सुदूरपश्चिममा देखिएको माहोलभन्दा शेखरका लागि महत्वपूण छ देउवाको मौनता !

८ पुष, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका वरिष्ठ नेता डा. शेखर कोइराला सुदूपश्चिमको भेटघाट सकेर काठामाडौं फर्किएका छन् । उनको यो सुदूरपश्चिम भ्रमण र भेटघाटले कांग्रेसमा एउटा तरंग ल्याएको छ । कांग्रेसभित्रको गुटगत राजनीति र त्यसमा पनि सभापति शेरबहादुर देउवाको पकड क्षेत्र सुदूरपश्चिम । संस्थापन पक्षको पकड क्षेत्रमा विपक्षी गुटको नेताप्रति देखिएको माहोल आफैमा चर्चा योग्य छ । 

कांग्रेसको आगामी राजनीतिमा अर्थपूर्ण सन्देश दिनेगरी कोइराला सुदूरबाट फर्किएका छन् । कांग्रेसका मध्यमार्गी नेता भन्छन, झट्ट हेर्दा पार्टी सभापतिमा प्रतिस्पर्धा गरेको नेता पार्टीका नेता र कार्यकर्ता भेट गर्ने कार्यक्रम बनाएर त्यस क्षेत्रको भ्रमणमा जानु स्वभाविक हो । पार्टीमा गुट हुन्छ र फरक गुटले त्यो भेटघाटलाई असफल बनाउने प्रयास हुन पनि सामान्य कुरा नै हुन् । तर, कोइरालाको यो भ्रमण यतिमा सिमित रहेन । सुदूरपश्चिमका नेता कार्यकर्ताले पनि अहिलेका पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाभन्दा पछाडीको हाम्रो नेता को ? भन्ने हिसावले लिए । त्यो माहोलले देउवापछिको पार्टी सभापति कोइराला नै हो भन्ने कुरा स्थापित गर्न खोजेको देखियो । 

योसँगै आफ्नो गुटको पकड भएको क्षेत्रमा विपक्षी गुटको नेतृत्व गरिरहेका नेता कोइराला जाने कुरामा सभापति देउवाले देखाएको मौनता अझ महत्वपूर्ण भएको दावी नेताहरुको छ । यसअघि विपक्षी गुटको नेता कुनै कार्यक्रम लिएर गएका बेला आफ्ना गुटका नेता र कार्यर्तालाई जान निशेष गरिएको आवस्था कांग्रेसमा थियो । यो भन्दा अगाडिको एउटा भ्रमणमा कोइराला आफैले पनि त्यो अवस्थाको सामान गरेका थिए । त्यही डर बोकेर सुदूरपश्चिम गएका कोइरालाले अनुमानभन्दा बढी समर्थन पाए । अब कांग्रेसको नेतृत्व लिनुपर्छ र पार्टीलाई एक बनाउनुपर्छ भन्न आँट कोइरालामा बढायो ।    

कार्यक्रममा असहयोग हुने वातावरण बनाउन संस्थापन पक्षबाट कुनै भूमिका खेलेको नदेखिनुले पनि कोइरालालाई ठूलै बल पुगेको देखिन्छ । कोइराला सुदूरपश्चिम पुग्दा सुदूरका मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाह काठमाडौं आए । गृहमन्त्रीसमेत रहेका रमेश लेखकलाई सभापति शेरबहादुर देउवाले कुनै संकेत नै दिएनन् । कोइराला पक्षले सुदूरपश्चिम पुगेपछि पार्टी केन्द्रबाट फोन आउने होकि भन्ने आशंका गरेको थियो । तर, अवस्था आएन । स्थानीय एक पत्रकार भन्छन, ‘केहि बाहेक खुलेर भेट्न नमिल्ने नेताहरुले लुकेरै भएपनि कोइरालालाई साथ दिए ।’ 

