रास्वपाले लुकाउन नसकेका पाँच झूट

‘भ्रष्टाचार गरेर राजनीति गर्ने कि, ठग भ्रष्ट बनिसकेर राजनीति गर्ने’ भन्ने सवालमा अहिले नेपाली समाज विभाजित छ । यी दुवैथरिलाई जोगिन भ्रष्ट–ठग प्रुफ (रक्षाकवच) को राजनीति चाहिएको छ । पुराना दलका कार्यकर्तालाई आफ्नै नेता ठीक लाग्छन्, नयाँ दलका समर्थक आफ्नै नेता असल देख्छन् । तर, देशका लागि यी दुबै बराबरी घातक हुन् । जनताका लागि पुराना नयाँ एकै रंगका प्रमाणित भइसकेका छन् । 

रास्वपालाई लाग्न सक्छ, मन्त्री भएर मात्र के गर्नु, आफ्नै सरकार चलाउन पाए पो काम गर्न सकिन्छ । यिनका शुभेच्छुक भन्छन्, ‘बल्ल त सरकारले सय दिन (हनिमुन अवधि) पार गर्यो । तर, यिनलाई थाहा छैन, हरेक दलहरूका हनिमुनले देश कति बर्बाद भइसक्यो । प्रत्येक कालखण्डका नयाँ नयाँ दलका बोक्रे आश्वासनले देश कति पछाडि धकेलिएको छ । हिजो पुरानाले यही भन्दै सरकार चलाए, मन्त्री भए, आज नयाँले उही भन्दैछन् । आखिर, रास्वपाले किन जनतालाई झुक्याउन पुरानै राजनीति बाटो समाइरहेछ ? यो जान्न राजनीतिका केस्रा केस्रा केलाउनुपर्ने हुन्छ । यो आलेखमा भने रास्वपाले लुकाउन खोजेर पनि नलुकेका पाँच झूट उजागर गर्ने प्रयास गरिएको छ । 

पहिलो झुठ– पुराना दललाई जिताउनै नहुने मुद्दा बोकेर २०७९ साल मंसिर ४ गतेको आम निर्वाचनमा रास्वपा चौथो दलमा स्थापित भएको थियो । चुनाव जितेर आएपछि सभापति रवि लामिछानेले पुस ७ गते संसद परिसरमा सञ्चारकर्मी माझ भनेका थिए, ‘पुराना दलको फोहोरमा मुछिन सरकारमा जाँदैनौ, रास्वपाले संसदमा जनताको आवाज उठाउँछ ।’ फेरि यसको दुई दिनपछि अर्को कार्यक्रममा भनेका थिए,‘हामी जाने या नजाने होइन, एजेण्डा जाने या नजाने हो ।’ तर, यसको दुई दिनपछि नै विना कुनै एजेण्डा हतार हतारमा रास्वपा सरकारमा सहभागी बन्यो ।  रवि पहिलो पटक ११ पुस २०७९ मा उपप्रधानमन्त्री तथा गृहमन्त्री बने । त्यसपछि उनै रविले भनिदिए, ‘फोहोर सफा गर्न फोहोरमै पस्न पर्ने रहेछ ।’ के तपाईंहरु यस्ता तर्कहरुमा विश्वास गर्नुहुन्छ ?

रविका प्रधानमन्त्री थिए, माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ । जसको सबैभन्दा ठुलो भ्रष्टाचार मुद्दा अनुसन्धान र सरकारी अड्डाहरुमा विचाराधीन अवस्थामा छ । नेपालको हालसम्मको सबैभन्दा ठुलो रकमको यही लडाकु भ्रष्टाचार काण्ड हो । यो बाहेक प्रचण्ड कुनै बेलाका उनका घरबेटी तथा निकट व्यक्ति ठेकेदार शारदाप्रसाद अधिकारीले ठेक्कापट्टामा गरेका अनियमितताका अर्बौंका मुद्दामा पनि मुछिएका छन् । राजनीतिको छाता ओढेर विलासी जीवन बिताएका र नेपालकै ठूला भ्रष्टाचार मुद्दामा जोडिएका प्रचण्डसँग रविको हातेमालो नै ठुलो सन्देह थियो । रहस्यमय थियो ।

