चाडपर्व लक्षित नयाँ नोट वितरणको तयारी, बजारमा गएका नगद नोट फिर्तामा देखियो समस्या

१४ भदौ, काठमडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले चाडपर्व लक्षित नयाँ नोट वितरणको तयारी गरिरहँदा बजारमा चलनचल्तीमा गएका नगद नोट फिर्तामा भने समस्या देखिएको छ । चलनचल्तीका लागि बजारमा पठाइएको नगद नोट प्रणालीमा सहज रुपमा फर्कन सकेको छैन् । केही नगद नोट मात्रै प्रणालीमा आइरहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।

राष्ट्र बैंकले मंगलबार सार्वजनिक गरेको विवरणअनुसार सर्वसाधारणको हातबाट बिस्तारै नगद नोटहरु प्रणालीमा जान थालेको छ । बैंकले सार्वजनिक गरेको साउनको विवरणअनुसार, गएको दशैंयता १ खर्ब १४ अर्ब ३३ लाख रुपैयाँ हाराहारीमा मात्रै नोट प्रणालीमा फर्किएका छन । राष्ट्र बैंकले दशैं, तिहार लगायतका चाडपर्वलाई लक्षित गर्दै २६ भदौदेखि नयाँ नोट सटही सुविधा उपलब्ध गराउँदैछ ।

राष्ट्र बैंकको विवरणअनुसार केही समय यता, सहकारीहरु बचतकर्ताको रकम फिर्ता गर्न बैंक तथा वित्तीय संस्थामा राखेको पैसा झिकेर लगिरहेका छन् । यसले पनि अब पुराना बजारमा रहेका नगद नोटहरु प्रणालीमा फर्कने विश्वास लिइएको छ । सहकारीले रकम निकालेर बचतकर्तालाई फिर्ता दिन थालेपछि साउन महिनामा १६ अर्ब ३७ करोड ३५ लाख रुपैयाँ राष्ट्र बैंक प्रणालीमा फर्किएका छन् ।

विवरणअनुसार अहिले बजारमा ५ खर्ब ९९ अर्ब ९७ करोडभन्दा माथि नेपाली नोट चलन चल्तीमा रहेका छन् । यो बैंक तथा वित्तीय संस्थाभन्दा बाहिरको रकम हो । बैंक तथा वित्तीय संस्थामा जम्मा रहेको रकमलाई चलन चल्तीमा गणना नगरिने राष्ट्र बंकको भनाइ छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाहेक सर्वसाधारणको हातमा, सहकारी संस्थामा र अन्य निजी तथा सरकारी प्रयोजनमा रहेको नगद रकमलाई मात्रै चलन चल्तीमा रहेको नगद मानिन्छ ।

गत असारसम्म ६ खर्ब १६ अर्ब ३५ करोड बराबरका नेपाली रुपैयाँ चलन चल्तीमा रहेको थियो भने साउनमा १६ अर्ब ३७ करोड ३५ लाखले घटेको छ । गत वैशाखमा यस्तो नगद ३५ अर्ब ९३ करोड १९ लाख रुपैयाँ प्रणालीमा फिर्ता भइरहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । गत वर्षको यही समयमा ५७ अर्ब २९ करोड ३८ लाख रुपैयाँ फिर्ता भएको थियो ।

गत वर्ष दसैंताका सर्वाधिक ७ खर्ब १३ अर्ब ९८ करोड लाख रुपैयाँ बाहिरिएको थियो भने त्यसयता १ खर्ब १४ अर्ब रुपैयाँ नगद नोट फिर्ता भइसकेको छ । गत वर्षको दशैंमा ७ खर्ब १३ अर्ब रुपैयाँ नोट चलन चल्तीमा हुँदा भदौमा ६ खर्ब ४५ अर्ब रुपैयाँ मात्र चलन चल्तीमा भएको पाइएको थियो ।

दशैंका कारण ६८ अर्ब ५८ करोड ४९ लाख रुपैयाँ बराबरका नोट चलन चल्तीमा गएको थियो । त्यसैले यसपालीको दशैंमा पोहोरको तुलनामा कम नोट चलन चल्तीमा जाने अनुमान राष्ट्र बैंकको छ । पछिल्ला दिन सर्वसाधारणले नगद नोटभन्दा पनि मोबाइल वालेट र अनलाइन बैंकिङको प्रयोग बढाउँदै लगेका छन् । यसले पनि चलन चल्तीबाट नोटको प्रयोग कम हुँदै गएको राष्ट्र बैंकको ठहर छ ।