आठ दशक वरपर घुमिरहेका कांग्रेस नेता पौडेललाई तनहुँमा दुई तगारो

२ कात्तिक, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल उमेर ८० को वरपर घुमिरहेका छन् । यद्यपि उनको राजनीतिक जाँगर भने कुनै युवाको भन्दा कम छैन् । उनी यतिबेला आगामी मंसिर ४ मा हुने प्रदेश र प्रतिनिधिसभाको निर्वाचनको प्रचार प्रसारमा तनहुँका गल्ली-गल्ली र चोक-चोकमा आफ्नो उम्मेदवारी किन भनेर आम मतदातालाई बुझाइरहेका छन् ।

लोकतन्त्रको रक्षा, पारदर्शी शासन व्यवस्था, ग्रामीणमूखी अर्थतन्त्रको विकास जस्ता एजेण्डा बोकेर प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि अन्तिम लडाई लडिरहेका पौडेललाई यो निर्वाचन पनि जितका लागि सहज देखिएको छैन् । उनका लागि कांग्रेसकै पुराना नेता एवं उनकै सहयात्री गोविन्दराज जोशी मुख्य तगारोका रुपमा देखिएका छन् भने विपक्षी दल एमालेका उम्मेदवार एकबहादुर रानासँग पौडेलको प्रतिस्पर्धा छ ।

नेपालको राष्ट्रिय राजनीतिमा राम्रो छवि बनाएका पौडेलकाे गृहजिल्ला तनहुँमा भने पछिल्लो पटक आलाेचना पनि भइरहेको छ । नेपाली कांग्रेसको राजनीतिमा जीवन बिताएका पौडेल यही मंसिर ४ गते हुने संघीय निर्वाचनमा अन्तिम चुनावी मैदानमा होमिएर तनहुँ–१ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि सातौं पटक चुनाव लड्दैछन् । उनको प्रतिस्पर्धा आफ्नै पुराना सहकर्मी गोविन्दराज जोशी र एमालेका एकबहादुर रानासँग हुँदैछ । यी दुइलाई पाखा लगाएपछि मात्रै पोडेलको जित सुनिश्चित हुन्छ ।

२०७४ को संघीय निर्वाचनमा वाम गठबन्धनका उम्मेदवार कृष्णकुमार श्रेष्ठसँग फराकिलो मतान्तरले पराजित भएपछि राष्ट्रिय राजनीतिमै कमजोर बनेका पौडेल अब हुने निर्वाचनमा त्यो कमजोरी हुन नदिन जोडतोडका साथ लागिरहेका छन् । तनहुँ जस्तो कांग्रेसको गढ मानिने जिल्ला, त्यसमा पनि पौडेलको चुनावी क्षेत्रमा उनको हारको समीक्षा भने उनले गरेका छैनन् । उनले आफ्नो हारका कारण नखोजेको भन्दै स्थानीय नेता कार्यकर्ताले समेत गुनासो गरिरहेका छन् ।

२०४८ सालमा तनहुँ–१ बाट निर्वाचित पौडेल ०५१ मा भने तनहुँ–२ चुनाव लडेर विजयी भएका थिए । त्यसपछि लगातार तीन पटक २०५६, २०६४ र २०७० मा पौडेलले तनहुँ–२ बाट नै चुनाव जितेका थिए । पाँच पटक जित हासिल गरेका उनलाई छैटौं पटक बाम गठबन्धनका उम्मेदवार किसान श्रेष्ठले धक्का दिए । मुलुक संघीय संरचनामा गएसँगै तनहुँ दुई निर्वाचन क्षेत्र सीमित भयो । २०७४ मा तनहुँ–१ बाट उम्मेदवारी दिएका पौडेल ६ हजार मतान्तरले पराजित भएका हुन् ।

२०७४ को निर्वाचनमा पनि पौडेलविरुद्ध जोशीले बागी उम्मेदवारी दिएका थिए । तर उच्च अदालतमा चलिरहेको भ्रष्टाचार मुद्दालाई प्रमुख कारण बनाई पौडेलकै उजुरीमा जोशीको उम्मेदवारी खारेज भएको थियो । पछि जोशीले श्रेष्ठलाई जिताउन सहयोग गरेको भन्दै पार्टीले उनलाई ५ वर्षका लागि साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी कारबाही गरेको थियाे ।

