मुद्रास्फीति जोखिमलाई आधार मानेर भारतको केन्द्रीय बैंकद्वारा ब्याजदर यथावत

२१ मंसिर, काठमाडौं । विश्वको पाँचौं ठूलो अर्थतन्त्र भारतको केन्द्रीय बैंकले मुद्रास्फीति जोखिमलाई आधार मानेर शुक्रबार ब्याजदरमा कुनै परिवर्तन गरेको छैन । रिजर्भ बैंक अफ इन्डियाले भनेको छ, “बैंकले सन् २०२३ फेब्रुअरीदेखि कायम रहेको महत्त्वपूर्ण ब्याजदर ६.५० प्रतिशतमा यथावत रहनेछ ।” 

अमेरिकी फेडरल रिजर्भसहित विश्वका प्रमुख केन्द्रीय बैंकहरूले कम मुद्रास्फीतिलाई मध्यनजर गर्दै ब्याजदरलाई समायोजन गर्दै घटाउने सहज चक्र सुरु गरेका छन् । फेडले सेप्टेम्बरमा चार वर्षमा पहिलो पटक ब्याजदर कटौती गरेको थियो।

भारतमा खुद्रा सामानको मुद्रास्फीति मौद्रिक नीति निर्माताहरूको चार प्रतिशतको लक्ष्यभन्दा माथि रहेको छ र अक्टोबरमा १४ महिनाको उच्च ६.२१ प्रतिशतमा पुगेको छ ।

आरबीआईका गभर्नर शतीकान्त दासले बैंकको मौद्रिक नीति समितिले ‘आर्थिक वृद्धिको गति सुस्त भएको’ कुरालाई ध्यानमा राखेको तर भारतको दृष्टिकोण ‘लचिलो’ रहेको बताए । 

दासले भने, “प्रतिकूल मौसमी घटनाहरूको बढ्दो घटना, बढ्दो भूराजनीतिक अनिश्चितता र वित्तीय बजारको उतारचढावले मुद्रास्फीतिमा उल्टो जोखिम निम्त्याएको छ ।

भारतीय रिजर्व बैंक 'आरबीआई' ले केन्द्रीय बैंकमा निक्षेप गर्न ऋणदाताहरूको न्यूनतम नगद मौज्दात अनुपात ४.५ प्रतिशतबाट घटाएर ४ प्रतिशतमा झारेको छ ।

कम नगद मौज्दात अनुपात तरलता बढाउने उपाय हो किनकि यसले बैंकहरूलाई ऋण दिनको लागी अधिक पैसा दिन्छ । आर्थिक वृद्धिमा मन्दीको सङ्केत देखिए पनि केन्द्रीय बैंकले ब्याजदरलाई स्थिर राख्ने निर्णय गरेको हो ।

भारतको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन 'जीडीपी' को वृद्धिदर सेप्टेम्बर त्रैमासिकमा ५।४ प्रतिशत रहेको छ, जुन सुस्त उत्पादन क्षेत्र र सुस्त सहरी उपभोगका कारण प्रभावित भएको छ ।

तथ्याङ्कले भारतलाई विश्वको सबैभन्दा तीव्र गतिमा वृद्धि भइरहेको प्रमुख अर्थतन्त्रको सूचीमा राखेको छ, तर यो सात त्रैमासिकमा विश्लेषकहरूको ६.५ प्रतिशतको अपेक्षाभन्दा कम अर्थात् सुस्त वृद्धि दर थियो ।

केन्द्रीय बैंकले चालू आर्थिक वर्षको मार्च ३१ सम्ममा आर्थिक वृद्धिदर ६.६ प्रतिशतमा खुम्चिने प्रक्षेपण गरेको छ । आरबीआईले मे २०२२ देखि फेब्रुअरी २०२३ को बीचमा ब्याजदरमा २.५ प्रतिशत बिन्दुले वृद्धि गरेको थियो ।