मदुरोको धोतीमा लुकेको ओलीको अपरिपक्व कूटनीति

दुई तिहाई जनमतसहितको सत्ता केपी ओलीका लागि बाँदरको हातमा नरिवल भएको छ । अदूरदर्शिता र केटाकेटीपनको भद्दा स्वरुप ओली सरकारले फेरि पटाक्षेप गरेको छ । विश्व समुदायबाटै लगभग एक्लिएको तानाशाही मुलुकका रुपमा चर्चित भेनेजुएलाका लिटिल निकोलसलाई ओलीले राजकीय सम्मानका साथ निम्याएर आफ्नो कूटनीतिक दरिद्रता प्रदर्शन गरेका छन् ।

ओली सम्बद्ध नेकपा निकट वल्र्ड फेडेरेसन अफ डेमोक्रेटिक युथ नामक संस्थाको नाममा भेनेजुएलाको उच्चस्तरीय भ्रमण टोली नेपालमा राजनीतिक भेटघाटमा व्यस्त छ । भेनेजुएलाका राष्ट्रपति निकोलस मडुरोका पुत्र निकोलस अर्नेस्टो मुडुरो चार दिने नेपाल भ्रमणमा छन् । उनका साथ भेनेजुएलाका मन्त्रीसमेत सहभागी छन् ।

ओली र प्रचण्डको उत्ताउलो स्वभावले मित्र राष्ट्र अमेरिका तथा पश्चिमा चिढिने अवस्था बन्दै छ । जनताको अपार समर्थन प्राप्त ओली सरकार घरेलु मामलामा त बिफल थियो नै अहिले कूटनीतिक मामलामासमेत बल्ड्याङ खाने अवस्थामा पुगेको छ । ओली र प्रचण्डको व्यक्तिगत चाहना र लहडले नेपालको परराष्ट्र नीति चलाइयो भने भोलि नेपालको अवस्था कस्तो होला ?

गत जनवरीमा दोस्रो कार्यकालका लागि निर्वाचित भेनेजुएलाका राष्ट्रपति मदुरो बिरुद्ध व्यापक प्रदर्शन भयो । धाँधली गरेर चुनाव जितेको भन्दै विपक्षी दलले सडक आन्दोलन चर्काएका छन् । अमेरिका लगायत शक्ति राष्ट्रहरुले मदुरोको ज्यादती विरुद्ध नाकाबन्दी लगाएका छन् । साथै विपक्षी नेता जुआन गाइडोलाई अन्तरिम राष्ट्रपतिको मान्यता दिइएको छ । उता , रुस र चीनले भने मदुरोको समर्थनमा आफूलाई उभ्याएका छन् । यस्तो अवस्थामा नेपालका सत्ताधारी भने मदुरोको सच्चाभक्त देखिन लालयित देखिन्छ ।

ओली र प्रचण्डको उत्ताउलो स्वभावले मित्र राष्ट्र अमेरिका तथा पश्चिमा चिढिने अवस्था बन्दै छ । जनताको अपार समर्थन प्राप्त ओली सरकार घरेलु मामलामा त बिफल थियो नै अहिले कूटनीतिक मामलामासमेत बल्ड्याङ खाने अवस्थामा पुगेको छ । ओली र प्रचण्डको व्यक्तिगत चाहना र लहडले नेपालको परराष्ट्र नीति चलाइयो भने भोलि नेपालको अवस्था कस्तो होला ? भेनेजुएलासँग नेपालको कूटनीतिक सम्वन्ध सन् १९८७ मा स्थापना भएपनि कुनै प्रत्यक्ष स्वार्थ देखिंदैन ।

आर्थिक , सामाजिक , साँस्कृतिक रुपमा भेनेजुएलासँग निकटता वा स्वार्थ नभएकै बेला केवल कम्युनिष्ट विचारकै आधारमा हाईप्रोफाइल महत्व दिइनु भनेको केवल अहंकार मात्र हो । साथै अमेरिकाको शेखी झार्न कै लागि भनेर ओली संयन्त्र वक्त्व्यबाजीमा जानु नेपालका लागि घातक हुने देखिन्छ । अमेरिकाले विपक्षी नेता गाइडोलाई अन्तरिम राष्ट्रपतिका रुपमा स्वीकार गर्दा ओली सरकारको टाउको दुख्नुपर्ने कारण थिएन । यद्यपि अमेरिकाको समर्थन गर्नु पनि जरुरी छैन । बरु यो मामलामा नेपाल तटस्थ बस्दा बढी फाइदा हुने थियो ।

तर परराष्ट्रमन्त्री प्रदीपकुमार ज्ञवाली लुकेर मदुरोसँग भेटिरहेका छन् । उनले मन्त्रालयमा नभई संसद् भवनमा मदुरोसँग भेटघाट गरे । यसबाट मदुरोको भ्रमण सरकारी जानकारीमा नै भएको पुष्टी हुन्छ । मदुरोले ओली बाहेकका नेकपाका शीर्ष नेतालाई भेटिसके । जसमा प्रचण्ड, झलनाथ खनाल, वामदेव गौतम, नारायणकाजी श्रेष्ठलगायत रहेका छन् ।

