गभर्नर नेपालको सपना तुहिने ! स्वेच्छिक मर्जरमा जान अर्थमन्त्री सहमत

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर डा. चिरञ्जीवी नेपालको रुचिमा जवर्जस्ती ल्याउन खोजिएको फोर्सफूल मर्जरको नीतिबाट पछि हट्नुपर्ने परिस्थिति निर्माण भएको छ ।  स्वार्थ समूहको दवाव र प्रभावमा गभर्नर नेपाल बैंक तथा वित्तिय संस्थाको संख्या घटाउन चाहन्थे । तर यसको चौतर्फी विरोध भएपछि परिस्थितिले कोल्टे फेरेको छ ।

अर्थ मन्त्रालय नै फोर्सफुल मर्जरप्रति नकारात्मक भएपछि उनको केही नचल्ने भएको छ । यसले गभर्नर नेपालको छटपटी भने बढेको छ ।केही स्वार्थ समूहको चाहना पूरा गर्न नसक्दा उनलाई धेरै खाले समस्या आउन सक्छ । दुईचार जना बैंक माफियाको गोटीका रुपमा चलेका गभर्नर नेपालको एक मात्र लक्ष्य र अभिष्ट भनेकै बिगमर्जर थियो ।

अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडा स्वयंले फोर्सफूल मर्जर नीतिको विकल्प खोज्न राष्ट्र बैंकलाई निर्देशन दिएकाले गभर्नर नेपालको सपना फेरि तुहिने भएको हो । गएको असार २७ गते नै मौद्रिक नीति ल्याउने तयारीमा थिए गभर्नर नेपाल । तर फोर्सफुल मर्जरले वित्तिय संकुचन बढाउने र सर्वसाधारणलाई मर्का पर्ने भन्दै सरोकारवालाले विरोध जनाएपछि उनी हच्किएका थिए ।

यति हुँदा पनि गभर्नर नेपाल जसरी भएपनि फोर्सफुल मर्जरमा जाने वातावरण तयार गर्न विभिन्न स्वार्थ समूहको गोटी भएर सक्रिय थिए । तर अर्थ मन्त्रालय नै फोर्सफुल मर्जरप्रति नकारात्मक भएपछि उनको केही नचल्ने भएको छ । यसले गभर्नर नेपालको छटपटी भने बढेको छ ।केही स्वार्थ समूहको चाहना पूरा गर्न नसक्दा उनलाई धेरै खाले समस्या आउन सक्छ । दुईचार जना बैंक माफियाको गोटीका रुपमा चलेका गभर्नर नेपालको एक मात्र लक्ष्य र अभिष्ट भनेकै बिगमर्जर थियो ।

तर अर्थ मन्त्रालयको पछिल्लो निर्देशनले उनको चाहना अधुरो हुने हो की भन्ने भय उनलाई बढेको छ । मन्त्रालयले फोर्सफुल मर्जरमा जाँदा वित्तिय संकट थपिने र नयाँ उद्यमी र सामान्य व्यवसायी मर्कामा पर्ने भन्दै स्वेच्छिक मर्जरमा जान उपयुक्त हुने विश्लेषण गरेको छ ।

यस्तो अवस्थामा नेपाल राष्ट्र बैंकले जारी गर्न लागेको मौद्रिक नीतिमा फोर्सफुल मर्जर नआउने पक्का भएको छ । तर स्वेच्छिक मर्जरमा जाँदा सरकारले बैंक तथा वित्तिय संस्थाहरुलाई कुनै सुविधा नदिने तयारी पनि सँगसँगै गरेको बुझिएको छ । नेपाल जस्तो मुलुकमा अहिले फोर्सफुल मर्जरमा जाँदा वित्तिय संकुचन आउने र तरलता समस्या अझै बढ्ने आशंका बढेको छ ।

गभर्नर नेपाल केही स्वार्थ घरानियाँ बैंकरको स्वार्थ पूर्ति गर्न मात्र यस्तो नीति ल्याउन तम्सिएका हुन् । आफ्नो कार्यकालको अन्तिम वर्ष अभिष्ट पूरा हुने वातावरण तयार भएकोमा उनी केही दिन अघिसम्म फुरुङ्ग थिए । त्यसैको बलमा उनले कतिपय बैंकरलाई डाकेर धम्क्याउनसमेत पछि परेनन् । तर एकाएक फेरिएको परिवेशले गभर्नर नेपालको योजना र कल्पना भताभुंग भएको छ । यसले गभर्नर नेपाललाई चिन्तित तुल्याएको हुनुपर्छ । तर समग्र मुलुकको अर्थतन्त्र र वित्तिय कारोबारको क्षेत्रलाई भने उर्जा थपेको छ ।

