ओलीको रणनीति: अरुलाई फुटाएर आफू राज गर्ने

२ साउन, काठमाडौं । सोमबार राष्ट्रपति समक्ष प्रधानमन्त्रीको शपथ लिएर २२ सदस्यीय मन्त्रिपरिषद बनाएका केपी ओलीले साना दललाई भाग नपुगिरहेको अवस्थामा ७ जना मात्र सांसद लिएर जसपा फुटाएका अशोक राईलाई कसरी दुई वटा मन्त्रालय दिए भन्ने चर्चा चल्यो । मधेशमा मुख्यमन्त्री लिएको जनमतलाई संघमा नदिए पनि अरूलाई एक एक मन्त्रालय दिने भनिएको थियो ।

मन्त्रालय भागबण्डा गर्ने जिम्मा पाएका दोस्रो तहका नेताले आइतबार कांग्रेसलाई १० र एमालेलाई प्रधानमन्त्रीबाहेक ९ मन्त्रालय मिलाएका थिए । सुरुमा कांग्रेस ११ र एमाले १० मन्त्रालयमा थिए । प्रधानमन्त्रीले गर्दा २२ मन्त्रालय हुन्छ भनिएको ठाउँमा पछि साना दल समर्थनमा मात्र हैन, सरकारमै सहभागी हुने कुरा आयो । दुई जसपा, लोसपा, नाउपा र जनमत गर्दा ५ सीट मिलाउनु पर्ने अवस्था आयो । 

मन्त्रालय विभाजनमा सहभागी एक नेताका अनुसार उपेन्द्र यादव पक्षलाई एक मन्त्रालय दिने कुरामा ओली सकारात्मक भएनन् । सीके राउतको जनमतलाई पनि संघमा नदिने कुरा आयो । २ मन्त्रालय दुई दललाई दिँदा कांग्रेस १० र एमाले ९ मा आए । अझै पनि एमाले प्रधानमन्त्रीसहित १० वटै मन्त्रालय लिने अवस्थामा थियो । तर, राष्ट्रपति कार्यालयमा नाम पठाउने क्रममा एमाले ८ मन्त्रालयमा झर्यो भने अशोक राई नेतृत्वको जसपाले एमालेको भागबाट एक र अघि छुट्याइएको एक गरी दुई मन्त्रालय पायो । 

ओलीको १० सांसद बराबर एक मन्त्रालय सिद्धान्त थियो । तर, ७ जना सांसद भएको सानो पाटी जसपालाई किन दुई सीट भन्दै एमालेका केही नेताले कुरा उठाए । त्यो ठाउँमा एमालेका छविलाल विश्वकर्मा मन्त्री बन्ने थिए । तर, जसपाका नवलकिशोर साह सुड्डीले पाए । १० सांसद बराबर एक मन्त्री बनाउने नीति कांग्रेस एमालेमा पनि लागु भएको थियाे । यसैले अहिले २१ मन्त्रालयमा एमालेका ८ मात्रै मन्त्री छन् । प्रधानमन्त्रीसहित ९ जना हो ।

यो प्रसंग कसका मन्त्री कति भन्दा पनि ओलीले अब कस्तो रणनीति लिँदैछन् भन्ने पक्षबाट उठाइएको हो । ओलीले अशोक राईसँग पार्टी एकता गर्दैछन् । यसै पनि पछि एमाले नै हुने हो भन्दै उनले छविलाल विश्वकर्माको ठाउँ राईलाई दिए । अर्को उपेन्द्र यादवको पार्टी विभाजनमा पनि ओलीको हात थियो भन्ने कुरा यो मन्त्रिपरिषद बनाउँदा थप प्रष्ट भयो । पहिले पनि धोका दिएको र अदालतमा मुद्दा भएको भन्दै उपेन्द्र यादवलाई ओलीले सरकारमा ल्याउन रोके ।  

अब तीन जनासम्म राज्यमन्त्री राख्न मिल्छ । संविधान संशोधन अघिसम्म अशोक राईले मधेश मै मिलाउने जिम्मा पाएका राई त्यसपछि मात्र एमालेमा आउनेछन् । ०८४ सम्म पुग्दा एमालेलाई कांग्रेस भन्दा ठूलो पार्टी बनाउने रणनीति ओलीको हो । अशोक राई मात्र भएर कांग्रेस भन्दा अगाडि एमाले पुग्न सक्दैन । यसका लागि ओलीले एकीकृत समाजवादी र माओवादीभित्र खेल्नुपर्छ । जसपासँगै एकीकृत समाजवादीबाट पनि ६ जना सांसद तानिसकेका थिए । तर, त्यो कारण बस रोकियो । ओलीको अभियान भने जारी छ ।             

०८४ मा हुने आम निर्वाचनमा कसैसँग सहकार्य नगरी एमाले एक्लैलाई स्पष्ट बहुमतमा पुर्याउने उनको योजना हो । यसका लागि एकीकृत समाजवादीलाई मात्र हैन नेकपा माओवादीमा पनि धक्का दिनुपर्छ । चुनावअघि माओवादी फुटाउनु उनको अर्को रणनीति हो । अन्य कम्युनिष्ट पार्टीमा विभाजन नल्याएसम्म उनको यो उद्देश्य पुरा पनि हुँदैन । कम्युनिष्टहरूलाई एक बनाएर राज गर्ने भन्दा फुटाएर राज गर्ने सोच नेकपा विभाजन भएदेखि नै ओलीमा जागेको हो ।

संविधान चलाउन सक्ने स्थितिमा अहिले नै ओली छन् । १८४ मत उनीसँग छ । संविधानमा थ्रेस होल्ड मात्र बढाएर लाने हो भने आउने निर्वाचनमा माओवादीलाई पनि हम्मे पर्छ । कांग्रेससँग जस्तै मिलेर चुनावमा जाने अवसर अबको निर्वाचनमा माओवादीलाई हुँदैन । ओलीले त्यहाँसम्म पुग्न दिँदैनन् । मधेशको एक ठूलो हिस्सा टुक्राइसके । यो रणनीति बुझेका माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड ओलीलाई रोक्न समाजवादी मोर्चालाई प्रयोग गर्ने तरखरमा देखिन्छन् ।

अहिले माओवादी, एकीकृत समाजवादी, उपेन्द्र यादवको जसपा र नेत्र विक्रम चन्दको नेपाल कम्युनिष्ट पाटी मिलेर मोर्चा बनेको छ । यो मोर्चाले सरकारलाई समेत प्रभाव पार्न सक्दैन भने आउने निर्वाचनमा पनि खास औचित्य देखिँदैन । ओलीलाई रोक्न प्रचण्डले ठूलै कसरत गर्नुपर्ने अवस्था छ ।