कांग्रेसले राष्ट्रका गम्भीर विषय छाडेर केमा बहस गर्दैछ ?

नेपालको सबैभन्दा पुरानो र ठूलो प्रजातान्त्रिक दल नेपाली कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठक बस्यो । त्यो बैठकमा कुन कुन क्षेत्र बहसका विषय बने होलान् ? आमजनताले चासो राख्नु स्वभाविककै हो । महामन्त्रीहरूले बैठकमा प्रस्तुत हुने प्रतिवेदन र तिनमाथि सभापति शेरबहादुर देउवासँगको छलफललाई हेर्दा कांग्रेसले देशका अति महत्वपूर्ण र गम्भीर विषयलाई छाडेर पार्टीभित्रका अति सामान्य कुरामा बहस गर्दै अल्झिएको र अल्झिने अवस्था देखिएको छ ।

गुणस्तर  र व्यवस्थापन दुवै खस्कँदै गएको समग्र शिक्षा क्षेत्र, आन्तरिक रुपमा कमजोर बन्दै गएको अर्थतन्त्र, राजनीतिकरणले थिलोथिलो बन्दै गएको न्याय क्षेत्र, नयाँ नयाँ क्षेत्र र प्रविधि उपयोग गर्दै बढ्दै गएको तस्करी, राजनीतिभित्र डरलाग्दो गरी मौलाएको दलालीकरण र कमिसनको प्रवेशका कारण पूर्ण रुपमा ध्वस्त भएको सहकारी क्षेत्र, देशका कुनै पनि क्षेत्रमा क्षमता देखाउन नसकेको कर्मचारी तन्त्रजस्ता अनेकौं गम्भीर क्षेत्र विसद बहस र छलफलका विषय बन्न सकेनन् । आफू बाँचेसम्म सत्ता र शक्ति मेरै हातमा हुनुपर्छ, सके लिएर देखाओ भन्ने नेतृत्वलाई रोक्ने विषयमा छलफल चले र चलिरहेका छन् । केन्द्रीय समितिमा महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्माका प्रतिवेदन परिमार्जितसहित पारित गरेको बताइयो । कांग्रेसजस्तो जिम्मेवार दल गम्भीर विषयमा केन्द्रित नभएर आन्तरिक मामिलामै अल्झनु राष्ट्रका लागि त नराम्रो कुरा हो नै सो दलका लागि पनि घाटाको विषय हो । 

कांग्रेसले आफूलाई प्रजातान्त्रिक दलका रुपमा दाबी गर्दै आए पनि आन्तरिक रुपमा भने प्रजातान्त्रिक अभ्यास सन्तोषजनक छैन । नेतृत्वको वरिपरिको वर्ग र त्यससँग जोडिएको तलसम्म रहेको वर्ग सकेसम्म आफू नमर्दासम्म सत्ता र शक्ति आफ्नै हातमा राख्न सबै शक्ति खर्च गर्दै आएको छ । नेतृत्वमा रहेको यो प्रवृत्ति रोक्न नसके नयाँ, नयाँ नेताको उदय हुन सक्दैन । युवाहरूको आकर्षण रहँदैन, उनीहरुले कहिले सत्ता, शक्तिमा पुग्ने र आफ्नो क्षमता देखाउने ? भनेर एक पटक सोच्नेछन् । यो अवस्थामा नयाँ विचारको बहस, विश्लेषण तथा भइरहेका विषयहरूमा नयाँ सोच आउन सक्दैन । सधैं एक खाले नेतृत्व वर्गको चंगुलमा विचारलाई पनि अठ्याइरहने खतरा रहन्छ ।

अहिले कांग्रेसमा त्यस्तै छ । महामन्त्री गगन थापाको महाधिवेशन समयमै हुनुपर्ने र कांग्रेसको संगठन सुदृढ गरेर आगामी निर्वाचनमा गठबन्धन गर्नु हुँदैन भन्ने प्रतिवेदन मिलाएर मात्र पारित भयो । अर्का महामन्त्री विश्वप्रकाश शर्माको राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री तथा सांसदहरुको हदबन्दी तोक्ने विषय संविधान संशोधनको विषय बनाउने भनेर पारित भयो । संगठन सुदृढ गरेर कांग्रेस एक्लै चुनाव लड्ने कुरा पनि जस्ताको तस्तै पारित भएन । यसको मुख्य कारण सभापतिको वरिपरि रहेर सत्ता र शक्तिमा रमाइरहेका गठबन्धन नहुने हो भने आफूहरू हार्ने अवस्था रहेकाले गठबन्धनकै पक्षमा छन् । यसले नयाँ नेतृत्वलाई अगाडि आउन रोकिरहनेछ । अर्को, विश्वप्रकाश शर्माले ल्याएको हदबन्दीले पनि सत्ता र शक्तिमा सधैं हाबी हुने बुद्धि, विवेक, ऊर्जा केही नभएका वर्गलाई घाटा पर्ने भएकाले सिधै पारित भएन । 

कांग्रेस तुलनात्मक रुपमा सांगठनिक संरचनाका हिसाबले व्यवस्थित दल भएकाले त्यसभित्र विभिन्न विषयगत विभागहरू छन् । ती विभागहरूमा राष्ट्र र जनताका प्रत्यक्ष सरोकार राख्ने विषयमा सार्थक छलफल नै हुँदैन । यी समितिहरुलाई पुतली अर्थात् बुख्याँचाजस्ता भएका छन् । शिक्षा किन कमजोर हुँदै गयो ? शिक्षा समितिले वृहत् अध्ययन अनुसन्धान र गम्भीर बहस छेड्न सक्नुपर्थ्यो । कहिले ग्रेस परिवर्तन गर्ने, कहिले परीक्षा खुकुलो बनाउने गरेर शिक्षा क्षेत्र सुध्रन्न । शिक्षा क्षेत्र यो अवस्थामा आउनुमा अनेकौं कारण छन् । त्यसमा मुख्य भूमिका राजनीतिक क्षेत्रकै छ । अर्को, आन्तरिक अर्थतन्त्र सुक्दै गएको कुरा मौद्रिक नीतिमा केही खुकुलो बनाएर सम्भव छैन । सेयर धितो राखेर ऋण लिएर लगानी बढेर सेयर बजार माथि उक्ले होला, अर्थतन्त्रका उद्योग, व्यापार, नयाँ प्रवर्तनजस्ता क्षेत्र कमजोर हुँदै गएको अवस्थामा यो कति दिन टिक्ला ? समान रुपमा अर्थतन्त्रका अवयवहरूमा विकास नभए यसले पनि संकट नै निम्त्याउने अवस्था आउन सक्छ । अहिले बैंकमा ७ खर्बभन्दा बढी पैसा थुप्रिएको छ तर बैंकको ऋण लिने उद्योगी, व्यापारी छैनन् । यो अवस्था अलि समय रहे बैंकको अवस्था कस्तो होला ? खै कांग्रेसमा यस सम्बन्धमा खोज, अनुसन्धान, बहस, विश्लेषण गरेर निष्कर्ष निकालेको ?

केही समययता बार एसोसियसन सम्बद्ध वकिलहरू न्याय क्षेत्रमा विकृति आयो भन्दै आन्दोलनमा छन् । जिम्मेवार दल कांग्रेसले यसलाई बहस, छलफलको विषय बनाएन । न्याय क्षेत्र व्यवस्थित र संविधानको मर्म अनुसार अघि बढाउँदा शीर्ष नेतृत्व र त्यसको वरिपरि रहेको शक्ति केन्द्रको दाउ पूरा नहोला तर यसले देश, जनता र कांग्रेस पार्टीलाई कहिल्यै घाटा पार्नेछैन । यस्तो गम्भीर विषय बेवास्तामा पर्नु डरलाग्दो हो । राष्ट्रिय महत्वका आयोजनाहरू समयमा किन पूरा हुँदैनन् ? यसले देशलाई कति घाटा पारेको छ भन्ने कुरा कांग्रेसका खोज, अनुसन्धान र बहसको विषय बन्नुपर्ने हो । नयाँ नयाँ क्षेत्रको उपयोग राजनीतिक क्षेत्रले गरेकाले नै देशमा डरलाग्दो गरी तस्करी बढेको छ । राजनीतिक क्षेत्रका उच्च तहमा रहनेहरू र तिनका सन्तान डरलाग्दो गरी यो क्षेत्रमा डुबेको छ ।

यतातिर कांग्रेसको ध्यान जानुपर्ने हो तर त्यसो भएको छैन । मात्र तस्करलाई कारबाही हुनुपर्छ भनेर कांग्रेसी युवाहरू चुप लागेर बस्दै आएका छन् । सहकारीकै कुरा गर्दा दोषीलाई कारबाही त गर्नैपर्यो तर त्यसको जडसम्म पुगेर यो अवस्था आउनुको कारण नखोतलेसम्म यो क्षेत्र सुधारिन सक्दैन । यस्ता कुरामा कांग्रेस किन आक्रामक रुपमा अघि बढ्दैन ? यसको कारण खोजेर समाधानतिर नलागे यसले अर्थतन्त्रलाई खस्काउने त छ नै समाजलाई नै डरलाग्दो गरी कमजोर बनाउँदै लैजानेछ । कर्मचारीतन्त्रमा रहेको कामलाई टार्ने, अत्यन्तै चाकडीवाज, छोटो सोच, कमजोर ज्ञानका कारण देश डुब्ने अवस्थामा पुगेको छ ।

यसलाई बदल्न जिम्मेवार दलभित्र विसद् खोज, अनुसन्धान र बहस, विश्लेषण हुनुपर्ने हो तर त्यो कुनै पनि दलमा छैन । कांग्रेसका युवाहरु सधैं नेतृत्वतिर अधीर र अतृप्त आँखाले हेर्दै समय बिताइरहेका छन् । यसले देशलाई मात्रै होइन कांग्रेसमा पनि खिया लगाउँदै जानेछ । अहिलेको गठबन्धन सरकारमा कांग्रेसको संलग्नता सत्तास्वार्थका लागि मात्रै कि केही गरेर देखाउन ? प्रश्न उठेको छ । यही अवस्थामा ०८४ मा कांग्रेस छाती फुलाएर जनतासामू जान सक्ला ?