राष्ट्र बैंकका पदाधिकारी पनि फोर्सफुल मर्जर नीतिमा विभाजित थिए । कतिपय वरिष्ठ पदाधिकारी सुरुदेखि नै स्वेच्छिक मर्जर नै उपयुक्त हुने पक्षमा रहेका थिए । अझै पनि कस्तो मौद्रिक नीति ल्याउने भन्नेबारे स्पष्ट भइसकेको चाहिं छैन । राष्ट्र बैंकको अनुसन्धान विभागले सबै पक्षको सुझाव समेटेर मौद्रिक नीतिको अन्तिम ड्राफ्ट तयारी थालेको छ ।

एक अध्ययन अनुसार , हाल कुल जनसंख्याको ४५ प्रतिशत हिस्सामा मात्र बैंक तथा वित्तिय क्षेत्रको पहुँच पुगेको छ । बाँकी ५५ प्रतिशत जनसंख्यामा बैंकिङ पहुँचसम्म पु¥याउनुपर्ने चुनौती रहँदा रहँदै राष्ट्र बैंक फोर्सफुल मर्जरमार्फत बैंक तथा वित्तिय संस्थाको संख्या घटाउने नीति ल्याउन अग्रसुर हुनु भनेको मुलुकको समग्र अर्थतन्त्र नै चौपट बनाउन खोज्नु हो ।

यसमा पहिला बैंकरहरु खुलेर आफ्नो धारणा राख्न हच्केका थिए । तर सरोकारवाला र सञ्चारमाध्यमबाट चर्काे आलोचना हुन थालेपछि गर्भनर नेपालको स्वार्थ छताछुल्ल भएको हो । त्यही दवावले गर्दा सरकार स्वेच्छिक मर्जरमा जान सकारात्मक भएको हो । गर्भनर नेपाल फोर्सफुल मर्जरको व्यवस्थासहित तुरन्तै मौद्रिक नीति जारी गर्न हतारिएका थिए । तर यही बीच अर्थ मन्त्रालयका सचिव राजन खनाल विदेश भ्रमणमा गएकाले मौद्रिक नीति जारी गर्ने मिति पछि धकेलिएको थियो ।

राष्ट्र बैंकका पदाधिकारी पनि फोर्सफुल मर्जर नीतिमा विभाजित थिए । कतिपय वरिष्ठ पदाधिकारी सुरुदेखि नै स्वेच्छिक मर्जर नै उपयुक्त हुने पक्षमा रहेका थिए । अझै पनि कस्तो मौद्रिक नीति ल्याउने भन्नेबारे स्पष्ट भइसकेको चाहिं छैन । राष्ट्र बैंकको अनुसन्धान विभागले सबै पक्षको सुझाव समेटेर मौद्रिक नीतिको अन्तिम ड्राफ्ट तयारी थालेको छ ।

बिग मर्ज किन वेठिक छ ……..यहाँ क्लिक गर्नुहाेस्….बिग मर्जरको नियत :- वित्तीय जालसाजी….१

राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिबारे आजबाट मात्रै औपचारिक छलफल थालेको छ । बैंक सञ्चालक समितिको वैठक यही विषयमा छलफल गर्न आज साँझ बस्दै छ ।  अबको एकदुई दिनमा सञ्चालक समिति वैठकमा आगामी मौद्रिक नीतिबारे विस्तृत छलफल भएपछि मात्र सार्वजनिक हुने छ । सम्भवत यही ८ वा १० गते मौद्रिक नीति सार्वजनिक हुनेछ ।

सामान्यतः सरकारले संसद्मा वार्षिक आय व्ययको विवारण अर्थात बजेट पेश गरेको एक महिना भित्र राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीति सार्वजनिक गर्ने प्रचलन थियो । तर गभर्नरको हप्कीदप्कीसहितको आदेशले बैंक तथा वित्तिय क्षेत्रमा हलचल मच्चिएको थियो । कुनैपनि हालतमा बिग मर्जर नीति ल्याई छाड्ने भन्दै तर्साउन थालेकाले सरोकारवालाले आवाज उठाएका हुन् ।

यी घटनाक्रमले गभर्नर नेपाललाई ठूलै धक्का लागेको छ । तर मुलुकलाई भने ठूलो राहत मिलेको छ ।

बिग मर्ज किन वेठिक छ ……..यहाँ क्लिक गर्नुहाेस्….नेपाल राष्ट्र बैंक संधै उल्टो बाटोमा, गल्ती आफुले गर्ने, सच्याउन बैंकलाई      तर्साउने, बिग मर्जर पनि त्यसैको श्रृंखला !