केही दिन सरकारमा रहँदा रास्वपाले कुनै नयाँ काम गरेको तथ्य भेटिँदैन । त्यसपछि फेरि दोस्रो पटक २३ फागुन २०८० मा उनै प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री स्वीकार गरेर रवि गृहमन्त्री बने । रास्वपा सरकारमा गयो । तर, यो अवधिमा रास्वपाले प्रचारात्मक हल्ला बाहेक केही काम गरेका प्रमाणहरू छैनन् । बरु यो अवधिमा रास्वपाले सत्ता र शक्तिलाई पूर्वाग्रहका आधारमा विरोधीलाई रिस साध्ने औजार बनायो । यस्तो कुरूप राजनीति तरिका पुराना दलहरूले पनि यो हदसम्म सिकेका थिएनन् । रास्वपाले सत्ता र शक्तिको आडमा गरेका पूर्वाग्रह कामहरू सबैभन्दा घृणित बनेका छन् । यो शैलीका कारण रास्वपा छोटो अवधिमा धेरै अनियमितता र सत्ता दुरुपयोग गर्ने पहिलो दल बन्यो ।

दोस्रो झुठ– रास्वपाले ‘जान्नेलाई छान्ने’ नारा अघि सारेर जनतालाई उल्लु बनायो । यो कति हदसम्मको झूट थियो भने रास्वपाका मन्त्रीहरूका सचिवालयदेखि गृहमन्त्रालय अन्तर्गतका विभिन्न निकायमा भएका सरुवा बढुवाका फेहरिस्त हेर्दा स्पष्ट हुन्छ । सामान्य नागरिकलाई झुक्याउन बाहिर गर्ने प्रचार र भित्र हुने सेटिङ अर्कै हुन्थ्यो । धेरैलाई थाहा नहुन सक्छ, रास्वपाले अहिलेसम्म एकजना जान्ने व्यक्तिलाई कुनै जिम्मेवारी तोकेको छैन । ‘गुलामी र सलामी’लाई मुख्य आधार बनाएर रास्वपाले निर्णय गर्दै आएको छ । 

गृहमन्त्री भएपछि रविले भनेका थिए, ‘ प्रहरीले सरुवा र बढुवाको लागि कुनै नेताको घरदैलो जान पर्दैन ।’ तर, उनै रविले ‘जो राष्ट्रसेवक छ, उसले नेताको चाकडी गर्न जान्दैन, उसको पदोन्नति हुँदैन’ भन्ने नजिर नै स्थापित गरिदिए । गृहमन्त्री रवि विरुद्ध बोलेको आरोप लगाउँदै साइबर ब्यूरोले यातना दिएका गणेशमान सिंहले विष नै सेवन गरेका थिए, जुन भिडियो सार्वजनिक हुँदा पनि कुनै अनुसन्धान थालिएन ।

गृहमन्त्री रविले आफू अनुकूल भएन भन्दै एक्कासी कुनै कार्य अवधि नपुग्दै काठमाडौं प्रहरी परिसरका एसएसपी भूपेन्द्र खत्री र उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयका एसएसपी सोमेन्द्रसिंह राठौरको सरुवा गरिदिए । आईजीपी बसन्त कुँवरका ब्याची एसएसपीदेखि दोस्रो तहका सिनियर एसएसपीहरुलाई पाखा लगाउँदै तेस्रो तहका जुनियर र प्रहरी भित्र भ्रष्ट मानिने दानबहादुर कार्की र मनोज केसीलाई छलाङ हानेर पहिलो र दोस्रो वरियतामा बढुवा गरिदिए । पछिल्ला पटक भएका अन्य सरुवा बढुवामा प्रहरी भित्र ११ सय बढी विभिन्न पदका प्रहरीहरू आन्तरिक रुपमा चरम असन्तुष्ट पोखिरहेका छन् ।

