परराष्ट्रले सार्वजनिक गर्यो बीआरआई फ्रेमवर्क दस्तावेजको पूर्णपाठ, के छन यसका भित्री कुरा ?

२५ मंसिर, काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको चीन भ्रमणका क्रममा गत साता बेइजिङमा सम्पन्न बीआरआई सहकार्य फ्रेमवर्क सम्झौताको पूर्णपाठ सार्वजनिक गरिएको छ । परराष्ट्र मन्त्रालयले मंगलबार आफ्नो वेबसाइटमार्फत यसको पूर्णपाठ सार्वजनिक गरेको हो । अमेरिकी सहायक विदेशमन्त्री डोनाल्ड लुले स्वदेश फर्किएको भोलिपल्ट यो सार्वजनिक गरिएको हो । 

अमेरिका फर्कनुअघि उनले बीआरआई सहकार्य फ्रेमवर्कको दस्तावेज आफूले पढ्न नपाएको र त्यो पारदर्शी हुने अपेक्षा राखेको बताएका थिए । उनी गएको भोलिपल्ट दस्तावेज सरकारले सार्वजनिक गरेको छ । बीआरआई मार्फत नेपाल चीन सहकार्यको उद्देश्य, सहकार्यका क्षेत्र, प्राथमिकता, आर्थिक सहकार्यका विषयहरू, पारवहन कनेक्टिभिटी लगायत बुँदामा फ्रेमवर्क समेटिएको परराष्ट्रको दावी छ । 

पाँच बुँदामा समेटिएको फ्रेमवर्कको पहिलो बुँदामा विस्तृत पृष्ठभूमि उल्लेख गरिएको छ । यसै अन्तर्गत सहकार्यका अन्य डकुमेन्टमा हस्ताक्षर हुने बताइएको छ । दोस्रो बुँदामा सहकार्यका सिद्धान्तहरू राखिएको छ, जसमा साझा विकासका लागि संयुक्त परामर्शलगायत तीनवटा सिद्धान्तहरू उल्लेख छन् । पहिलो सिद्धान्तमा साझा विकासका लागि संयुक्त परामर्श, दोस्रोमा सार्थक प्रभावका लागि व्यावहारिक सहकार्य र तेस्रोमा लगानी वृद्धिका लागि नीतिगत वातावरण तयार पार्ने विषय उल्लेख छन् । 

तेस्रो बुँदामा सहकार्यका चार उद्देश्य छन् । जसमा योजनाहरूको विकासद्वारा व्यापार, पूर्वाधार र कनेक्टिभिटीको क्षेत्रमा सहकार्य गर्ने लगायत छन् । जहाँसम्म विकास परियोजनाको सन्दर्भ हो, त्यो सन् २०१७ मा भएको बीआरआई समझदारीको दोस्रो बुँदामा उल्लिखित ‘सहकार्यका क्षेत्रहरू’ अन्तर्गत रहने उल्लेख छ । फ्रेमवर्कको चौथो बुँदामा सहकार्यका प्राथमिकताहरू तोकिएका छन् । 

फ्रेमवर्कमा नेपालका तर्फबाट परराष्ट्र सचिव अमृतबहदुर राई र चीनका तर्फबाट नेशनल डेभलपमेन्ट एन्ड विकास रिफर्म कमिसनका उपाध्यक्ष लिउ सुसे हस्ताक्षर गरेका थिए । सहकार्यको चौथो प्राथमिकतामा व्यापार, औद्योगिक क्षमता तथा लगानीको क्षेत्र छुट्याइएको छ । पाँचौँ प्राथमिकता भन्सार सञ्चालनसँग सम्बन्धित छ । शिक्षा, स्वास्थ्य र चिकित्सा क्षेत्रमा पनि सहकार्यका लागि विस्तृत कार्य ढाँचा बनाउन सकिने पनि यसै बुँदामा उल्लेख छ । यसलाई १० वटा बुँदामा व्याख्या गरिएको छ । 

 बीआरआई सम्झौताको पूर्णपाठ: