मनाङगे फेरि मन्त्री ? कांग्रेसका महाधिवेशन प्रतिनिधि नागरिक उन्मुक्ति पार्टीको समानुपातिक सुचीमा

७ पुष, पोखरा । मनाङ जिल्ला यसैपनि विकट, विकास क्रममा विस्तारै बामे सर्दैछ । राजनीतिक चेतना शुन्य त भन्न मिल्दैन र पनि मनाङबासीहरु राजनीतिमा त्यति रुची राख्दैनन् । चुनावमा आफूलाई कसले ओसार्छ, कसले सम्झन्छ ? बस्, उसैलाई मतदान गर्छन् । तल्लो मनाङ अर्थात् सदरमुकाम चामेदेखि तलका बासिन्दामा केही राजनीतिक चेतना भएपनि माथिल्लो क्षेत्रमा बस्ने मनाङबासी आज प्रर्यन्त परिवारवाद, नातावाद मै विश्वास गर्छन् ।

पछिल्लो समय त उनीहरु पनि निकै बाठा भइसके, जसले बढी दाम चढाउँछ उसैलाई मतदान गर्छन् । यो भन्न नहिच्कीचाउँदा हुन्छ कि जुन-जुन पार्टीका उमेदवारले पैसा दिन्छ, उनीबाट लिन्छन् तर जसले बढी दिन्छ उसैलाई भोट हाल्छन् । यस अर्थमा त्यहाँ राजनैतिक प्रतिबद्धता छैन, देखिन्न भन्दा फरक पर्दैन ।

पञ्चायतको कुरो बेग्लै । तत्पश्चात २०४८ मा पाल्तेन गुरुङले नेपाली कांग्रेसका तर्फबाट चुनाव जिते । त्यसपछि २०५१ को मध्यावधि निर्वाचनमा उनले कांग्रेसबाट टिकट पाएनन्, स्वतन्त्र रुपमै निर्वाचित भए । २०५६ मा नेपालकै संसदीय इतिहासमा निर्विरोध हुने पाल्तेन नै पहिलो बने । मनाङमा आफ्नो परिवार र नातागोता धेरै भएको पाल्तेनको दावी छ । तर, त्यसो भन्दै गर्दा २०६४ को निर्वाचनमा भने झिनो मतले माओवादीका देव गुरुङसँग उनी पराजित बने । त्यतिबेलाको हावा नै बेग्लै थियो । भरखरै जनयुद्धबाट खुला भएर पहिलो आमनिर्वाचनमा भाग लिएको माओवादीका कारण मतदातामा डर, त्रास, भय जे जसो गरेर हुन्छ, चुनाव जित्ने नीतिमा अगाडि बढ्दा आफू पराजित हुनु परेको पाल्तेनको तर्क छ ।

त्यसपछि २०७० को निर्वाचनमा पाल्तेनकै भाई नेपाली कांग्रेसबाट उमेदवार बनेका टेकबहादुर गुरुङले राप्रपाका त्रिपल गुरुङलाई पछारेर संविधानसभामा निर्वाचित भए । २०७४ को निर्वाचनमा त्रिपलकै दाई पाल्देन छोपाङ गुरुङ एमालेबाट उमेदवार भए अनी कांग्रेसका टेकबहादुर गुरुङसँग राजनीतिमा देखा पर्दै आएको पारिवारिक प्रतिशोध लिए । यसपाली उनै पाल्देन छोपाङलाई टेकबहादुरले पछारे ।

यसरी हेर्दा मनाङमा पार्टी भन्दा पनि यिनै दुई परिवारको मात्र हारजित देखिँदै आएको छ । दुई परिवारमात्र एक आपसमा प्रतिद्धन्द्धी बन्दै निर्वाचनमा होमिँदा चुनाव खर्च भने बढ्दै गएको देखिन्छ । काठमाडौं, पोखरा, चितवन लगायत प्रमुख शहरमा बस्ने मनाङबासीलाई चुनावी मुखमा ओसार्नु पर्दाको पीडा दुबै पक्षलाई कम छैन । त्यसमाथि पनि दुबै पक्षसँग हात थाप्न सिकिसकेका छन्, यतिबेला ती मतदाता पनि ।

एकले अर्काको मत तान्न खर्च मात्र होइन। अनेक तिकडम गर्ने गरेको जानकारहरु बताउँछन् । चुनाव जितेर आउनेलाई त चुनावी खर्चको त्यति सारै चिन्ता नहोला, तर चुनाव हार्नेको दोहोरो चिन्ता । सायद नेपालका ७७ जिल्ला मध्ये चुनावी खर्च धेरै हुने जिल्लामा मनाङ नै पर्ला । जहाँ चुनाव जिते पनि हारे पनि मतदातालाई ओसार्नै पर्ने, खाना बस्नको व्यवस्था गर्नै पर्ने अवस्था छ । त्यति गरेर मात्र पुग्दैन, हातमा बिटो थमाइदिनै पर्ने । त्यो पनि पछिल्लो समय त उम्मेदवारबीच देखिएको अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा बढ्दै जाँदा दुबै पक्षबाट लिन पल्केका छन्, बाठा मनाङगे ।

मनाङगे फेरि मन्त्री ?

