ओली र विप्लव युद्ध मानसिकतामा, एकअर्कालाई छक्याउने रणनीति

काठमाडौं । गत विहिबार नेपाल सरकारका प्रवक्तासमेत रहेका सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्री गोकुल बाँस्कोटा नियमित पत्रकार सम्मेलनमा स्वभाव अनुसार कड्किंदै थिए – हतियार बिसाएर प्रतिस्पर्धाको राजनीतिमा आए मात्र विप्लवसँग वार्ता हुन्छ , नत्र हुन्न ।

हामीलाई थाहा छ , वार्ताको नाटक गर्ने, शक्ति सञ्चयको तानाबुना बुन्ने अनि फेरि बन्दूक पड्काउने – बाँस्कोटाको कडा अभिव्यक्ति थियो । उनी नेत्रबिक्रम चन्द विप्लवले नेतृत्व गरेको नेकपालाई अझै राजनीतिक शक्तिका रुपमा स्वीकार्न तयार छैनन् । गत फागुन २७ मा मन्त्रिपरिषदले आतंककारी घोषणा गरेको विप्लव समूह कसरी राजनीतिक शक्ति हुन सक्छ ? बाँस्कोटाको तर्क छ ।

दुबै पक्ष एक अर्काप्रति आश्वस्त र विश्वस्त छैनन् । वार्ताको वातावरण नै बन्न सकेको छैन । ओली सरकार यो देशको कम्युनिष्टको ठेक्का आफूले मात्र लिएको ठान्दै छ । अरु कोही पनि कम्युनिष्टका नाममा अस्तित्वमा देखिन हुँदैन भन्ने नै ओलीको ठम्याई हो ।

अर्काे घटना हेरौं । हिजो शनिबार मध्यरातमा सरकारले विप्लव नेतृत्वको नेकपाका उपत्यका व्यूरो इन्चार्ज माइला लामालाई पक्राउ ग¥यो । आज आइतबार विहानै माइलाविरुद्ध ललितपुर जिल्ला अदालतमा कर्तव्य ज्यान मुद्धा दर्ता भएको छ ।

पछिल्ला यी दुई घटनाले स्पष्ट संकेत गर्छ– केपी ओली सरकार विप्लवसँग वार्ता हैन, मुठभेड चाहन्छ । विप्लवलाई गलाएर छिन्नभिन्न पार्ने ओलीको दाउ छ । तर नाटक भने अनेक मञ्चन भइरहेका छन् ।

सरकारी रवैया राम्रैसँग बुझेको विप्लव नेतृत्वको नेकपाले पनि गत साता धनगढीमा बम पड्काउने तयारी गरेको थियो । तर भाँती पु¥याउन नजान्दा आफ्नै कार्यकर्ता परे । दुबै पक्ष एक अर्काप्रति आश्वस्त र विश्वस्त छैनन् । वार्ताको वातावरण नै बन्न सकेको छैन । ओली सरकार यो देशको कम्युनिष्टको ठेक्का आफूले मात्र लिएको ठान्दै छ । अरु कोही पनि कम्युनिष्टका नाममा अस्तित्वमा देखिन हुँदैन भन्ने नै ओलीको ठम्याई हो ।

त्यसैले एकातिर वार्ताको डंका पिट्ने अर्कातिर आफ्नो घोषित नीति यथावत् राख्ने रणनीति ओली सरकारको देखिन्छ । विप्लव नेतृत्वको माओवादी समस्याको हल शान्तिपूर्ण ढंगले गर्नुपर्छ भन्ने सोच हुँदो हो त ओलीले प्रतिबन्ध लगाउने थिएनन् । साथै , पाँचसय भन्दा बढी कार्यकर्ता गिरफ्तार गरेर वार्ताको माहोल बन्दैन भन्ने ओलीले नबुझेको पनि होइन ।

