तीनपटक प्रधानमन्त्री भइसकेका प्रचण्डलाई किन भनिन्छ लेन्डुप दोर्जेको नेपाली संस्करण ?

२ मंसिर, काठमाडौं । नेकपा माओवादीका अध्यक्ष एवं पूर्व प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड' यतिबेला भारतीय अखबार 'द हिन्दु'लाई दिएको एउटा अन्तर्वार्ताले विवादमा छन् । झट्ट सुन्दा तीन/तीन पटक प्रधानमन्त्री भइसकेको व्यक्तिले यस्तो के बोलेको भनेर प्रश्न उठ्नु स्वभाविक लाग्छ । केही राजनीतिज्ञले यसलाई कूटनीतिक चिप्लाई मानेर सामान्य रुपमा लिएका छन् भने केहीले प्रचण्डलाई लेन्डुप दोर्जेको नेपाली संस्करण भनेका छन् । 

बोल्दा बोल्दै बहकिएर चिप्लिने र त्यसलाई आफै+ पछि सच्याउन खोज्ने प्रवृत्ति प्रचण्डमा भएकाले उनको अन्तर्वार्तालाई नेकपा एमालेबाहेकका दल र नेताले यही कुरालाई लिएर धेरै चासो दिएको देखिएको छैन । एमालेका केही नेता र बाम धारबाट विश्लेषण गर्नेहरूले उनलाई लेन्डुप दोर्जेसँग जोडेर विश्लेषण गरिरहेका छन् । खासमा लेन्डुप दोर्जे नेकपा एमालेका नेता रघुजी पन्तले संसदमा निकालेको शब्द हो । त्यसयता प्रचण्डमाथि धेरैले यो शब्द प्रयोग गरेका छन् ।   

त्यो बेला प्रधानमन्त्री रहेका प्रचण्डले आफ्नो अभिव्यक्तिप्रति उठेको सार्वजनिक सवालको खण्डन गरेका थिए । सरदार प्रितम सिंहबारे लेखिएको ‘रोड्स टु द भ्यालीः द लिगेसी अफ सरदार प्रितम सिंह इन नेपाल’ नामक पुस्तक विमोचनमा प्रचण्डले सिंहले आफूलाई नेपालको प्रधानमन्त्री बनाउन दिल्ली जाने गरेको आशयको अभिव्यक्ति दिएका थिए । त्यसपछि आएको यो विवादलाई प्रतिपक्षमा रहेको एमालेले उचाल्ने प्रयास गर्यो । संसद बैठकमै एमाले सांसद रघुजी पन्तले प्रचण्डलाई लेन्डुप दोर्जेको नेपाली संस्करणको उपाधि दिएका थिए ।

अहिले भारतीय अखबार 'द हिन्दु'लाई अन्तर्वार्ता दिएपछि उनी फेरी लेन्डुप दोर्जेको रुपमा व्याख्या हुन थालेका छन् । प्रमुख विपक्षी दलको नेताको हैसियतमा रहेका प्रचण्डले कूटनीतिक मान्यता भुलेर भारतीय मिडियामा आपत्तिजनक अभिव्यक्ति दिएको भन्दै उनलाई फेरी लेन्डुप दोजेसँग तुलना गर्न थालिएको हो । उनले त्यो अन्तर्वार्तामा प्रधानमन्त्री ओलीको आसन्न चीन भ्रमणसँग जोडेर होच्याउन खोजेका थिP । आफूले यसो भन्दा नेपाल र आफू पनि बदनाम हुने काम हुन्छ भन्ने कुरा उनले सोचेनन्, त्यो बेला उनी आवेगमा थिए । 

यसपछि नेपालको परराष्ट्र नीति र पञ्चशीलको सिद्धान्त बुझेका प्रचण्डको अभिव्यक्ति आपत्तिजनक मात्र छैन, कूटनीतिक रुपमा अक्षम्य समेत रहेको टिप्पणी भइरहेको छ । गत बिहीवार दक्षिण भारतबाट प्रकाशन हुने अङ्ग्रेजी भाषाको अखबार ’दि हिन्दू’मा प्रचण्डले कूटनीतिक मर्यादा र देशको स्वाभिमानलाई प्रश्न गर्ने गरी बोलेका थिए । उनले भारतभन्दा पहिले चीनको भ्रमण गर्न लागेर प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले 'चाइना कार्ड' खेलेको आरोप लगाएका थिए । 
 
