दाहालको दिनगन्ती सुरुः  ‘जादुई नम्बर’मा छैन अब कुनै दम

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ यतिबेला देश र जनताको भन्दा पनि आफ्नो निजी चिन्तामा बढी केन्द्रित देखिन्छन् । उनलाई भय छ–कतै खाइपाई आएको मौजुदा पद खुस्किने त हैन ? दाहालको ‘दर्शन’ भनेकै प्रधानमन्त्री पद हो । प्रधानमन्त्री पद जोगाउन उनी जुनसुकै स्तरमा ओर्लन, स्खलित हुन र नाजायज सम्झौता गर्न पनि तयार हुन्छन् भन्ने उनका विगतका हर्कतबाटै स्पष्ट हुन्छ । 

अहिले पनि उनको दिलो दिमागमा प्रधानमन्त्री पद जोगाउने विषय नै हावी भइरहेको छ । उनका अभिव्यक्ति सुन्दा उनी सत्ताबाट बर्हिगमित हुने चिन्ताले सन्तप्त र केही हदसम्म विक्षिप्त भएको देखिन्छ । 

गत शनिवार तामाङ राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चाको राष्ट्रिय महाधिवेशनको उद्घाटन थियो । प्रधानमन्त्रीका नाताले तामाङ समुदाय सामु उनले देशका ज्वलन्त समस्या र तिनका समाधानबारे आशालाग्दा अभिव्यक्ति दिनुको साटो आफ्नै चिन्ताले ओतप्रोत नक्कली घमण्ड प्रदर्शन गरे । 

सत्तामा रजगज गर्ने दिन अब सकिन थाले भन्ने चिन्ता, छटपटी र सन्तापकै अभिव्यक्ति हो, ‘हामीलाई हटाउन सजिलो छैन ।’

संसदमा आफ्नो दलको ३२ सीटलाई ‘जादुई नम्बर’को संज्ञा दिदै दाहालले भने, ‘हामीसँग जादुई नम्बर छ । यो नम्बरका कारण हामीलाई हटाउन सजिलो छैन । यस्तै परे पुरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री हुने देख्छु । मलाई हटाउने हल्ला भए पनि म डेढ वर्षदेखि पदमा छु । तरिका मिल्यो भने पुरै अवधि बस्न सकिन्छ ।’

यो अभिव्यक्तिबाटै दाहालले संकेत गरेका छन् कि अब उनको पद धरापमा परिसकेको छ । उनको दिनगन्ती सुरु भइसकेको छ । ‘हामीलाई हटाउन सजिलो छैन’ भनेर उनले सार्वजनिक रुपमै भन्नुको अर्थ कुनै न कुनै कोणबाट उनलाई हटाउने गम्भीर पहल प्रारम्भ भएको छ भन्ने बुझिन्छ । 

यदि उनलाई हटाउने या अहिलेको सत्ता गठबन्धन तोड्ने गम्भीर पहल नभएको भए उनले यस खालको चर्चा छेड्नु आवश्यक थिएन । सत्तामा रजगज गर्ने दिन अब सकिन थाले भन्ने चिन्ता, छटपटी र सन्तापकै अभिव्यक्ति हो, ‘हामीलाई हटाउन सजिलो छैन ।’

दाहालले प्रकारान्तरले भन्न खोजेका के हुन् भने, कांग्रेस र एमाले मिल्नेवाला छैनन्, म कहिले एमालेलाई खेलाउँछु, कहिले कांग्रेसलाई । अर्थात् सत्ता समीकरणको खेल खेलिरहन्छु, अस्थिरता निम्त्याइरहन्छु, नेपाली राजनीतिमा ‘जादु’ देखाइरहन्छु भन्ने उनको घटिया सोच यसबाट छरपस्ट भएको छ । 

दाहालले ‘यस्तै परे पुरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री हुने देख्छु’ भन्ने वाक्यले पनि उनी अब पुरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री हुनेवाला छैनन् भन्ने बुझिन्छ । यो बडा मनोवैज्ञानिक पक्ष हो । मनोविदहरुका अनुसार कुनै पनि मानिसले आफूभित्रको बेदना, पीडा र भाव संवेग लुकाउन त्यसको ठीक उल्टो अभिव्यक्ति दिन्छ । उदाहरणको लागि कुनै दुःखी मानिस छ भने उसले दुःख लुकाउन हाँसेको अभिनय गर्छ । 

