बजेट ?

२० वैशाख, काठमाडौं । आगामी जेठ १५ भित्र आगामी आर्थिक वर्षको बजेट सार्वजनिक गर्नुपर्छ । बजेटका लागि अर्थ मन्त्रालयका कर्मचारीहरू साँझ बिहान खटिएका छन् । अमेरिकाबाट फर्किएपछि  अर्थमन्त्री वर्षमान पुनले बजेटको तयारीबारे जानकारी दिने र लिने कामलाई तीब्र बनाएका छन् ।

काम गर्नेले सबैतिर जवाफ दिनुपर्ने र कामै गर्नेहरू लोकप्रिय हुने अवस्था आउनु चिन्ताजनक भएको भन्दै राजनीतिक र प्रशासनिक नेतृत्वले कामका लागि आँट गर्नुपर्ने र त्यसमा समाजका अरु पक्षले साथ दिनुपर्ने बताए । विकासका संरचना बनाउँदा आर्थिक क्षेत्र, कृषि र बजारको व्यवस्थासमेत गर्नुपर्ने बताए । 

मन्त्री पुनले उच्चस्तरीय कर सुधार सुझाव आयोगको प्रतिवेदन अध्ययन क्रममा रहेको र आयोगका सुझावका आधारमा बजेटमार्फत सुधारका कार्यक्रम ल्याउने पनि उल्लेख गरे । सरकारले लगानी सम्मेलनमा अध्यादेशमार्फत ऐन संशोधन गरेर लगानी वातावरण बनाएको चर्चा गर्दै उनले अर्थतन्त्रको ९० प्रतिशत हिस्सा धान्दै आएको निजी क्षेत्रको मनोबल उठाउन सरकार प्रयासरत हरेको बताए । ‘लगानी गर्ने, रोजगारी सिर्जना गर्ने काम निजी क्षेत्रको हो’, उनले भने, ‘सरकारले त सहजीकरण गर्ने, नीतिगत सुधार गर्ने र प्लाटफर्म दिने हो ।’
 
उनले आगामी आर्थिक वर्षको बजेट निर्माण सम्बन्धमा पूर्वप्रशासक र अर्थ क्षेत्रका विज्ञसँग परामर्श गरेका बुधबार परामर्श गरेको थिए । मन्त्री पुनले पूर्वअर्थसचिवहरू, नेपाल राष्ट्रबैँकका पूर्वगभर्नर, राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्व उपाध्यक्षहरूलाई बोलाएर यथार्थपरक र कार्यान्वयन हुन सक्ने बजेट ल्याउने योजनामा सहयोग गर्न आग्रह गरे । बोलाइएका पूर्वअधिकारीहरुले आफ्नो समयको अवस्था र अहिले गर्नुपर्ने कामका विषयमा जानकारी दिएका थिए । 

उपस्थित प्राय सबैले पूँजीगत खर्च बढाउनुपर्ने र साधारण खर्च घटाउन, आयात प्रतिस्थापन गरी निर्यात बढाउन सुझाव दिए । प्रदेश र स्थानीय तहको क्षेत्रमा पर्ने साना आयोजनामा बजेट विनियोजन नगर्न, सहकारी समस्या समाधान गर्न, बजेट खर्च गर्ने निकायको संरचनागत सुधार गर्न आवश्यक रहेको बताए । 

संघ, प्रदेश र स्थानीय तहबीच समन्वय गरी संघीयता कार्यान्वयनलाई प्रभावकारी बनाउन, चालु ठूला आयोजनाका काम सम्पन्न गर्न, वैदेशिक सहायता वृद्धि गर्न, तथा कर्मचारी संयन्त्रको मनोबल उकास्न सुझाव दिनेमा नेपाल राष्ट्र बैँकका पूर्वगभर्नर दीपेन्द्र पुरुष ढकाल, पूर्व मुख्यसचिव विमल कोइराला, पूर्वअर्थसचिवहरू कृष्णहरि बाँस्कोटा, सुमन शर्मा, शंकर अधिकारी, राजन खनाल, रामशरण पुडासैनी, राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्व उपाध्यक्षहरू पुष्पराज कँडेल, दिनेशचन्द्र देवकोटा, दीपेन्द्रबहादुर क्षेत्रीलगायत थिए ।

उनीहरूसँग अर्थमन्त्री पुनले आर्थिक मुलुकलाई कसरी माथि उठाउने भन्नेबारे सरकार, राजनीतिक दल, निजी क्षेत्र, प्रशासन संयन्त्र र अर्थ क्षेत्रका विज्ञहरू क्रियाशील र चिन्तित हुनुपर्ने बताए । आर्थिक शिथिलताबाट मुलुकलाई कसरी माथि उठाउने भन्ने विषयमा सिंगो देश नै एक ढिक्का छ र चिन्तित पनि छ । गत वर्षको तुलनामा अर्थतन्त्रका धेरै सूचकमा सुधार देखिए पनि केही क्षेत्रमा अझै सुधार गर्न आवश्यक देखिएको उनको भनाइ थियो ।