अमेरिकी जनरल फर्किएपछि किन नेपाल आउँदैछन भारतीय सुरक्षा अंगका उच्च अधिकारी ?

२८ कात्तिक, काठमाडौं । एक साता यता अमेरिका र भारतीय सुरक्षा अंगका उच्च अधिकारीको नेपाल भ्रमणलाई लिएर राजनीतिक रुपमै बहस चल्यो । नेकपा माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले नेपाल अमेरिकाबीच स्टेट पार्टनरसिप प्रोग्राम (एसपीपी) मा सम्झौता हुन लागेको आशंका गरे । यही कात्तिक २३ गते अमेरिकी सेनाको इन्डो–प्यासिफिक कमान्डका उपकमान्डर लेफ्टिनेन्ट जनरल जोशुआ एम रुड नेपाल आएपछि प्रचण्डले एसपीपीको कुरा उठाएका हुन् ।  

एसपीपीका विषयमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र प्रचण्डबीच दोहोरी नै चल्यो । प्रधानमन्त्री ओलीले अमेरिकी जनरल आएको विषय एसपीपी सम्झौताका लागि नभएको बताए । अमेरिकी जनरल मंगलबार नै स्वदेश फर्किएका छन् । उनको काठमाडौं आगमनलाई लिएर राजनीतिक वृत्तमा चासो व्यक्त भएको थियो । राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिको बैठकमा प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा माओवादी केन्द्रकी सांसद दुर्गा राईले अमेरिकी सेनाका उच्च अधिकारी ‘दलबलसहित’ नेपाल आएको भन्दै उनी आउनुको कारणबारे प्रश्न उठाएकी थिइन् ।

उनी ६ सदस्यीय टोलीको नेतृत्व गर्दै काठमाडौं आएका थिए । नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासले भने २४९ औं युएस मरिन र्कोप्स बल कार्यक्रममा अतिथिको रुपमा उनी सहभागी हुन आएकाे प्रष्टीकरण दिएको छ । अमेरिकी सेनाका रथी फर्किए लगत्तै भारतका दुई सुरक्षा अंगका प्रमुखहरु नेपाल आउने कुराले फेरी चर्चा पाएको छ । अमेरिका र भारतका उच्च सुरक्षा अधिकारीको भ्रमणलाई लिएर प्रधानमन्त्री ओलीको आसन्न चीन भ्रमण र बीआरआईकाे विषय जोडिएको छ । 

यता, नेपाली सुरक्षा निकायले भने भारतीय स्थल सेना प्रमुख जनरल उपेन्द्र द्विवेदी र सशस्त्र सीमा सुरक्षा बल (एसएसबी) प्रमुख अमृतमोहन प्रसाद नेपाल आउने कुरा विगतै नियमित बैठक र परम्परा निभाउनका लागि भएको बताएका छन् । एसएसबी प्रमुख यही कात्तिक ३० गते र भारतीय स्थल सेनाध्यक्ष आगामी मंसिर ५ गते नेपाल आउने पक्का भइसकेको छ । नेपाली सेनाले भारतीय स्थल सेनाध्यक्षको नेपाल आगमनबारे प्रेस विज्ञप्ति जारी गरेर नै जानकारी दिने छ । 

द्विवेदीको गुडविल भिजिट हो, त्यसबारे जारी गरेर जानकारी दिएको नेपाली सेनाको भनाइ छ । नेपाल र भारतले एकअर्का देशका सेनाप्रमुखलाई मानार्थ महारथीको पदवी दिने प्रचलन रहेकाले सोही पदवी ग्रहणका लागि भारतीय सेना प्रमुख नेपाल आउन लागेका हुन् । उनलाई राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले शीतलनिवासमा नेपालको मानार्थ महारथीको दर्ज्यानी चिह्न प्रदान गर्नेछन् । त्यसैले नेपाली सेनाले उनको आगमनलाई ‘गुडविल भिजिट’ भनेको हो ।

उपेन्द्र द्विवेदीले १ नोभेम्बर २०२४ देखि भारतीय स्थल सेनाको २९ औं प्रमुखको जिम्मेवारी सम्हालेका थिए । यसभन्दा अघि उनी उत्तरी क्षेत्रको सेनाको कमाण्डर थिए, त्यहाँ उनले जम्मु-कश्मिर र लद्दाखको रणनीतिक रुपमा महत्वपूर्ण मानिने क्षेत्रको नेतृत्व गरेका थिए । यसैगरी भारतीय सीमा सुरक्षा बल एसएसबी प्रमुख हरेक वर्ष हुने समन्वय बैठकमा भाग लिन नेपाल आउन लागेका छन् । नेपालको सशस्त्र प्रहरी बल र भारतको एसएसबी बीच हुने समन्वय बैठक मंसिर १ र २ गते काठमाडौंमा हुँदैछ । यो नियमित बैठक बताइएको छ । 

सशस्त्र प्रहरीका एक अधिकारी दिएको जानकारी अनुसार यसअघि यो बैठक भदौ पहिलो साता काठमाडौंमा हुने तय भएको थियो । तर बंगलादेशको आन्दोलनलाई कारण देखाउँदै बैठक स्थगित गरिएको थियो । सीमा समन्वय बैठक नेपाल र भारतमा आलोपालो हुने गर्दछ । गत वर्ष यो बैठक नयाँ दिल्लीमा भएको थियो । यो बैठक नेपाल–भारत खुला सीमापार अपराध नियन्त्रणमा केन्द्रित हुनेछ ।