प्रचण्डको आग्रह बमोजिम विप्लवसँग वार्ता गर्न मौखिक रुपमा सहमत ओली भित्रैबाट भने इच्छुक थिएनन् । उनको बुझाईमा विप्लवलाई पार्टी प्रवेश गराउनु भनेको अहिलेको अवस्थामा खुट्टामा बञ्चरो हान्नु हो । किनभने विप्लव नेकपामा समाहित हुनु भनेको पूर्व माओवादीको हैसियत बढ्नु हो भन्ने उनको बुझाई रहेको छ ।

हेमन्तप्रकाश ओली , माइला लामा जस्ता नेता पक्रेर वार्ताको वातावरण बन्ने हैन , बिग्रने काम मात्र हुने हो । माइला लामा आफैं वार्ताको वातावरण तयार गर्न सक्रिय थिए । यस्तै झण्डै आधा दर्जन केन्द्रीय तहका नेतालाई नक्कली मुठभेडको नाममा हत्या गर्ने ओली सरकारप्रति विप्लवले विश्वास गर्ने कुनै आधार पनि छैन ।

वार्ता पक्षधरलाई नै पक्रन थालेपछि शान्ति हैन , युद्धको बिगुल फुकेको बुझ्नु पर्ने हुन्छ । नेत्रविक्रम चन्द विप्लव हिजो नेकपा माओवादीका वरिष्ठ नेता हुन् । पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड लगायत पूर्व माओवादी नेताले क्रान्ति बिसर्जन गरिदिएको भन्दै पुनः सशस्त्र आन्दोलनमा होमिएका विप्लवप्रति सहानुभूति राख्ने ठूलै जमात रहेको छ ।

त्यो यथार्थ बुझेका प्रचण्डका साथै हाल पूर्व एमालेको टाङ्गमुनि छिरेर ज्यान जोगाउने प्रचण्डका मतियार भयभित छन् । त्यसैले सकेसम्म विप्लव पनि आफूहरु जस्तै नेकपामा समाहित भइ दिए जाती हुने उनीहरुको सोच रहेको छ ।

खासगरी प्रचण्ड लगायत पूर्व माओवादी नेताहरु विप्लवलाई पनि नेकपामा हुल्न लालयित देखिएका छन् । त्यो कुराको राम्रो हेक्का राख्ने पूर्व एमाले यो मामलामा भने सतर्क देखिएको छ । प्रचण्डको आग्रह बमोजिम विप्लवसँग वार्ता गर्न मौखिक रुपमा सहमत ओली भित्रैबाट भने इच्छुक थिएनन् । उनको बुझाईमा विप्लवलाई पार्टी प्रवेश गराउनु भनेको अहिलेको अवस्थामा खुट्टामा बञ्चरो हान्नु हो । किनभने विप्लव नेकपामा समाहित हुनु भनेको पूर्व माओवादीको हैसियत बढ्नु हो भन्ने उनको बुझाई रहेको छ ।

त्यसैले ओली विप्लवसँगको वार्ताका लागि कहिल्यै संवेदनशिल बनेनन् । आफ्नो सोच र अवधारणा बुझाउनका लागि ओलीले गोकुल बाँस्कोटामार्फत सार्वजनिक गरिदिएका मात्र हुन् । त्यसैले पूर्व माओवादी नेताहरु समेत अब यो सन्दर्भमा धेरै मेहनत गर्नुको कुनै अर्थ नरहेको निश्कर्षमा पुगेका छन् ।

विप्लव समूह पनि यो कुराबाट अनभिज्ञ थिएन । विप्लवका राजनीतिक गुरुसमेत रहेका हालका गृहमन्त्री रामबहादुर थापा बालदका गुप्तचरमार्फत यो सन्देश पुगिसकेको थियो ।

त्यसैले वाहिर वार्ताको कुरा गरेपनि भित्रभित्रै दुबै पक्ष आफ्नो तयारीमा थिए । त्यसैको परिणाम थियो – विप्लवको विष्फोट र गोकुलको अभिव्यक्ति ।