सनक, लहड र उत्ताउलो स्वभावका भरमा कूटनीतिक सम्बन्ध बनाउन थालियो भने भोलिको अवस्था के होला ? निश्चित रुपमा यसले मुलुकलाई गम्भिर क्षति पु¥याउँछ नै ।

मदुरो पुत्र अहिले खुल्लेआम कम्युनिष्ट पार्टीका नेताहरुसँग भेटघाटमा व्यस्त छन् । यद्यपि सरकारले यसबारे आधिकारिक रुपमा केही बोलेको छैन । तर परराष्ट्रमन्त्री प्रदीपकुमार ज्ञवाली लुकेर मदुरोसँग भेटिरहेका छन् । उनले मन्त्रालयमा नभई संसद् भवनमा मदुरोसँग भेटघाट गरे । यसबाट मदुरोको भ्रमण सरकारी जानकारीमा नै भएको पुष्टी हुन्छ । मदुरोले ओली बाहेकका नेकपाका शीर्ष नेतालाई भेटिसके । जसमा प्रचण्ड, झलनाथ खनाल, वामदेव गौतम, नारायणकाजी श्रेष्ठलगायत रहेका छन् ।

यसरी विश्वभरिका तानाशाही चरित्रका कम्युनिष्ट नेताहरुलाई भ्रमण गराउन थाल्ने हो भने भोलि कस्तो संस्कार बस्ला ? कसैले स्वतन्त्र तिब्बतसँग जोडिएको नेतालाई उच्च सम्मानका साथ नेपाल भित्र्याउने हो भने कूटनीतिक रुपमा कस्तो असर पर्ला ? यसका ख्याल गर्नु पथ्र्याे ।

अहिले जुनियर मदुरोलाई नेपाल भ्रमण गराउनुका पछाडि के स्वार्थ होला ? धेरैको जिज्ञासा छ । तर सरकार र नेकपा यसमा प्रष्ट छैन । केवल सनक र अहंकार नै कम्युनिष्ट नेताहरुको मुख्य कारण बन्न पुगेको छ । यदि नेपालको हितका लागि भ्रमण गराइएको थियो भने अन्य दलका नेतासँग पनि भेटघाट छलफल गराइने थियो । त्यसो नगराइनु भनेको ओलीको व्यक्तिगत अभिष्ट पूरा गर्नु मात्र हो ।

ओली र उनको मण्डलीले बुझ्नुपर्ने कुरा के हो भने नेपालमा साम्यवाद आएको हैन , केवल कम्युनिट पार्टीको सरकार बनेको हो । यसरी विश्वभरिका तानाशाही चरित्रका कम्युनिष्ट नेताहरुलाई भ्रमण गराउन थाल्ने हो भने भोलि कस्तो संस्कार बस्ला ? कसैले स्वतन्त्र तिब्बतसँग जोडिएको नेतालाई उच्च सम्मानका साथ नेपाल भित्र्याउने हो भने कूटनीतिक रुपमा कस्तो असर पर्ला ? यसका ख्याल गर्नु पथ्र्याे ।

नेपालले कुन मुलुकलाई कति महत्व दिनुपर्छ र स्वार्थ कहाँ मिल्छ भन्ने जानकारी नै नभएका ओली र मण्डलीले कूटनीतिक मर्यादाको सम्मान गर्न सकेनन् । आफ्नै छिमेकीहरुबाट दुत्कारिएका मदुरो सरकारलाई ओली सरकार रातो कार्पेट राखेर स्वागत गर्छ । यसबाट कस्तो कूटनीतिक सन्देश जाला ? यो मुलुक ओली र उनका आसेपासेको मात्र होइन । सम्पूर्ण नेपालीको भावना प्रतिनिधित्व गर्न सक्नुपर्छ । ओली सरकार हरेक मोर्चामा चुकेको छ ।

सन् २०१३ मा पहिलो पटक सत्तामा उक्लिएका मदुरो सधैं विवादमा घेरिएका नेता हुन् । उनले सत्ता सम्हालेपछि भेनेजुएलाको अर्थतन्त्र ध्वस्त भयो । महंगीमाथि उनको नियन्त्रण भएन । बीसौं लाख मानिस विदेश पलायन भए । मुख्य आम्दानीको स्रोत तेल पनि बिक्न नसक्ने अवस्था आयो । जनतामा हाहाकारको अवस्था बन्यो । जसले गर्दा उनी विरुद्ध सडक संघर्ष सुरु भयो ।

यस्तै अवस्थामा सन् २०१९ को जनवरीमा उनले दोस्रो कार्यकालको शपथ लिए । तर विपक्षीले राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष गाइडोलाई अन्तरिम राष्ट्रपति घोषित ग¥यो । अमेरिका लगायत छिमेकी ब्राजिलले समेत यसको समर्थन गरे । तर सेनाको बलमा मदुरो सत्तामा टिकिरहेका छन् । कुनै पनि बेला मदुरोको सत्ता फुत्किन सक्छ । यस्तो कमजोर अवस्थामा रहेको मदुरोलाई ओली सरकार भने कूटनीतिक बढावा दिइरहेको छ । यसबाट पनि ओली सरकारको अपरिपक्वता र अदूरदर्शिता प्रष्ट हुन्छ ।