बोलिभियादेखि इन्डोनेसियासम्म तीव्र गतिमा वनविनाश जारी
नेपालबहस संवाददाता
असोज २२, २०८१ मंगलबार १५:५:१९
२२ असोज, काठमाडौं । सन् २०३० सम्ममा वनविनाश अन्त्य गर्ने प्रतिबद्धताहरू भन्दा धेरै बढी दरमा गत वर्ष वन विनाश जारी रहेको मङ्गलबार प्रकाशित एउटा प्रमुख अध्ययनमा उल्लेख छ ।
दुई दर्जन अनुसन्धान संस्था, गैरसरकारी संस्था र वकालत समूहहरूका अनुसार सन् २०२३ मा करिब आयरल्यान्डको आकारको वन नष्ट भयो र यसमा ६३ लाख ७० हजार हेक्टर रुख काटिए वा जलाइए ।
संसारलाई दशकको अन्त्यसम्म वनविनाश अन्त्य गर्ने मार्गमा राख्न सन् २०२१ मा एक सय ४० भन्दा बढी नेताहरूले गरेको प्रतिबद्धतामा यो ‘उल्लेखनीय रूपमा बढी’ थियो ।
वनहरू विश्वका ८० प्रतिशत स्थलीय वनस्पति र जनावर प्रजातिहरूको घर हुन् र जल चक्रलाई नियमन गर्न तथा विश्व तापक्रमका लागि जिम्मेबार प्रमुख हरितगृह ग्यास कार्बनडाइअक्साइड सोस्नका लागि महत्त्वपूर्ण हुन् ।
“विश्वव्यापी रूपमा दशकको प्रारम्भदेखि वनविनाश सुधारिएको छैन, बरु बिग्रिएको छ”, क्लाइमेट फोकसका जैविक विविधता र भूमि उपयोग परामर्शदाता तथा ‘वन घोषणा मूल्याङ्कन’ प्रतिवेदनका प्रमुख लेखक इभान पाल्मेगियानीले भने, “हामी वनविनाश अन्त्य गर्ने महत्त्वपूर्ण विश्वव्यापी सममसीमाबाट मात्र छ वर्ष टाढा छौँ र वनहरू अझै चिन्ताजनक दरमा काटिँदै, क्षीण हुँदै र जलाइँदैछन् ।”
सन् २०२३ मा ३७ लाख हेक्टर उष्णकटिबन्धीय प्राथमिक वन– विशेषगरी कार्बन समृद्ध र पारिस्थितिकीय रूपमा जैविक विविधायुक्त वातावरण– नष्ट भयो । यो सन् २०३० को लक्ष्य पूरा गर्न उल्लेखनीय रूपमा घट्नुपर्ने थियो ।
– सोया र निकेल –
उच्च जोखिमयुक्त क्षेत्रहरूमा अनुसन्धानकर्ताहरूले बोलिभिया र इन्डोनेसियामा पछाडि फर्कन सङ्केत गरेका छन् । प्रतिवेदनले बोलिभियामा वनविनाशमा ‘चिन्ताजनक वृद्धि’ भएको बताएको छ । यहाँ सन् २०१५ र सन् २०२३ को बीचमा वनविनाश तीन सय ५१ प्रतिशतले बढेको छ ।
‘वनविनाश प्रवृत्तिले कम हुने कुनै सङ्केत’ नदेखाएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । त्यहाँ वनहरू कृषि विशेषगरी सोयाका साथै गाईवस्तु र चिनीका लागि पनि फडानी गरिएको छ । इन्डोनेसियामा वनविनाश सन् २०२० देखि सन् २०२२ को बीचमा घटेको भए पनि गत वर्षदेखि तीव्र रूपमा बढ्न थालेको छ ।
कपडाका लागि भिस्कोस र विद्युतीय सवारी साधनका बेट्री र नवीकरणीय ऊर्जा प्रविधिका लागि निकेल उत्खननमा वृद्धिजस्ता आंशिकरूपमा प्राय पर्यावरणमैत्री मानिने सामग्रीहरूको मागका कारण यहाँ वनविनाश बढेको हो । ब्राजिलबाट राम्रो समाचार आएको छ । ब्राजिल अझै पनि विश्वमा सबैभन्दा बढी वनविनाश भएको मुलुक हो तर यसले महत्त्वपूर्ण प्रगति गरेको छ । अमेजनमा स्थिति उल्लेखनीय रूपमा सुधारिएको छ ।