चरित्रहीनहरुले आफूभित्रको कलुषित भाव लुकाउन बडा चरित्रवान भएको नाटक गर्छन् । राष्ट्रघाती मानसिकता बोकेको मानिसले ‘राष्ट्रवाद’को चर्को नारा उराल्छ । हिंस्रक मनोभाव भएको मानिसले पनि शान्तिको राग अलापेको हामीले देखेकै हो, सुनेकै हो । यसैगरी दाहालले ‘परेमा पुरै कार्यकाल बस्न सकिन्छ’ भनेर आफ्नो पद खुस्किन लागे पछिको भावदशालाई ठीक उल्टो कोणबाट व्यक्त गरेका हुन् । 

‘जादुई नम्बर’को भ्रम
दाहालले संसदमा आफ्नो दलको ३२ सीटलाई ‘जादुई नम्बर’को संज्ञा दिएका छन् र आफ्नो टिक्ने आधार पनि यसैलाई मानेका छन् । ‘जादुई नम्बर’ भनेर उनले के अर्थ्याउन खोजेका हुन् ? भन्ने प्रश्न महत्वपूर्ण छ । यो बडा निकृष्ट सोचको उपज हो । 

संसदमा पहिलो ठूलो दल नेपाली कांग्रेस र दोस्रो ठूलो दल नेकपा (एमाले)बीचको अन्तरविरोधमा खेल्ने उनको कुत्सित मनसाय ‘जादुई नम्बर’मा निहित छ । दाहालले प्रकारान्तरले भन्न खोजेका के हुन् भने, कांग्रेस र एमाले मिल्नेवाला छैनन्, म कहिले एमालेलाई खेलाउँछु, कहिले कांग्रेसलाई । अर्थात् सत्ता समीकरणको खेल खेलिरहन्छु, अस्थिरता निम्त्याइरहन्छु, नेपाली राजनीतिमा ‘जादु’ देखाइरहन्छु भन्ने उनको घटिया सोच यसबाट छरपस्ट भएको छ । 

विगतमा कांग्रेस र एमाले नमिल्दा राप्रपाले जुन खेल खेलेर कहिले सूर्यबहादुर थापा त कहिले लोकेन्द्रबहादुर चन्दलाई पालैपालो प्रधानमन्त्रीको कुर्सीमा आसीन गरायो, त्यही निम्छरो, लोकतन्त्रविरोधी र विसंगतिपूर्ण खेल खेलेर सत्तामा टिकिरहन्छु भन्ने दाहालको दलिल यसमा झल्किन्छ । 

पुरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री पदमै टाँसिरहने, एमालेलाई सरकारको नेतृत्व अवसर नदिने नियत यदि दाहालको हो भने एमालेले दाहाललाई सत्ताबाट गलहत्याउन अर्को विकल्प त अवश्य सोच्नेछ । त्यो विकल्प भनेको कांग्रेससँग सत्ता गठबन्धन नै हो । 

‘म्यारीज कार्ड गेम’मा कालो अर्थात् हुकुमको गुलामले अर्को रङको मिस्सी, बास्सा र एक्कालाई समेत जितिदिन्छ । दाहाल त्यही ‘कालो हुकुमका गुलाम’ सरह हुन्, यसलाई नै उनले ‘जादुई नम्बर’ भनेका होलान् । 
कहिलेकाँही कुनै खेलाडीले हुकुमको एक्का ‘शो’ गरेको खण्डमा यस्ता ‘गुलामहरु’ पत्तासाफ हुन्छन् ।पँक्तिकारलाई लाग्छ कि जस्तोसुकै तिकडम गरे पनि अब दाहालसँग भएको तुरुपको कार्ड कमजोर भइसकेको छ । अब उनको ‘जादुई नम्बर’ पनि कमजोर भइसकेको छ । 

कांग्रेस–एमाले गठबन्धनको तयारी
कुनै पनि खेलाडीले के हेक्का राख्नुपर्छ भने मैदानमा उ मात्र एक्लो खेलाडी हैन । अन्य खेलाडीले पनि आफ्नो दाउपेच लगाइरहेकै हुन्छन् । ‘परेमा पुरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री हुनसक्छु’ भनेरै दाहालले सत्ता साझेदार दल एमालेका अध्यक्ष ओलीलाई चुनौती दिइसकेका छन् । 

नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले साहस, उदारता र सुझबुझपूर्ण निर्णय गरेर आफूपछिको पुस्तालाई प्रधानमन्त्रीका लागि बाटो छाडिदिने हो र संसदीय दलको नयाँ नेता चयन गर्ने हो भने कांग्रेस र एमालेको गठबन्धन निर्माण हुन असम्भव पनि हैन ।