सो अन्तर्वार्तामा प्रचण्डले भारतसँगको नेपालको सम्बन्ध, इतिहास, संस्कृति र भूगोलको कारण भन्दै सबैभन्दा सुरुमा भारतमै जानुपर्ने बताएका थिए । देशको प्रधानमन्त्री औपचारिक भ्रमणका क्रममा एउटा छिमेकमा जान लागेका बेला जिम्मेवार नेताले अर्को छिमेकीलाई उक्साउने र आपसी सम्बन्धमा आशंका उत्पन्न गराउने ढंगले अभिव्यक्ति दिनु आपत्तिजनक र कूटनीतिक रुपमा राष्ट्रिय हितविपरित हुने कुरा स्वभाविक हो । सो अभिव्यक्तिलाई लिएर सत्तारुढ एमालेले कडा प्रतिवाद गरेको छ । 
 
सत्तारूढ एमालेले माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले भारतीय अखबार ‘द हिन्दु’ सँगको अन्तर्वार्तामा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीप्रति गरेको टिप्पणीप्रति आपत्ति जनाएको छ । ओलीले मंसिर १७ देखि गर्न लागेको चीन भ्रमणको निर्णयसमेत अपरिपक्व भएको प्रचण्डले टिप्पणी गरेका थिए । एमालेले शनिबार प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै उक्त आरोप निराधार, गैरजिम्मेवारपूर्ण र नेपालको सार्वभौम छवि र परराष्ट्र नीतिमा गहिरो चोट पुर्याउने कार्य भएको जनाएको हो । ‘यी कथनहरू कूटनीतिक प्रोटोकलको सरासर उल्लंघन हुन् र नेपालको स्वतन्त्रताको पूर्ण अवहेलना देखाउँछन् । सार्वभौमसत्ता सम्पन्न राष्ट्र भएकाले नेपाललाई आफ्नो कूटनीतिक संलग्नताका लागि कुनै बाह्य स्वीकृति आवश्यक पर्दैन, एमालेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ ।

प्रधानमन्त्रीको चीन भ्रमणको निर्णय नेपालको स्वतन्त्र परराष्ट्र नीतिको प्रतिबिम्ब हो, झूटो दाबी गरिएको कार्ड कुटनीति होइन । भारत र चीन दुवै नेपालको विकास र समृद्धिको हिस्सा भएको जनाउँदै एमालेले प्रचण्डको भनाइले नेपालले आफ्ना दुई छिमेकीसँग कायम राखेको सन्तुलनलाई कमजोर पार्ने जनाएको छ । एमालेले परराष्ट्र नीति सानोतिनो राजनीतिक झगडाको विषय नभएको र पूर्वप्रधानमन्त्री प्रचण्डको  भनाइ नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय मान्यताका लागि पनि हानिकारक भएको जनाएको छ । 

भारत र चीन दुवैसँग नेपालको सन्तुलित सम्बन्ध कायम गर्ने प्रतिबद्धता दोहोर्याउँदै दाहाललाई आफ्ना गैरजिम्मेवारपूर्ण अभिव्यक्ति फिर्ता लिन र नेपाली जनतासँग माफी माग्न आग्रह गरिएको छ । प्रचण्डको भनाइले नेपालको सार्वभौमसत्ता प्रतिको घृणा र राष्ट्रको स्वाभिमानको मूल्यमा राजनीतिक चालबाजी गर्ने प्रवृत्ति झल्काउँछ, विज्ञप्तिमा भनिएको छ । 'द हिन्दु'सँगको अन्तर्वार्तामा प्रचण्डले नयाँ सरकारको नीतिका कारण नेपाल–भारत सम्बन्ध तनावग्रस्त भएको र फेरि सीमा समस्या चर्कने ‘खतरा’ रहेको बताएका थिए ।