मनाङग अर्थात् मनाङबासीका कुरा गर्दा राजनीतिमा अवसर खोज्ने, खोजीरहने प्रमुख पात्रका रुपमा छाएका छन् दीपक मनाङगे अर्थात् राजीव गुरुङ । उनी कहिले कुन पार्टी कहिले कुन पार्टी गर्दै यतिबेला स्वतन्त्र रुपमा निर्विरोध भएर पनि मन्त्री पदलाई निरन्तरता दिलाउने प्रयासमा नेकपा एसमा प्रवेश गरेका छन् । राजनीतिकै कुरा गर्दा नेपाली कांग्रेसबाट अर्थात् तरुण दलको मनाङ अध्यक्षबाट अघि बढेका दीपक, त्यसपछि थरुहट, राप्रपा, एमाले हुँदै एस पार्टीमा छन् । उनले पार्टी प्रवेशका क्रममा अब अर्को पार्टी प्रवेश गर्नुपर्ने अवस्था आए राजनीति नै छाड्ने बताएका त छन्, तर उनले गर्दैआएको फोहोरी राजनीति गुण्डागर्दी शैलीकै देखिन्छ ।

गठबन्धन सरकारमा गण्डकी प्रदेशको मन्त्री भएका नाताले नेपाली कांग्रेसले निर्विरोध छाडिदियो, विगतमा एमाले उमेदवार भएर निर्वाचन जितेका कारण यसपाली पनि एमालेले उमेदवारी दिएन । कसैले डरधम्कीकै कारण नोमिनेशन गर्ने आँटै गरेनन्, अनी भए दीपक निर्विरोध । यतिबेला उनले गठबन्धन सरकारले आफूलाई मन्त्री दिएको नभएर आफूले गठबन्धन सरकार दिएको ढ्वाङ फुकिरहेका छन् । गण्डकीमा नेपाली कांग्रेस र माओवादीको मात्रै गठबन्धन हुँदा आवश्यक बहुमत सहजै पुग्छ ।

तर, उनले केन्द्रीय गठबन्धनलाई तार्गेट गर्दै नेकपा एसमा प्रवेश गरेकोमा दुईमत छैन । नेपालमा हुर्किरहेको फोहोरी राजनीतिमा माधव नेपालले आफ्नो पार्टीको पनि स्वामित्व गण्डकी प्रदेश सरकारमा हुनु पर्ने अडान लिन बेर छैन । किनकी उनी पनि कौनसा राजनैतिक इमानदार छविका हुन् र ? एउटै निर्वाचनमा दुई-दुई ठाउँबाट पराजित भएको अवस्थामा पनि सरकारी कोटाबाट सांसद मनोनित भएर प्रधानमन्त्रीको अवसर छोप्ने नेताका रुपमा पनि चिनिन्छन् ।

दावाले खायो हावा

अर्का पात्र पनि छन् मनाङमा दावा गुरुङ नामका । उनी खेल खेलाडीका रुपमा चिनिन्छन् । मनाङ कांग्रेसका उनी महाधिवेशन प्रतिनिधि हुन् । गत महाधिवेशनमा उनी केन्द्रीय सदस्यका उमेदवार पनि बनेका थिए । पार्टीगत छवि त्यति राम्रो नभएका उनले मत धेरै पाउने कुरै भएन । तर जबजब चुनाव आउँछ, तबतब उनमा पनि कुनै न कुनै पद ताक्ने मुड चल्छ । २०७० को निर्वाचनमा गाईवाला राप्रपाका भुजुङ गुरुङसँग नारिएर हिँडे, कांग्रेसले चुनाव जित्दाको विजयर्यालीमा उनकै गलामा धेरै खादा थिए । निसंकोच उनी विजयर्यालीमा पनि अग्रपक्तिमै थिए । २०७४ मा पनि खासै सक्रियता जनाएनन्, स्थानीय निकाय निर्वाचनको त उनलाई मतलब नै हुन्थेन ।

हालै सम्पन्न आम निर्वाचनमा उनी कांग्रेसको महाधिवेशन प्रतिनिधि हुँदाहुँदै नागरिक उन्मुक्ति पार्टीको समानूपातिक उमेदवारका रुपमा देखा परे । जेलमा रहेका रेशम चौधरीलाई कसरी प्रभावमा पारेछन्, जनजातिबाट शीर्ष नम्बरमा उनको नाम भएर पनि थ्रेस होल्ड नकाट्दा सांसद हुनबाट भने रोकिए । अब फेरि कांग्रेसकै महाधिवेशन प्रतिनिधिका रुपमा चिनिएलान् कि कांग्रेसले नै अनुशासनको कारवाही गर्ला ?