मुलुकले राष्ट्रपति लुइज इनासियो लुला दा सिल्भाले लागु गरेको संरक्षणात्मक उपायहरूबाट फाइदा लिएको छ । यद्यपि अमेजनको तल रहेको महत्त्वपूर्ण उष्णकटिबन्धीय घाँसेमैदान सेराडोमा वनविनाश बढेको छ ।
– वन क्षयीकरण –
काठ काट्ने, सडक निर्माण र आगलागीले भूमि पूर्ण रूपमा नष्ट नभई क्षति पुर्याउने भन्दै प्रतिवेदनले वन क्षयीकरणको भूमिकामाथि पनि प्रकाश पारेको छ । सन् २०२२ मा अन्तिम पटक आँकडा उपलब्ध भएको वर्ष जर्मनीको दोब्बर आकारको वन क्षेत्र क्षय भएको थियो ।
क्लाइमेट फोकसका वरिष्ठ परामर्शदाता तथा प्रतिवेदनका सह–लेखिका एरिन म्याट्सनले ‘बलियो नीति र बलियो कार्यान्वयन आवश्यक रहेको’ बताए । “विश्वव्यापी वन संरक्षण लक्ष्य पूरा गर्न हामीले वन संरक्षणलाई राजनीतिक र आर्थिक लहडहरूबाट अछूतो बनाउनुपर्छ”, उनले भने ।
उक्त प्रतिवेदन गैरसरकारी संस्थाहरूको विरोधका बाबजुद आफ्नो वनविनाश विरोधी कानून लागू हुन एक वर्ष 'सन् २०२५ को अन्त्यसम्म' स्थगन गर्ने युरोपेली आयोगको गत साता प्रस्तावलाई दृष्टिगत गरी आएको छ ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टिभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपभारतको हरियाणामा बिजेपीको अग्रता, जम्मु कश्मिरमा कांग्रेस गठबन्धन अगाडी
असोज २२, २०८१ मंगलबार
रुस र चीनद्वारा प्रशान्त महासागरमा संयुक्त नौसैनिक गस्ती
असोज २२, २०८१ मंगलबार
चीनले सन् २०२४ को वृद्धि लक्ष्य हासिल गर्नेमा शीर्ष आर्थिक अधिकारी ‘विश्वस्त’
असोज २२, २०८१ मंगलबार
दशैंको मुखमा आईजीपी कुँवरविरुद्ध अख्तियारमा उजुरी
नेपालबहस संवाददाता
असोज २१, २०८१ सोमबार
कर्णालीले जित्यो एभरेस्ट महिला भलिबल लिगको उपाधि
नेपालबहस संवाददाता
असोज १९, २०८१ शनिबार
दाउन्ने सडकखण्डमा ठूला मालवाहक सवारीसाधन सञ्चालनमा रोक
नेपालबहस संवाददाता
असोज १९, २०८१ शनिबार
नोबेल जित्नु ‘भूकम्प’ जस्तै– रुभ्कन
असोज २१, २०८१ सोमबार
झगडापछि बिरामी परेका एक युवकको मृत्यु
असोज २१, २०८१ सोमबार
काठमाडौंका विभिन्न स्थानबाट यात्रुसँग बढि भाडा असुल्ने ३१ जना पक्राउ
असोज २२, २०८१ मंगलबार
आजदेखि उपत्यकावासीले मेलम्चीको पानी प्रयोग गर्न पाउने
असोज २२, २०८१ मंगलबार
सरकारले भारतबाट २० वटा बेलीब्रिज ल्याउने
असोज २२, २०८१ मंगलबार
धौलागिरि आरोहणमा गएका पाँच रुसी नागरिकको मृत्यु
असोज २२, २०८१ मंगलबार
सरकारले क्षतिको मूल्याङ्कन गरी आवश्यकताअनुसार स्थानीय तहमा बजेट दिने
असोज २२, २०८१ मंगलबार
दुई कराँते खेलाडीको स्वास्थ्य उपचारका लागि आर्थिक सहयोग हस्तान्तरण
असोज २२, २०८१ मंगलबार