निर्यातमा सुधारः एकै महिनामै २१ अर्बले बढेर ७३ अर्ब ६५ करोड पुग्यो, ६ खर्ब ६१ अर्बको आयात

८ पुष, काठमाडौं । मंसिरमा आयात र निर्यातमा भएको सुधारले विगत दुई वर्षदेखि संकुचित बनेको व्यापारमा सुधार देखिएको छ । मुलुकको आयात र निर्यात व्यापारमा सुधार आउन थालेको भन्सार विभागले आइतबार सार्वजनिक गरेको चालू आर्थिक वर्ष ०८१÷८२ को पहिलो पाँच महिनाको वैदेशिक व्यापारको तथ्यांकले देखाएको छ । जसमा आयातमा ३ प्रतिशत र निर्यातमा १६.५४ प्रतिशत वृद्धि देखिएको छ ।

आयात र निर्यात व्यापारमा भएको वृद्धिले विगत दुई वर्षमा संकुचित बनेको वस्तुको मागमा सुधार आएको र अर्थतन्त्र पुनरुत्थान हुने संकेत दिएको विश्लेषण हुन थालेको छ । चालु आर्थिक वर्षको ५ महिनाको निर्यात व्यापार १६.५४ प्रतिशतले बढेर ७३ अर्ब ६५ करोड ९७ लाख पुगेको छ । यो रकम गत आर्थिक वर्षको पहिलो ५ महिनाको तुलनामा साढे १६ प्रतिशतले बढी हो । गत आर्थिक वर्षको ५ महिनामा ६३ अर्ब २० करोड ७४ लाख रुपैयाँको निर्यात भएको थियो ।

निर्यात व्यापार एकै महिना २० अर्ब ९८ करोड ९० लाख रुपैयाँले बढेको भन्सार विभागले आइतबार सार्वजनिक गरेको तथ्यांक छ । चालु आर्थिक वर्षको ४ महिनामा निर्यात व्यापार ५२ अर्ब ६७ करोड ७ लाख रुपैयाँ थियो । ५ महिनामा आइपुग्दा निर्यात बढेर साढे ७३ अर्ब पुगेको छ ।

यस अवधिमा आयात व्यापार पनि बढेको छ । चालु आर्थिक वर्षको ५ महिनामा ६ खर्ब ६१ अर्ब ४८ करोड रुपैयाँको वस्तु आयात भएको छ । यो रकम गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ३ प्रतिशतले बढी हो । गत वर्षको पहिलो ५ महिनामा ६ खर्ब ४२ अर्ब २० करोडको वस्तु आएको थियो ।

नेपालबाट १ सय ४९ वटा बढी मुलुकमा वैदेशिक व्यापार हुन्छ । आयात र निर्यात व्यापारमा भारत नै अगाडि छ । भारतबाट ४ खर्ब १० अर्ब ५५ करोडको वस्तु आयात भएको छ । भारतमा निर्यात भने ५१ अर्ब १ करोड रुपैयाँको भएको विभागले जनाएको छ । बढी वस्तु आयात हुने देशमध्ये यस पटक पनि चीन दोस्रो नम्बरमा छ ।

मासिक आयातको तुलनात्मक तथ्यांक हेर्ने हो भने मंसिरमा पाँच महिनायताकै उच्च आयात भएको छ । विभागका अनुसार मंसिरमा मात्रै एक खर्ब ४८ अर्ब १० करोडको वस्तु आयात भएको छ । दसैँ–तिहारलाई लक्षित गरी बढी आयात हुने भदौमा पनि एक खर्ब ३४ अर्बका वस्तु मात्रै आयात भएका थिए । गत वर्षको मंसिरमा भने एक खर्ब २९ अर्ब ७० करोडको मात्रै आयात भएको थियो ।

त्यस्तै, वस्तु निर्याततर्फ चालू आवको पाँच महिनामा ७३ अर्ब ६५ करोड ९७ लाखको वस्तु निर्यात भएको छ । गत आवको सोही अवधिमा ६३ अर्ब २० करोडको निर्यात भएको थियो । मंसिरमा चालू आवका बाँकी महिनाभन्दा सर्वाधिक निर्यात भएको छ । मंसिरमा २० अर्ब ९८ करोड ९० लाखको वस्तु निर्यात भएको छ । गत वर्षको मंसिरमा यस्तो निर्यात १२ अर्ब ६४ करोड २० लाख थियो ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाले कर्जा असुलीमै सकस व्यहोर्दै आए पनि रेमिट्यान्स वृद्धिले लगानीयोग्य पुँजीमा सहजता ल्याएको छ ।  केन्द्रीय बैंकका अनुसार चालू आवको चार महिनामा रेमिट्यान्स पाँच खर्ब २१ अर्ब पुगिसकेको छ । गत आवको सोही अवधिभन्दा २२.५ प्रतिशतले वृद्धि हो ।  वैदेशिक व्यापारमा भइरहेको वृद्धिमा अमेरिकी डलरमा भइरहेको मूल्यवृद्धिले बढी योगदान पुर्याएको हो ।  वैदेशिक व्यापारको अधिकांश कारोबार अमेरिकी डलरमा हुने भएकाले यसको मूल्यले ठुलो प्रभाव पार्ने गरेको छ ।  

आयात–निर्यात वृद्धिमा भटमास, सूर्यमुखी र पाम तेलजस्ता खानेतेलको बढी योगदान देखिन्छ । गत आवको पाँच महिनामा ५३ करोड ४३ लाखको खानेतेल निर्यात भएको थियो । चालू आवको पाँच महिनामा भने ११ अर्ब ३५ करोड ३५ लाखबराबर खानेतेल निर्यात भएको छ । कुल निर्यातमा खानेतेलको हिस्सा १५.४१ प्रतिशत पुगेको छ । गत आवको सोही अवधिमा यस्तो हिस्सा ०.८५ प्रतिशत मात्रै थियो । नेपालमा व्यावसायिक खेती नहुने भएकाले निर्यातकर्ताले कच्चा तेलको आयात गरी त्यसलाई प्रशोधन गरेर निर्यात गर्दै आइरहेका छन् ।