एकजना प्रहरी निरीक्षकले यो पंक्तिकारसँगको भेटमा भनेका थिए,‘यस्तो शैली त पुरानै दलहरूले गरेका थिए, तर रवि सर आएपछि पनि झन उस्तै पारा देख्दा हामीलाई आश मरेको छ । म आफै कुनै बेला रवि सरको फ्यान थिएँ । पद पाएपछि सबै उस्तै रहेछन् ।’ यी निरीक्षकको निराशाजनक अभिव्यक्ति जस्तै अहिले गृह मन्त्रालय मातहतका सुरक्षा अंग र कर्मचारी क्षेत्रका सरकारी कामदारहरूमा रविप्रति विश्वास टुटेको देखिन्छ । अहिले सदाचार इमान्दार कर्मचारी र सुरक्षा अधिकारीहरुबीचमा  ठुलो उदासीनता फैलिएको छ ।

तेस्रो झुठ– रास्वपाले चुनावमा भोट माग्दा एउटा मुद्दा जोडले उठाएको थियो । त्यो हो, ‘काम खोज्न कोही विदेश जान नपर्ने, सबैलाई स्वदेशमै काम दिने ।’ स्वदेश फर्काउन फ्रि एयर टिकट दिने, भ्याकेन्सी खुलाउने आदि जस्ता पोष्टर बनाएर प्रचार गरियो । यही देखाएर निमुखा जनतासँग भोट मागियो । तर, दुई पटक सरकारको दोस्रो शक्ति बनेर मुख्य हिस्सेदार बनेको रास्वपाले सरकारमा हुँदा रोजगार, उत्पादन र व्यवसायी बृद्धिमा कुनै योजना नै ल्याएन । अर्थात्, रास्वपा सरकारमा गएपछि नेपाल भित्र एकजना सर्वसाधारण नागरिकले कुनै काम पाएको तथ्य भेटिँदैन । 

अहिले पनि लाखौं बेरोजगार युवायुवतीहरू काम नपाएर बिचल्लीमा छन् । सबैको विदेश जाने बाहेक अर्को उपाय छैन । तर, रास्वपाले सरकारमा रहँदा स्वदेशमा काम गर्ने वातावरण तयार गरेन । रास्वपाका कुनै मन्त्रीले रोजगार सृजना गर्ने मुद्दाहरूका प्रतिवेदन मन्त्रिपरिषदमा पेश गरेका उदाहरण छैनन् । अर्थात्, जसरी पुराना दलहरूका मन्त्रीले सरकारमा सहभागिता जनाए, त्यो भन्दा गतिलो काम गरेका प्रमाणहरू छैनन् । बेरोजगार र कुनै आय नभएका सामान्य नागरिकलाई झुक्याएर रास्वपाले भोट त बटुल्यो । रास्वपाले जनतालाई देखाएको यो अर्को महत्वपूर्ण झूट हो । 

चौथो झुठ– यही २०८१ जेठ २२ गते जिल्ला अदालत काठमाडौंले एउटा फैसला गर्यो, रास्वपाको कोर टीमले ढाकाकुमार श्रेष्ठसँग २ करोड मागेको अडियो गलत छैन ।’ न्यायाधीश पदमराज पाण्डेले अन्तिम फैसला गरेर रास्वपाको नेतृत्व टीम सही नभएको स्पष्ट देखाएको छ । यो विषय न सामाजिक संजालमा आयो न कसैले थाहा पाए । ढाकाकुमार श्रेष्ठलाई सांसद पदबाट निलम्बन गर्नुको कारण रास्वपाले पुष्टि गर्न सकेन । अर्थात् आर्थिक लेनदेनका आधारमा मात्र रास्वपाले नेतादेखि सांसद छान्ने रहेछ भन्ने प्रमाणित भयो । 

