गृहमन्त्री श्रेष्ठको ठाडो आदेशमा त्रिभुवन विमानस्थलमा राखिएको मानव वेचविखन अनुसन्धानको टोली फिर्ता

२४ असोज, काठमाडौं । नेपालबाट मानव तस्करी भइरहेको भन्ने गुनासो बढिरहँदा त्रिभुवन विमानस्थलमा रहेको मानव  बेचबिखन अनुसन्धान ब्यूरोका प्रहरीलाई फिर्ता पठाइएको छ । केही दिन अघि मात्रै भिजिट भिषामा प्रहरीले दुःख दिएको बहानामा ब्यूरोको टोलीलाई फिर्ता पठाइएको हो । ‘गृहमन्त्रालयको आदेशमा फिर्ता पठाइएको छ, तर प्रहरीले आफ्नो काम भने जारी राखेको छ’, ब्यूरोका एक अधिकारीले भने ।

केही दिन अघि गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठको आदेशमा उनीहरूलाई हटाइएको स्रोतले जनाएको छ । विमानस्थलमा लागु औषध नियन्त्रण ब्यूरो, मानव बेचविखन अनुसन्धान ब्यूरो लगायतको टोली छुट्टा छुट्टै रुपमा खटिएको हुन्छ । तर केही दिनदेखि मानव तस्करहरुकै जोडबलमा हटाउन लगाइएको स्रोतको दावी छ । ‘मन्त्रालयको आदेश भन्दै फिर्ता गरेपनि हामीले जिम्मेवारी छाडेका छैनौ,’ ब्यूरोका अधिकारीको भनाई छ ।

गृहमन्त्रालयले ब्यूरोको टोली फिर्ता पठाएको भनिए पनि अवैधानिक रूपले विभिन्न देश हुँदै अमेरिका जाँदै गरेका ४९ जना नेपालीलाई स्वदेश फर्किएका छन । मेक्सिको हुँदै अमेरिका जाँदै गरेका उनीहरूलाई शनिबार टर्कीबाट फिर्ता पठाइएको थियो । उनीहरू भारत, मेक्सिको लगायत विभिन्न देश हुँदै अमेरिका छिर्न खोजेका थिए । स्वदेश फिर्ता आएका ती नेपालीहरू भारतबाट सबै कागजपत्र मिलाएर अमेरिकातिर हिँडेका थिए । उनीहरूलाई टर्किस एयरलाइन्सको जहाजमार्फत काठमाडौंमा अवतरण गराइएको  छ ।

पदैल मार्ग मेक्सिकोको बाटो हुँदै विभिन्न दलालमार्फत नेपालीहरू अमेरिका प्रवेश गर्ने गरेका छन । ‘मानव तस्करहरूको ठूलो सञ्जाल रहेको छ । असोज १८ देखि २२ गतेसम्म दुई सय ९० जनालाई त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलबाट मात्रै अमेरिकालगायत अन्य देश जान भनी हिँडेका नक्कली कागजातसहितका नेपालीहरूलाई फर्काइएको छ । 

अमेरिका प्रवेश गर्न चाहने विदेशी नागरिकले सामान्यतः सुरुमा भिसा प्राप्त गर्नुपर्छ ।  भिसा यात्रुको राहदानीमा जारी गरिन्छ । राहदानी यात्रुको नागरिकता भएको देशबाट जारी गरिने भ्रमण कागजात हो । भिसा रहित यात्राका अनिवार्य सर्त पूरा गरेको खण्डमा निश्चित केही अन्तर्राष्ट्रिय यात्रुहरू भिसा बिनै अमेरिकाको यात्रा गर्न योग्य हुन सक्छन् ।

ब्यूरोका अनुसार यसरी अवैधानिक रूपमा अमेरिका प्रवेश गर्ने नेपालीहरूको संख्या वार्षिक दुई हजारभन्दा बढी रहेको छ । नेपालको नक्कली राहदानी प्रयोग गरेर अन्य मुलुकमा मानिस पनि अवैधानिक रूपमा अमेरिका प्रवेश गर्ने गरेको श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयका एक अधिकारीले बताए । नेपालको नक्कली राहदानी प्रयोग गरेर अन्य मुलुकका मानिस पनि अवैध तरिकाले अमेरिका प्रवेश गर्ने गरेको पाइएको छ ।

त्यसैले गैरकानुनी रूपमा कति नेपाली वार्षिक रूपमा अमेरिका प्रवेश गर्छन् वा गर्ने प्रयास गरेका छन् भन्ने यकिन जानकारी छैन । अवैधानिक रूपले अमेरिका जाँदै गरेका विभिन्न देशका सीमाबाट नेपालीहरू फिर्ता भएका छन्  । धेरै अमेरिका जाने सोचले हिँडेका नेपालीहरूलाई टर्कीको सीमा प्रहरीले समातेर स्वदेश फिर्ता गर्ने गरेको छ । 

अवैधानिक रूपले अमेरिका र अन्य देश जाँदै गरेका नेपालीहरूलाई सोमबार मात्र २२ जना नेपालीलाई टर्किस एयरलाइन्सको जहाजमार्फत काठमाडौंमा अवतरण गराइएको थियो । उनीहरूलाई दललाहरुले  प्रायः भिजिट भिषामा विदेश पठाउने गरेको र उता अलपत्र परेपछि यता फर्काउन गरिएको छ । व्यूरोका अधिकारीहरूले भिजिट भिषालाई कडाई गर्न थालेपछि भने मन्त्रालयकै आदेशमा फिर्ता पठाइएको स्रोतको दावी छ ।