सेनाध्यक्ष उपेन्द्र द्विवेदी फर्किए लगत्तै प्रधानसेनापति अशोक सिग्देले किन जाँदैछन् भारत ?

१२ मंसिर, काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको कार्यकाल चार महिना पुग्दा पनि भारतबाट भ्रमणका लागि औपचारिक निम्तो प्राप्त भएको छैन । भारतीय विदेश मन्त्रालयले नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयलाई प्रधानमन्त्री ओलीको चाँडै नै भारत भ्रमण हुने आश्वासन दिइरहेकाे भएपनि यसको समय कुन बेला हो भनेर स्पष्टसँग भन्ने अवस्था छैन । त्यही बेला प्रधानमन्त्री ओलीको चीन भ्रमण तय भएको छ । प्रधानमन्त्री ओलीको चीन भ्रमण मंसिर १७ गतेदेखि हुँदै गर्दा प्रधानसेनापति अशोकराज सिग्देलको पनि मंसिरभित्रै भारत भ्रमण हुने स्रोतले जनाएको छ ।

भारतीय उच्च सुरक्षा अधिकारीहरूले नेपाल भ्रमण गरेर फर्केपछि प्रधानसेनापति सिग्देलको भारत भ्रमण हुन लागेको हो । नेपाली सेनाले यसलाई गोप्य राखेको छ । सैनिक स्रोतका अनुसार परराष्ट्र मन्त्रालय मार्फत भ्रमणका लागि निम्ता पठाइसकेको छ । त्यसैअनुसार सैनिक मुख्यालयले पनि तयारी गरिरहेको छ । ‘प्रधानसेनापतिको भारत भ्रमणको तयारी भइरहेको छ’, यो एउटा औपचारिक भ्रमण मात्रै हो’, सैनिक स्रोतले भन्यो ।

स्रोतका अनुसार मंसिरको अन्तिम हप्तामा प्रधानसेनापति सिग्देलकाे भारत भ्रमण हुनेछ । मंसिर ५ मा नेपाल भ्रमणमा आएका भारतीय सेनाध्यक्ष उपेन्द्र द्विवेदीले नेपाली सेनाका प्रधानसेनापति सिग्देललाई भारत भ्रमणको निम्तो दिएका थिए । एक अर्काको देशमा मानार्थ जनरलको पदवी दिने परम्परा अनुरूप सिग्देललाई भारतको औपचारिक भ्रमणको निम्तो दिइएको हो । भारतीय सेनाको मानार्थ महारथीको दर्जाबाट सम्मान गर्ने कार्यक्रम राखेको हुनसक्ने बताइएको छ ।

नेपाल र भारतबीच एक–अर्का मुलुकका प्रधानसेनापतिलाई मानार्थ महारथीको दर्जा प्रदान गर्ने  परम्परा छ । नेपालका प्रधानसेनापति सुरेन्द्रबहादुर शाहलाई विसं २०२६ मा पहिलो पटक भारतीय सेनाको मानार्थ महारथीको दर्जाबाट विभूषित गरेको अभिलेख रहेको छ । त्यसयता दुवै देशका प्रधानसेनापतिलाई मानार्थ दिने परम्परा रहँदै आएको छ । मानार्थ महारथीको दर्ज्यानी चिह्न दिने परम्पराको सुरुवात सन् १९५० देखि भएको हो । तत्कालीन भारतीय सेनाध्यक्ष जनरल केएम करिअप्पाले नेपालमा आएर पहिलो पटक मानार्थ जनरलको सम्मान लिएका थिए ।

त्यसपछि भारतबाट सेनाध्यक्ष राजेन्द्र सिंहजी जडेजा, सत्यवन्त मल्लना (एसएम) श्रीनागेस, तपीश्वर नारायण रैना, ओम प्रकाश मलहोत्रा, के वी कृष्ण राव, अरुण श्रीधर वैद्य, सुनीत फ्रांसिस रोड्रिग्स र शंकर राय चौधरीले यो सम्मान पाएका छन् । त्यस्तै, वेद प्रकाश मलिक, सुन्दरराजन पद्मनाभन, निर्मल चन्द्र विज, दीपक कपूर, विजय कुमार सिंह, बिक्रम सिंह, दलबीर सिंह सुहाग, वीपिन रावत, मनोज मुकुन्द नरवाणे, मनोज पाँडे र द्विवेदी गरी २० जनाले मानार्थ सेना प्रमुखको सम्मान लिइसकेका छन् । नेपालबाट २०४५ सालमा सच्चितशमशेर राणाले भने लिन अस्वीकार गरेका थिए । वाणिज्य सन्धि नवीकरण नगरेको भन्दै उनले त्यतिबेला मानार्थ लिन अस्वीकार गरेका थिए ।