कांग्रेसका एक पुराना नेताको अनुभवमा गिरिजाप्रसाद कोइराला र शेरबहादुर देउवाका एक एक वटा सुदूरपश्चिम भ्रमण सम्झन लायक थिए । त्यसपछि शेखरको भ्रमण पनि अर्थपूर्ण भयो । यी दुई किस्सासँग तुलना गर्दा शेखरको भ्रमणलाई महत्वपूर्ण मान्नुपर्ने तर्क उनको छ । पार्टी विभाजनपछि गिरिजाप्रासद कोइरालाको सुदूरपश्चिम जाने कुरामा निकै कष्ठपूर्ण अवस्था सिर्जना हुन सक्ने थियो । तर, त्यो बेला देउवाले नै फोन गरेर आफूपक्षका नेताहरुलाई अनिर्वाय कोइरालाको कार्यक्रममा जानु र सहयोग गर्नु भनेका थिए । पछि पार्टी एकीकरण भएर देउवा सुदूरपश्चिम जाने समयमा पनि यस्तै संकट आयो ।     

उनी भन्छन, ‘पार्टी फुटाएको भनेर देउवालाई सुदूरपश्चिम छिर्न नदिने भनिएको थियो । त्यो बेला ३६ से र ७४ रे भनेर चिन्ने गरिएको थियो । तर, गिरिजाले देउवालाई पार्टी सभापति सरह सम्मान र सहयोग गर्नु भन्ने उर्दी दिए । गिरिजाका अगाडी कोही बोलन सकेन् र देउवा सूदूर पुग्दा भब्य सम्मान भयो । त्यति बेला ३६ से र ७४ रे देखिएनन् । देउवा फर्किएपछि फेरी त्यो अवस्था आएन । कोइराला र देउवा जाँदा नेताहरुले ठूलो भेदभाव गरेनन् ।’ सभापति देउवा शेखरको सुदूर भ्रमणामा मौन बसे । 

सभापति देउवा मौन बस्नु भनेको अबको कांग्रेसको सभापति शेखर कोइराला हो भन्ने कुरालाई बल पुर्याएको छ । सुदूरका धेरै नेता र कार्यकताले पनि देउवाको मौनालाई यही अर्थमा बुझेको देखियो । स्थानीय एक पत्रकारको भनाइमा शुक्रबार मध्याह्न शेखर ओर्लिदा धनगढी विमानस्थलको माहौल सभापति देउवा धनगढी पुग्दाका जस्तै देखियो । देउवाको गृहप्रदेशमा सशंकित रहेका कोइरालाको स्वागतका लागि सुदूरपश्चिमका ९ जिल्लाका कांग्रेस नेताको उपस्थिति देखियो । शेखरको स्वागतका लागि कर्ण मल्ल पक्षका नेता र समर्थकसमेत विमानस्थल पुगेका थिए ।  

सुदूरमा कोइरालाले अबको कांग्रेस बलियो र गतिशील बनाउन, पार्टीभित्र एकता र सहकार्य बढाउन  आफू नेतृत्व लिने तयारीमा रहेको जानकारी दिए । त्यहाँ उनले पार्टी सभापति देउवा आफ्नो पनि आदरणीय नेता भएको भन्दै सभापतिको सहयोगमा चुनाव लड्ने र जित्ने दाबी पनि गरे । यो भनाइले संस्थापन पक्षका नेताहरुको मन पगाल्ने काम पनि गर्यो । कांग्रेस विधानले दुई कार्यकालभन्दा बढी नेतृत्वमा बस्न नपाउने व्यवस्था छ । यसै पनि सभापति देउवाले आगामी महाधिवेशनदेखि कार्यकारिणी भूमिकामा नरहने बताइसकेका छन् । यसले पनि कांग्रेसभित्र कोइरालाका पक्षमा माहोल बनाएको छ । देउवाको कोइरालाप्रति नै झुकाव हो जस्तो पनि देखिन्छ ।