विश्वभर कोभिडपछि रोग लुकाउने चलन बढ्यो : डब्‍ल्‍यूएचओ

१० साउन, काठमाडौं । विश्वभर कोभिडपछि रोग लुकाउने चलन बढेको विश्व स्वास्थ्य संगठन 'डब्‍ल्‍यूएचओ'ले जनाएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनको एक प्रतिवेदन अनुसार करिब १०० करोड मानिस आफ्नो रोग लुकाएर बाँचिरहेका छन् ।

डब्‍ल्‍यूएचओकाे अनुसन्धान अनुसार लक्षणहरू बढी गम्भीर हुँदा वा संक्रमण भए पनि मानिसहरू आफ्नो लक्षण लुकाउने प्रयास गर्छन्, यति मात्र होइन, मानिसहरू रुघाखोकी र फ्लू जस्ता गम्भीर समस्याहरू अरूसँग सेयर गर्न चाहँदैनन्।

रोग पीडा र समस्याको कारण हो। पक्कै पनि हामी सबैलाई आफ्नो रोगको बारेमा सबैसँग कुरा गर्न मन पर्दैन। निस्सन्देह, लक्षणहरू निश्चित रूपमा देखाउँछन्, तर जब कसैले तपाईंलाई तपाईंको स्वास्थ्यको बारेमा प्रश्न सोध्छ, जवाफ सधैं राम्रो हुन्छ। कोही डिप्रेसनबाट पीडित छन् भने कोही क्यान्सरजस्ता घातक रोगसँग लडिरहेका छन् । कसैलाई एपिलेप्सी छ भने कोही एड्ससँग लडिरहेका छन्। यति मात्र होइन, घाँटी दुखेको वा रुघाखोकी लाग्दा पनि अफिस गएर बिरामी हुँदा पनि स्वस्थ देखिने प्रयास गर्छन् ।

मानिसहरू किन आफ्नो रोग लुकाउँछन् ?

जानीजानी वा नजानी तपाईसँग पनि पक्कै यस्तो भएको होला । वास्तवमा, हालैको अनुसन्धान प्रतिवेदनमा के खुलासा भएको छ, अचम्मको छ। मनोवैज्ञानिक विज्ञानमा प्रकाशित एक अनुसन्धानले देखाएको छ कि यो व्यवहार बिल्कुल सामान्य छ। वास्तवमा मानिसहरू आफ्नो रोगको बारेमा लुकाउँछन् र यसको बारेमा कुरा गर्न मन पराउँदैनन्।

अनुसन्धानका अनुसार लक्षणहरू धेरै गम्भीर हुँदा वा त्यहाँ संक्रमण भए पनि, मानिसहरूले आफ्ना लक्षणहरू लुकाउने प्रयास गर्छन्। मानिसहरु रुघाखोकी मात्र नभई फ्लु जस्ता गम्भीर समस्याहरु अरुसँग बाँड्न चाहँदैनन् ।

 १०० करोड जनताले आफ्नो रोग लुकाइरहेका छन्

जब अनुसन्धानकर्ताहरूले सामाजिक व्यवहारको पछाडिको कारण पत्ता लगाउने प्रयास गरे, अनुसन्धानकर्ताहरूले यसको कुनै एउटै कारण नभएको पत्ता लगाए। वास्तवमा, मानिसहरू अरूबाट न्याय गर्न डराउँछन् र नकारात्मक सोचका कारण आफ्नो रोग लुकाउँछन्।

आफ्नो समस्या सबैलाई सुनाए भने काम गर्ने अवसर नपाउने जनतालाई लाग्छ । मानिसबाट दुरी कायम राख्ने र अफिसमा हुने भेदभावले समाजमा रोगीलाई मात्रै कमजोर मानिन्छ भन्ने सोच जनताको मनमा बसेको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार विश्वभर करिब १०० करोड मानिस आफ्नो रोग लुकाएर बाँचिरहेका छन् ।

कोभिडपछि रोग लुकाउने प्रवृत्ति

मानिस स्वभावैले सामाजिक प्राणी हो । मानिसहरूले समाजमा आफूलाई स्वस्थ र बलियो देखाउन यो राम्रो तरिका खोज्छन्। सामाजिक प्रकृतिले पनि रोग लुकाउन उत्प्रेरित गर्छ। यो रोग को प्रगति को कारण हो। वास्तवमा, यदि कुनै संक्रामक रोग देखा पर्यो भने, यसलाई रोक्नको लागि सबैभन्दा ठूलो उपाय भनेको मानिसहरूबाट आफूलाई अलग राख्नु हो।

कोभिडका दिनहरूमा मानिसहरूलाई अलग्गै राखिएको थियो। जब पनि यस्तो रोग लाग्छ, मानिसहरूले कोभिडका ती दिनहरू सम्झन्छन्। आर्थिक दबाब र कामको प्रतिबद्धताले पनि मानिसलाई आफ्नो रोग लुकाउन उत्प्रेरित गर्छ, त्यसैले कोरोना महामारीपछि रोग लुकाउने चलन बढेको छ ।

यो रोगको बारेमा कुरा गर्न महत्त्वपूर्ण छ

यद्यपि, यो असुविधाको बावजुद, शोधकर्ताहरूले रोग र लक्षणहरूको बारेमा कुरा गर्न सिफारिस गरेका छन्। वास्तवमा, तपाई बिरामी हुँदा तपाईका समस्या र लक्षणहरू बताउनु भयाे भने, तपाईले आफुलाई मात्र स्वस्थ राख्ने हाेइन् तपाईको वरपरका मानिसहरूको स्वास्थ्यको पनि ख्याल गर्न सक्नुहुन्छ। विशेष गरी कमजोर रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता भएका व्यक्तिहरु जस्तै मुटु रोगी र वृद्ध बालबालिकाहरुलाई यसो गर्दा रोग लाग्नबाट जोगाउन सकिन्छ ।