के ओलीले दाहालको यो मनसुवा पुरा हुन देलान् ? अवश्य दिने छैनन् । दाहाललाई नै पुरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री बनाउने ढँगले अहिलेको गठबन्धन बनेको पनि हैन । पुरै कार्यकाल प्रधानमन्त्री पदमै टाँसिरहने, एमालेलाई सरकारको नेतृत्व अवसर नदिने नियत यदि दाहालको हो भने एमालेले दाहाललाई सत्ताबाट गलहत्याउन अर्को विकल्प त अवश्य सोच्नेछ । त्यो विकल्प भनेको कांग्रेससँग सत्ता गठबन्धन नै हो । 

यो त राजनीतिशास्त्रका सामान्य विद्यार्थीले पनि बुझेको कुरा हो । अनि के आधारमा दाहाल भन्दैछन् कि ‘उस्तै परे पुरै कार्यकाल बस्न सकिन्छ’ । यो दाहालको हताशाको अभिव्यक्ति हो । सत्य के हो भने मौजुदा सत्ता गठबन्धनमा दरार आइसकेको छ । दाहालको पद धरापमा परिसकेको छ । 

दाहाल सत्ताका ‘एडिक्ट’ भईसकेका छन् । प्रतिपक्षमा केही समय बस्नुपर्दा उनलाई सकस हुन्छ । उनी आफूलाई प्रतिपक्षी नेताको रुपमा कल्पना गर्न समेत रुचाउँदैनन् । जब आफ्नो कुर्सी हल्लिन थाल्यो, त्यसपछि उनी यस्तै यस्तै फन्डा गरेर आफ्नो नक्कली घमण्ड प्रदर्शन गर्छन् । 

नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले साहस, उदारता र सुझबुझपूर्ण निर्णय गरेर आफूपछिको पुस्तालाई प्रधानमन्त्रीका लागि बाटो छाडिदिने हो र संसदीय दलको नयाँ नेता चयन गर्ने हो भने कांग्रेस र एमालेको गठबन्धन निर्माण हुन असम्भव पनि हैन । 

सरकारको नेतृत्व गर्ने अवसर पाएमा एमालेसँग गठबन्धन गर्दा कांग्रेसलाई झन बढी लाभ हुनसक्छ । दाहालले आफूलाई धोका दिने अवस्था सिर्जना भएको खण्डमा एमाले अध्यक्ष ओलीले पनि कांग्रेससँगको गठबन्धनलाई बढावा दिनु एमालेकै हितमा देखिन्छ । 

दाहालको ‘जादुई नम्बर’को भ्रम तोड्न पनि यो आवश्यक छ । त्यसै पनि जादु भनेको हातको चलाखी र दृश्यको धोका न हो । दाहालजस्ता ‘जादुगर’ले आजसम्म विभिन्न चलाखीमार्फत ३२ सीटलाई ‘जादुई नम्बर’मा परिणत गर्न सफल भए । 

यो दृश्य भ्रम र विभ्रम तोडेर कांग्रेस र एमालेजस्ता मुख्य दुई दल अब सत्ता गठबन्धनका लागि तयार भएछन् भने कुनै आश्चर्य मानिने छैन । तेस्रो दलले सत्ताको नेतृत्व गरिरहेको दृश्य विश्व जनमतका लागि बिझाउने भइसक्यो । लोकतन्त्रकै धज्जी उडाउने यस्तो दृश्य विश्वका लोकतान्त्रिक मुलुकहरूलाई पनि मन परिरहेको छैन । 

‘टु पार्टी सिस्टम’का पक्षपाती पनि खुद्रा मसिना दलहरूको रजगजको विपक्षमै छन् । लोकतन्त्रलाई सही लिकमा अघि बढाउन मुख्यधारका प्रमुख दलहरूले नै पहल गर्नुपर्छ । जनताले बहिष्कृत गरेका, आकार खुम्च्याउँदै लगेका र वैचारिक र दार्शनिक मान्यताका हिसाबले समेत असान्दर्भिक भइसकेका दलहरू नै सत्तामा हावी भइरहनु लोकतन्त्रको उपहास पनि हो । 

‘मसँग जादुई नम्बर छ’ भन्दै नक्कली घमण्ड प्रदर्शन गर्दै ‘सत्ता त छाडदिन’ भन्ने दाहालको सेखी झार्न पनि अब दुई मुख्य दल एक ठाउँमा आउनैपर्छ र त्यो संभावना प्रबल बन्दै गएको छ ।