एउटै पार्टीमा आबद्ध रहे पनि सुरुदेखि नै पौडल र जोशी एकअर्काका विरोधीका रूपमा चिनिदै आएका छन् । रामचन्द पौडेल केन्द्रीय राजनीतिमा चर्चित भए पनि भूगोलको राजनीतिमा जोशीभन्दा कमजाेर रहेको जिल्ला स्तरका नेताहरु बताउँछन् । पौडेल भित्री खुराफाती राजनीतिमा जोशीभन्दा पछाडी छन् जसले गर्दा आफ्नै निर्वाचन क्षेत्रमा कसले आफुबिरुद्ध के गरिरहेको छ भन्ने कुरासमेत पौडेलले जानकारी राख्दैनन् । जोशीबिरुद्ध यसपटक पनि सर्वोच्चमा रिट परेको थियो तर त्यसलाई सर्वोच्चले खारेज गरिदिएको छ । रिट खारेज भएपछि जोशी पौडेलको तगारो बनेर तनहुँ १ मा उभिएका छन् ।

पौडेलले अहिले पनि देश र जनताका लागि उम्मेदवारी दिएको प्रतिक्रिया दिइरहेका छन् । समाजमा लोकतन्त्र र संविधानको संरक्षणका लागि आफू राजनीतिमा हालसम्म रहेको बताउँदै उनले निष्ठा र अनुशासनको राजनीतिको आधार स्थापनाका लागि आफुले उम्मेदवारी दिएको भन्दै प्रचार गरिरहेका छन् । उता, जोशीका मुद्दा भने गठबन्धनको राजनीति अन्त्य गर्नु रहेको छ । आफू पराजित भएको निर्वाचन क्षेत्रबाट निर्वाचित भएर मात्रै मर्ने इच्छा रहेको अभिव्यक्ति दिँदै आइरहेका पौडेललाई यसपटकको निर्वाचनमा पनि प्रतिपक्षी दल एमालेका उम्मेदवार एकबहादुर राना जोशीका कारण भारी पर्ने देखिएको छ ।

गठबन्धन भएका कारण पौडेललाई चुनाव जित्न केही सहज हुने चर्चा पनि तनहुँमा चलेको छ । पौडेल पनि अन्य पार्टीको सहयोगमा यो पटक निर्वाचित हुने आसमा छन् । स्थानीय कांग्रेस नेताहरुको भनाइमा अहिले पौडेल, जोशी र एमाले कसैलाई पनि पार्टीभित्रकै मतबाट जित्न सम्भव छैन । अहिलेका नयाँ मतदाता र युवाको रुचिलाई मध्यनजर गर्न सकेमात्रै पौडेलले बाजी मार्न सक्ने सम्भावना रहन्छ ।

पौडेलका लागि जोशी प्रतिस्पर्धी नभएपनि कांग्रेसका र अन्य भोट बिगार्ने र भत्काउने मात्रै हो । २०४८ मा पौडेलले क्षेत्र नं १ बाट जित हासिल गरेका थिए । त्यहीबाट सुरु भएको उनको संसदीय राजनीति अनवरत चलिरहेको छ । लामो समयसम्म पनि संसद, सरकार र पार्टी नेतृत्वमा बसेका पौडेलले जिल्लामा सिन्कोसमेत नभाँचेको प्रश्न अझ उठिरहेको छ । पौडेल पछिल्लो समय गाउँमै बसौं भन्ने अभियान चलाएका छन् ।आम जनता र कार्यकर्ता के चाहन्छन् भन्ने कुराको भेउ नपाउने अर्को आरोप पनि पौडेलमाथि लागेको छ ।

यसपटकको संघीय निर्वाचनमा अन्तिम पटक जित्ने दाउमा रहेका पौडेलको यो दाउ भने सहज छैन । नेपालको राजनीतिमा सशक्त हैसियत बनाएका गोविन्दराज जोशी उनको सबैभन्दा ठूलो तगारो बन्ने देखिएको छ । जोशीको तगारो हटाउन सकेनन् भने पौडेलको जितेरमात्र मर्ने चाहना अधुरै हुने स्थानीयहरु बताउँछन् । एउटै जिल्ला, त्यसमाथि एउटै क्षेत्र भएका जोशीको प्रमुख अभियान भनेको पौडेल हराउने नै देखिएको छ ।

पौडेल सादगी र इमानदार नेता हुन् । यसमा दुईमत छैन । तर, अबका जनताले त्यसलाई मात्र स्वीकार्न सक्दैनन् । आम जनताको न्यूनत्तम आवश्यकता, शिक्षा, स्वास्थ्य, खानेपानी र विकास निर्माणमा नहिँड्ने हो भने पौडेलका लागि अबको चुनाव पनि फलामको चिउरा सावित हुने कांग्रेसकै नेता कार्यकर्ताहरु बताउँछन् ।