तिहारमा अरु जनावरको पूजा मात्रै होइन जिम्मेवार पनि बनौ

अनुसा थापा

नेपालीहरुको दोस्रो महान चाड तिहार भित्रिएको छ । उज्यालोको रुपमा चिनिने यो पर्वले नेपालीहरुको मन नै उमंगित पार्दछ । तिहारलाई दिदीबहिनीहरु र दाजुभाइबीचको उच्च सद्भावको चाडका रुपमा लिन सकिन्छ । दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई टीका लगाइदिन्छन् । दाजुभाइले पनि आफ्ना दिदीबहिनीलाई हैसियत अनुसार उपहार दिने गर्दछन् । दिदीबहिनी र दाजुभाइका लागि यो अति महत्वपूर्ण चाड हो ।

तिहारको समयमा वर्षदिनभरि खेतबारी जोतेको गोरुलाई पूजा गरिन्छ । गाईलाई पनि लक्ष्मीको रुपमा पूजा गरिन्छ । त्यसको साथसाथै काग र कुकुरलाई पनि निकै महत्व दिइन्छ । अरु समयमा त्यति महत्व नदिनेले पनि तिहारमा कुकुरलाई खोजेर भए पनि पूजा गर्ने चलन छ । यसबेला समाजमा केही अमिल्दा व्यवहार पनि देखिन्छन् । कुकुर तिहारका दिन अन्न र पानी, माला र बिस्कुट दिएर कुकुरसंग फोटो खिच्न तँछाडमछाड गरेको देखिन्छ । अरुबेला जनावरसंग फोटो खिच्न लाज लाग्ने, जनावरलाई घृणा गर्नेहरु त्यसदिन कुकुरसंग फोटो खिचेर फेसबुकमा पोस्ट गरेको देख्न पाइन्छ ।

गाईलाई तिहारमा अति महत्वका साथ पूजा गरे पनि अरु बेलाको व्यवहार त्यस्तो छैन । गाईले दुध दिउञ्जेल गाई पाल्ने, फइदा लिने जब गाई बूढो हुन्छ, दूध दिन छाड्छ अनि सडकमा लगेर मर्नका लागि छोड्न थालिएको छ । समाजमा गाई पाल्न छाड्ने प्रवृत्ति बढेको बढ्यै छ । तिहारमा गाईलाई एक दिनका लाग खोजेर पूजा गर्ने फोटो खिच्ने, फेसबुकमा पोष्ट गर्ने प्रवृत्ति दिक्क लाग्दो छ । यो त वास्तपवक धर्म नभएर देखावटी मात्रै भयो ।

अधिकांश नेपालीहरुको बानी जुन दिन आवश्यक पर्छ त्यही दिन मात्र महत्व दिने, खोज्ने छ । अरु बेला त्यसको केही मतलब गरिन्न । मानवलाई सबैभन्दा बुद्धिजीवी प्राणीका रुपमा लिइन्छ तर उसले अरु प्राणीप्रति जिम्मेवारपूर्ण भूमिका खेल्न चुक्दै छ। यसले प्रकृतिमा खलबल उत्पन्न हुँदै गइरहेको छ । तसर्थ धर्म सधै गर्रौं, अरु  प्राणीप्रति सधै स्नेह, सद्भाव दशाऊँ । यसले नै मानिको महानता देखिने छ।