नागरिकता ऐन प्राप्तिमा भारतले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको उपेन्द्र यादवको खुलासा

१७ असार, काठमाडौं । सत्तारुढ जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)का अध्यक्ष एवं प्रतिनिधिसभा सदस्य (सांसद) उपेन्द्र यादवले ‘संशोधित नागरिकता ऐन २०७९’ कार्यान्वयनमा आउनुमा भारतको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको खुलस्त गरेका छन् । भारतको सहयोग र मधेशीको निरन्तर संघर्षपछि नयाँ नागरकता ऐन ल्याउन सफल भएका खुलस्त गरेका छन् । उनले नागरिकताका लागि लामो लडाइँ लड्नुपरेको भन्दै ऐनमा महत्वपूर्ण अधिकारको व्यवस्था भएको बताए । 

अध्यक्ष यादवले शनिबार इण्डो–नेपाल डाक्टरर्स फोरमले आयोजना गरेको विधान र उद्देश्य लोकार्पण कार्यक्रममा नयाँ नागरिकता ऐन प्राप्तिको संघर्षमा भारतको महत्वपूर्ण सहयोग रहेको उनले बताए ।
प्रधानमन्त्री प्रचण्ड गत जेठ १२ गते भारत भ्रमणमा निस्किएकै दिन मन्त्रिपरिषद्को अनुरोधमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडलेले संशोधित नागरिकता विधेयक २०७९’प्रमाकिरण भई राजपत्रमा प्रकाशित भएपछि ऐनको रुप लिएको थियो ।

भ्रमणकै दिन प्रमाणिकरण हुनुलाई अधिकांश सांसदहरुले भारतको ‘इसारा’मा, भारतलाई ‘खुशी पार्न’ भन्दै संसदमा छलफलमा ल्याउन माग गरेका थिए । राप्रपा, एमाले र रास्वपाले प्रमाणिकरण प्रक्रिया नै संविधानविपरीत भएको भन्दै संसदमा हंगामानै चलाए । तर जसपा, लोसपा, जनमत लगायत मधेश केन्द्रित दलहरुले भने  ऐनविरुद्ध मुद्दा पर्नुलाई ‘मधेशविरोधी कदम’को रुपमा लिँदै आलोचना गरिरहे । 

प्रमाणिकरणविरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा परेको मुद्दामा सर्वोच्चले कार्यान्वयनमा लैजान आदेश दिएपछि विवादित नागरिक ऐन कार्यान्वयनमा गएको छ । सोही ऐनअनुसार जन्मसिद्ध नागरिकका सन्तान र बाबु समेत ठेगान नलागेका सन्तानले वंशजको नागरिकता प्राप्ति क्रम जारी छन् । ऐन कार्यान्वयनमा आएको दुई सातामा प्रवेश नहुँदै जन्मसिद्धका हजारौं छोरीले वंशज नागरिकता लिइसकेका छन् । तथापि ऐनको चौतर्फी आलोचना भने जारी नै छ ।

विदेशीलाई नागरिक दिनकै निम्ति जन्मसिद्ध, बाबुको ठेगान नभएका र नेपाली पुरुषसँग विवाह गरी आएका विदेशी नारी लगायत विदेशी (मुख्यगरी भारतीय)लाई वंशज नागरिकता दिनकै लागि नयाँ ऐनमा गलत प्रावधान राखेको अर्थका राजनीतिक विश्लेषकहरुले अर्थ्याइरहेका छन् । उनीहरुले नेपाललाई सिक्किमीकरणको बाटो फसाएको बताएका छन् । हुन पनि बेलाबेलामा बीबीसीसँग भारतीय राजनीतिक विश्लेषकहरुले नेपालको तराई क्षेत्रमा १ चौथाई मान्छे भारतीय रहेको दाबी गर्दै आइरहेका छन् ।

आफू भारत भ्रमण गर्नुपहिल्यै प्रमाणिकरण गर्न आग्रह गरिएको तर निस्किएकै दिन प्रमाणिकरण हुनुमा संयोगमा भएको भन्दै आरोपलाई खण्डन गर्दै आइरहेका छन् ।

सो कुराको पुष्टि हुने गरी अध्यक्ष यादवले शनिबारको सार्वजनिक कार्यक्रममा नयाँ नागरिकता ऐन आउनुमा भारतको सक्दो सहयोग र सदभाव रहेको खुलासा गरेका छन् । उनले भने, ‘नागरिकताको अधिकार धेरै लामो लडाइँपछि प्राप्त भएको छ । यो लडाइँमा भारतको भरपुर सदभाव र सहयोग रहेको छ ।’  उनले सहयोग र सदभावलाई द्ई देशको मित्रता र हार्दिकता भएको रुपमा बुझ्नुपर्ने तर्क गरे । उनले दुवै देशका चिकित्सक मिलेर बलियो संगठन बनाउनुपर्ने धारणा राखे ।