रेमिट्यान्समा ९ अंकको सुधार, शोधनान्तर २ खर्ब ५ अर्ब र विनिमय सञ्चिति २२ खर्ब ५५ अर्बमाथि

२८ मंसिर, काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकको गएको कात्तिकसम्मको देशको आर्थिक स्थितिमा समीक्षा गर्दै शोधान्तर बचत, अमेरिकी डलर र विदेशी विनिमय सञ्चिति सकारात्मक रहेको देखाएको छ । गत कात्तिकसम्ममा मुलुकको शोधनान्तर स्थिति २ खर्ब ५ अर्ब ८३ करोडले बचतमा छ । 

गत वर्षको सोही अवधिमा १ खर्ब ५० अर्ब २४ करोडले शोधनान्तर स्थिति बचतमा रहेको थियो । अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा १ अर्ब १३ करोडले बचतमा रहेको शोधनान्तर स्थिति समीक्षा अवधिमा १ अर्ब ५३ करोडले बचतमा रहेको छ । गत कात्तिकसम्म चालु खाता १ खर्ब ४३ अर्ब ४२ करोडले बचतमा रहेको छ । गत वर्षको सोही अवधिमा चालु खाता ९७ अर्ब १० करोड रुपैयाँले बचतमा थियो ।

अमेरिकी डलरमा गत वर्षको पहिलो चार महिनामा ७३ करोड ६ लाखले बचतमा रहेको चालु खाता यस वर्षको सोही अवधिमा १ अर्ब ६ करोडले बचतमा रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । बाहिरीने विदेशी मुद्राभन्दा भित्रिने मुद्रा अधिक हुँदा शोधनान्तर बचतको आकार पनि बढेको हो ।  चालु खाता १४३ अर्ब ४२ करोडले बचतमा रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा चालु खाता ९७ अर्ब १० करोडले बचतमा रहेको थियो।

अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा ७३ करोड ६ लाखले बचतमा रहेको चालु खाता समीक्षा अवधिमा १ अर्ब ६ करोडले बचतमा रहेको छ । यस अवधिमा ५ अर्ब ७६ करोड प्रत्यक्ष वैदेशिक (इक्विटी मात्र) लगानी भित्रिएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा यस्तो प्रत्यक्ष वैदेशिक (इक्विटी मात्र) लगानी आप्रवाह ३ अर्ब ६५ करोड रहेको थियो ।

कात्तिकभित्र नेपाली कामदारहरूले पठाउने रेमिट्यान्स ९.१ प्रतिशतले वृद्धि भई ५ खर्ब २१ अर्ब ६३ करोड पुगेको छ । यद्यपि अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा विप्रेषण आप्रवाह २२.५ प्रतिशतले बढेको थियो । अमेरिकी डलरमा विप्रेषण आप्रवाह ३ अर्ब ८७ करोड पुगेको छ । यसअवधिमा वैदेशिक रोजगारीका लागि अन्तिम श्रमस्वीकृति (संस्थागत तथा व्यक्तिगत) लिने संख्या १ लाख ४७ हजार ४ सय ७८ छ । पुनः   श्रम स्वीकृति लिनेको संख्या ९४ हजार १ सय ५ रहेको छ । बिदेसिनको संख्या बढेसँगै रेमिट्यान्स पनि बढेको हो ।

विशेष गरेर रेमिट्यान्समा वृद्धि हुँदा कुल विदेशी विनिमय सञ्चितिको आकार बढेको छ । ०८१ असार मसान्तमा २० खर्ब ४१ अर्ब १० करोड बराबर रहेको थियो । यो वर्ष विदेशी विनिमय सञ्चिति १०.५ प्रतिशतले वृद्धि भई २२ खर्ब ५५ अर्ब ३५ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । अमेरिकी डलर सञ्चिति ०८१ असार मसान्तमा १५ अर्ब २७ करोड थियो । ०८१ कात्तिक मसान्तसम्म ९.४ प्रतिशतले वृद्धि भई १६ अर्ब ७० करोड पुगेको छ ।

कुल विदेशी विनिमय सञ्चितिमध्ये नेपाल राष्ट्र बैंकमा २० खर्ब ८ अर्ब १५ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । बैंक तथा वित्तीय संस्था (नेपाल राष्ट्र बैंकबाहेक) सँग २ खर्ब ४७ अर्ब २० करोड कायम भएको छ । उक्त विदेशी विनिमय सञ्चितिमा भारतीय मुद्राको अंश २२ प्रतिशत छ । केन्द्रीय बैंककाअनुसार हाल भएको विदेशी विनिमय सञ्चितिले  १८ महिनाको वस्तु आयात र १५.१ महिनाको वस्तु तथा सेवा आयात धान्न पर्याप्त रहने देखिन्छ । 

विदेशी विनिमय सञ्चितिको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन, कुल आयात र विस्तृत मुद्राप्रदायसँगका अनुपातहरू क्रमशः ३९.५ प्रतिशत, १२६ प्रतिशत र ३१.४ प्रतिशत छन् । अधिक सञ्चितिलाई देश विकासमा लगाउन जरुरी भएको औंल्याइएको छ । राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको चालु आवको कात्तिक मसान्त वार्षिक विन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ५.६० प्रतिशत देखाएको छ । 

गत आवको सोही महिना (कात्तिक) मा यस्तो मुद्रास्फीति ५.३८ प्रतिशत थियो । राष्ट्र बैंकका अनुसार कात्तिकमा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मुद्रास्फीति ९.१० प्रतिशत र गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति ३.६५ प्रतिशत छ । जबकी गत आव मुद्रास्फीति क्रमशः ५.९८ प्रतिशत र ४.९९ प्रतिशत थियो । 

खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहअन्तर्गत तरकारी उपसमूहको वार्षिक बिन्दुगत उपभोक्ता मूल्य सूचकांक ३३.९९ प्रतिशत, दाल तथा गेडागुडीको १०.७८ प्रतिशत, खाद्य तथा खाद्यजन्य पदार्थको १०.१५ प्रतिशत र घ्यू तथा तेलको ९.२९ प्रतिशतले बढेको छ । मरमसला उपसमूहको १.४१ प्रतिशत, चिनी तथा चिनीजन्य पदार्थको१.२८ प्रतिशत र माछा तथा मासुको ०.०२ प्रतिशतले घटेको छ ।