रास्वपाले पार्टीको संगठनात्मक ढाँचा र यसमा जिम्मेवारी बाँडफाँट गर्ने सवालमा भोटिङ प्रक्रिया हुने प्रचार गर्यो । चुनावमा उठ्ने वडा सदस्यदेखि सांसदसम्म आन्तरिक चुनावी प्रक्रिया हुने भनियो । तर, धेरैलाई थाहा नहुन सक्छ, यो पार्टीको केन्द्रीय सदस्यमा ६० प्रतिशत मनोनीत छन् । सांसद उठाउने सवालमा पनि केन्द्रले सोझै हस्तक्षेप गरेर गलत रिपोर्ट बाहिर ल्याइदिन्छ । इलामको चुनावमा मिलन लिम्बुको उम्मेदवार यसैको पछिल्लो उदाहरण हो । रास्वपाले उन्नत लोकतान्त्रिक विधि मार्फत नेतृत्व र जिम्मेवारी दिने भनेर प्रचार गरिए पनि यो व्यवहारिक रुपमा प्रयोग भएको कहीं कतै देखिन्न । मन नपरेका व्यक्तिलाई विधि देखाउने र फाइदा लिन सक्ने व्यक्तिलाई विधिलाई लत्याएर चोर बाटो मार्फत पदमा पुर्याउने आन्तरिक विधि रास्वपाले अंगालेको छ ।

पाँचौं झुठ– धेरै सामान्य नागरिकलाई लागेको छ, प्रचण्ड र रवि मिलेर भ्रष्टाचार विरुद्ध काम गर्दै थिए, देउवा, ओलीसहित विभिन्न नेताहरूको फाइल खोल्दै थिए, षडयन्त्र गरेर गठबन्धन गरे । कांग्रेस एमाले मिलेर सरकार ढाल्ने खेल खेले । अहिलेका विकसित घटनाक्रम हेर्दा रविहरूले फैलाएको यो जस्तो अर्को भ्रम कुनै नहोला । 

प्रधानमन्त्री प्रचण्डले स्वयं राष्ट्रिय सरकार गठन गर्न नेपाली कांग्रेसलाई सरकारमा सहभागी गराउन खोजेपछि एमाले तीन महिना अघिदेखि नै सशंकित थियो । यो विषय कांग्रेसमा प्रवेश गर्यो र करिब चार महिनादेखि नै ओली र देउवाका समूहबीचमा निरन्तर संवाद चलिरहेको थियो । असार १५ गतेदेखि नै सरकार परिवर्तनसँगै संविधान संशोधनका मुद्दामा दुवै दलको चोचोमोचो मिलेपछि गठबन्धन परिवर्तन भएको तथ्य मात्र देखिन्छ । यसमा गृहमन्त्री रवि वा सरकारको कृयाकलाप विरुद्ध आदि जस्ता कुनै विषय जोडिएका भेटिँदैनन् । किनकी, परिवर्तित सरकारमा सहभागी हुन माओवादीसहित रास्वपालाई समेत कांग्रेस–एमाले गठजोडले गरिसकेको छ ।

यसका केही उदाहरण हेरौं । गिरीबन्धु टि स्टेटको जग्गाका बारेमा पाँच महिनाअघि नै अदालतले फैसला गरिदिएको छ । सरकारले त यो कार्यान्वयन गरे मात्र पुग्छ । के सरकारले यो कार्यान्वयन गर्न कुनै पहल गरेको छ ? यसमा को पात्र जोडिएका छन्, थाहै होला । अर्को छ, टिकापुर र कास्की ढिकुरपोखरी जग्गा प्रकरण । यो अनुसन्धान गर्न र सही प्रतिवेदन बाहिर ल्याएर मुद्दा चलाउन कसले रोकेको छ ? यदि यो काम सरकारले गरेको भए जनताबाट त प्रचण्ड रविले स्याबास पाउने थिए नि । अर्को छ, लडाकु भ्रष्टाचार प्रकरण । यो मुद्दा अहिले पनि सरकारी अड्डामा अड्किएको छ । यो अनुसन्धान किन हुँदैन । 

यी लगायत अहिले ३९ वटा ठूला भ्रष्टाचारका मुद्दाहरू अदालतदेखि सरकारका विभिन्न निकायमा रोकिएका छन् । यसमा विगत सरकारमा गएका सबै दल र नेताहरु मुछिएका छन् । यी सबै मुद्दाहरूमा अनुसन्धान गर्न सरकारलाई के ले रोकेको छ ? किन सरकार विपक्षी दलका नेताहरूका मुद्दा मात्र अनुसन्धानमा केन्द्रीत छ ? किन सरकारमा सहभागी दलका नेताहरूको अनुसन्धान गर्दैन ? यहींबाट बुझ्नुपर्छ सरकारले कति धेरै बदला लिन मात्र काम गरेको छ । 

देश र जनताको माया भएर यो सरकारले कुनै काम भएको कतैबाट पुष्टि हुँदैन । स्वयं गृहमन्त्री रवि अनेक मुद्दामा जेलिएका छन् । प्रधानमन्त्री प्रचण्डले सबैभन्दा धेरै रकम अकुत रुपमा कमाएका विगतदेखि नै विभिन्न माध्यम मार्फत सार्वजनिक भइसकेका छन् । उनले यस्तो सम्पति आफ्ना निकटस्थ व्यक्ति र नातेदारका नाममा राख्दै आएका छन् । विभिन्न स्रोतको अध्ययन अनुसार, प्रचण्डले सशस्त्र युद्ध गरेदेखि यता पाँच खर्ब रुपैंया संकलन गरेर निकटस्थ व्यक्तिका नाममा राखेका छन् । नेपालमा सबैभन्दा ठुलो भ्रष्टाचार काण्डमा प्रचण्ड मुछिएका छन् । कानुनी रुपबाट बच्न प्रचण्डले आफ्नो नाममा सम्पति देखाएका छैनन् ।

अतः रास्वपाका समर्थक,शुभेच्छुक र जिम्मेवार तहमा भएका व्यक्तिले एकाँकी भएर हेर्न हुँदैन । नेपालको राजनीतिमा रास्वपाले दुई वर्षमा फैलाएको प्रचार भन्दा भिन्न तथ्यका अन्तर्य रहेको छ । साधारण जनताको साथ र भोटबाट व्यक्तिगत लाभ बाहेक रास्वपाका नेताले कुनै योगदान दिएका प्रमाण छैनन् । सुशासनको मुद्दा उठाएर चुनाव जितेका स्वर्णिम वाग्लेले कुनै दिन संसदबाट उपायहरू सुझाएको देख्नुहुन्छ ? के कुनै सरकारी कार्यालयमा विकसित मुलुकमा झैं चुस्त काम हुने देख्नु भएको छ ? के घुसखोरी र सोर्सफोर्स अन्त्य भयो ? के नागरिकले सरकारी सेवा सुविधा सजिलै पाएका छन् ? के सरकारी अस्पतालमा विपन्न नागरिकले सजिलै उपचार पाएका छन् ? के सडकको ट्राफिक अवस्थामा सुधार भएको संकेत देख्नुहुन्छ ? के सिंहदरबारमा नागरिकको सहज पहुँच सुरु भएको छ ? तपाईं स्वयं यसको एक पात्र बनेर हेर्नुभयो भने सबै उत्तर पाउनुहुनेछ ।

किनकी, रास्वपाको दुई पटकको सत्ता आरोहण केवल पुरानै शासकको एक हिस्सेदार मात्र बनेको छ । रास्वपाले गरेको प्रचार झूट छ । जुन शैली हिजो पुराना दलहरूले अपनाइसकेका थिए । रास्वपा उनै पुराना दलहरूको अर्को एउटा उत्पादन हो, जुन सदाचार, इमान्दार, योग्य र यथार्थ भन्दा निकै पर छ ।