प्रहरीको ‘पाशविक यातना’का कारण संखुवासभा कारागारमा २ कैदीको ज्यान गएको इन्सेककाे निष्कर्ष

३२ साउन, काठमाडौं । संखुवासभा जिल्ला कारागार खाँदबारीमा दुई कैदीबन्दीको मृत्यु प्रहरीको ‘क्रुर र पाशविक यातना’बाट भएको निष्कर्ष मानवअधिकारकर्मीहरुले निकालेका छन् । घटनामाथि छानबिन गर्न सरकारी पक्षकाट गठित विभिन्न समितिहरुको प्रतिवेदन आउनुपहिल्यै आज इन्सेक लगायत मानवअधिकारवादी संगठनहरुले यस्तो निष्कर्षसहितका अध्ययन प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको हाे ।

संखुवासभा कारागारबाट यही साउन २३ गते मंगलबार राति शौचालयको झ्याल फोडेर भाग्न खोजेको भनिएका बलात्कार मुद्दामा कैद सजाय काटिरहेका संखुवासभा मादी नगरपालिका–५ का २० वर्षीय विनोद तोलांगी र चोरी मुद्दाका नुवाकोट ककनी गाउँपालिका–७ का २८ वर्षीय आकाश बलामीको कारागारभित्रै हत्या भएको थियो । 

संगठनहरुले आज सार्वजनिक गरेको रिपोर्टले हत्याको भोलिपल्ट कारागार वरपरका स्थानीयले दुई कैदीको हत्या भएको भनी दिएको भनाइ पुष्टि गरेको छ । उनीहरुले घटना भएको राति साढे १ बजेतिर आफूहरुले प्रहरीले दुई जनालाई अर्धनग्न बनाएर लाठीले कुटिरहेको र कुटाइ खानेहरुले ‘ऐय्या, ऐय्या मरेँ आमा’ भनेको सुनेको र प्रहरीले ‘हान, खुट्टामा हान खुट्टामा हान’ भन्दै कुटेको देखेको विवरण संचारकर्मीहरुलाई बताएका थिए । प्रतिवेदनमा यातना ३ घण्टासम्म दिएको दाबी गरिएकाे छ ।

भाग्न खोजेपछि नियन्त्रणमा लिएर कारागार प्रशासनलाई राति नै बुझाएको दाबी प्रहरीले गर्दै आइरहेको बेला तोलांगी बलामीको मृत्यु नियन्त्रणमा लिएपछि केही संख्यामा प्रहरी मिलेर चरम शारीरिक यातना दिएका कारण दुवै जनाको ज्यान गएको निष्कर्ष घटनाको अनुगमनपछि फर्किएको इन्सेकको कोशी प्रदेश समितले आज पत्रकार सम्मेलनमा सार्वजनिक गरेको हो । ईन्सेक कोशी प्रदेशका संयोजक सोमराज थापाले कैदी तोलांगी र बलामी ज्यान प्रहरीको अमावीय यातनाकै कारण भएको पाइएको बताए । यातना दिन रड, लाठी र चरम रुपमा बल प्रयोग भएको पाइएको उनले बताए । 

दुवै जनाको मृत्यु कारागारभित्रै भएपछि मात्र उपचारका लागि भन्दै जिल्ला अस्पताल खाँदबारीमा पुर्याइएको देखिएको र उपचारका क्रममा मृत्यु भएको प्रपञ्च रचेको उनको भनाइ छ । 

राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग विराटनगरका प्रमुख पवनकुमार भट्टले दुई कैदीको ज्यान जाने घटनामा राज्यका निकायबाटै ज्यान लिने कुरा ज्यादी गम्भीर रहेको बताए । राज्यको गम्भीर प्रकृतिको लापरबाहीको नमूना भएको उनको भनाइ छ । 

हत्यापछि खाँदबारी पुगेका परिवारका सदस्यले कैदीको मृत्यु नभई हत्या भएको भन्दै शव बुझ्न नमानेपछि प्रहरीको प्रदेश कार्यालय र जिल्ला प्रशासन कार्यालयले छुट्टाछुट्टै छानबिन समिति गठन गरेको थियो । समितिले घटनाबारे रिपोर्ट ल्याइसेको छैन । 

हत्यामा संलग्नताविरुद्ध दिएको जाहेरी प्रहरीले दर्ताँ गरेपछि मात्र ६ दिनपछि दुवै जनाको शव परिवारका सदस्य बुझेका थिए । घटनापछि प्रहरीले कैदीबीचको झडपमा परी दुई जनाको ज्यान गएको बताएको थियो । त्यसमा ९ जना कैदीलाई समेत पक्राउ गरी हिरासतमा राखेर अुनसन्धान सुरु समेत गरिएको थियो । पक्राउपछि प्रहरीले हत्या गरेको घटनामा आफूहरुलाई फसाउने खोजेको भन्दै कैदीहरुले कारागारभित्रैबाछ प्रहरीमाथि ढुंगामुडा समेत गरेका थिए । तर विश्वस्त हुने आधार नभेटिएपछि घटनाको अनुसन्धान मानवअधिकारी संस्थाहरु खटिएका थिए ।

घटनामा संलग्नतामा आरोपमा कारागार सुरक्षामा खटिएका प्रहरी असई लक्ष्मी चौधरी हिरासतमा छन् । निमित्त जेलर राजेन्द्र घिमिरे फरार छन् । उनलाई पक्राउ गर्न जिल्ला अदालतबाट पक्राउ पूर्जी जारी भइसकेको छ । कुटपिटमा थुप्रै जनाको संलग्नता रहेको संगठनहरुको दाबी छ । शव हेर्दा खुट्टामा रड घोपिएको, शरीरमा फलामको गहिरो चोट लागेको, घटनाबारे विस्तृत रुपमा प्रतिवेदन छिट्टै सार्वजनिक गरिने जनाएका छन् । 

यो पनि पढ्नुहोस