कोकिनको रुट : नेपाल ट्रान्जिट, भारत अन्तिम गन्तव्य

४ पुस, काठमाडौं । लागूऔषधका अन्तर्राष्ट्रिय तस्करहरूले नेपाललाई ट्रान्जिट बनाएर भारततर्फ कोकिन तस्करी गरेका छन् । पछिल्लो पटक नेपाल प्रहरीले गरेको एउटा प्रारम्भिक अनुसन्धानबाट नेपालको बाटोबाट भारतका विभिन्न शहरमा कोकिन तस्करी गरेको पाइएको हो ।

लागूऔषध नियन्त्रण ब्यूरोले गरेको अनुसन्धान अनुसार तस्करीमा अधिकांश भारतीय नागरिक नै प्रयोग भएका र नेपालको बाटो हुँदै नयाँ दिल्ली गन्तव्य देखिएको प्रहरीले जनाएको छ । ब्यूरोका अनुसार तस्करीमा खासगरी भारतको पूर्वोत्तर मिजोरमका नागरिक प्रयोग भएको देखिएका हुन । यो विषयमा सरसरती अध्ययन अनुसन्धान गर्दा  भारतमा ठूलो बजार रहेको र गरिवीका कारण तस्करीमा पनि मानिस बढी देखिएका छन्’, व्यूराका प्रवक्ता एसपी चक्रराज जोशीले भने । उनका अनुसार आर्थिक अभावका कारण धेरै भरिया पूर्वोत्तर मिजोरमका नागरिक रहेका छन् ।

लागूऔषध नियन्त्रण ब्यूरोले पछिल्ला १० वर्षमा चलाएको २४ अप्रेसनमा ६५.७३६ किलो कोकिन बरामद गर्दा २९ अभियुक्त पनि पक्राउ परेका थिए । बरामद कोकिनमध्ये १८.३२ किलो दिल्ली लाने योजना रहेको खुलेको थियो । जुन कुल बरामद परिमाणको २७.८६९ प्रतिशत थियो । त्यस्तै, १३.३६२ कोकिनको हङकङ लगिने योजनाको थियो । यो कुल बरामद परिमाणको २०.३२६ प्रतिशत हो । बाँकी ३४.०९ किलो कोकिन भने नेपाल, थाइल्यान्ड, इटाली, पाकिस्तानलगायत देशमा तस्करी गर्ने योजनाअन्तर्गत खुलेको व्यूरोले जनाएको छ । ‘नेपाललाई ट्रान्जिट बनाएर तस्करी हुने अधिकांश कोकिनको गन्तव्य भारतको दिल्ली नै रहेको देखिन्छ । तस्करीमा अधिकांश भारतीय नागरिक नै प्रयोग भएका छन’, एसपी जोशीले भने ।

पछिल्लोपटक गत ४ मंसिरमा भारत मिजोरमकी ३२ वर्षीय किम्रो संगी त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा १.९७३ किलो कोकिनसहित पक्राउ परेकी थिइन । उनले सुटकेसभित्र ‘फल्सबटम’ बनाई इथोपियाबाट कतार हुँदै कोकिन नेपाल ल्याएकी थिइन्, जुन भारतको नयाँदिल्ली लैजाने योजना थियो ।  काठमाडौं झरेकै दिन उनी जहाजमार्फत भुटान जाँदै थिइन । र, त्यहाँबाट दिल्ली उड्ने योजना थियो । कोकिन दिल्ली पु¥याएबापत किम्रोलाई तस्कर समूहले तीन लाख २० हजार दिने भएपनि उनी कोकिन लिएर दिल्ली जान तयार भएकी थिइन ।

भारत उत्तरप्रदेश अलिग्रहका ५१ वर्षीय रवीन्द्रकुमार परसरलाई गत ५ वैशाखमा प्रहरीले १.८० किलो कोकिनसहित ठमेलबाट पक्राउ ग¥यो । सो कोकिन उनलाई केन्याली नागरिक ६३ वर्षीय पिलिसिला वान्जा दिरुतीले जहाजमा काठमाडौं ल्याएर दिएकी थिइन । सो कोकिन उनले दिल्ली लैजान खोजेका थिए ।  

भारत मिजोरमकै ४५ वर्षीय बहलाल्लावमीलाई पनि प्रहरीले गत १४ चैतमा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट पक्राउ ग¥यो । उनीबाट २.८८७ किलो कोकिन पनि बरामद ग¥यो । कतारबाट इन्डिगो एयरलाइन्समा काठमाडौं झरेकी उनले उक्त कोकिन दिल्ली नै लैजान लागेकी थिइन । चारवटा लेडिज ब्यागको ‘फल्सबटम’भित्र लुकाई ल्याइएकी थिइन । गत १४ चैतमा प्रहरीले अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाटै पाँच किलो कोकिनसहित २९ वर्षीया इस्टर लाल्हलिम्पुईलाई पक्राउ ग¥यो । ठमेलबाट पक्राउ परेकी उनी पनि भारत मिजोरमकै थिइन । बरामद कोकिन उनले पनि दिल्ली नै लैजान लागेकी थिइन् ।

त्यस्तै प्रहरीले २.९६६ किलो कोकिन तस्करी घटनामा ९ भदौ ०७९ मा विश्वभाषा क्याम्पसमा अध्ययनरत तान्जेनियाली २६ वर्षीया गट्र्युड लियोनार्द किमोरलाई पक्राउ ग¥यो । सिन्धुली खुर्कोटबाट पक्राउ परेकी उनी कोकिन भारतको दिल्ली नै लैजाने तयारीमा थिइन । लागुऔषध नियन्त्रण ब्युरोका अनुसार २०२२ फेब्रुअरीमा क्याम्पस भर्ना भएकी उनी स्टुडेन्ट भिसामा दुई वर्षदेखि नेपाल बस्दै आएकी थिइन । क्षेत्रपाटीमा प्रतिमहिना २० हजार रुपैयाँ फ्ल्याट भाडामा लिई बस्दै आएकी उनी २०१९ मा टुरिस्ट भिसामा पहिलोपटक नेपाल आएकी थिइन । प्रहरीका अनुसार यसरी भारत लैजान लागेको कोकिन बोक्ने पनि अधिकांश भारतीय नागरिक नै रहेका छन् ।

त्यसयता लगातार नेपाल बस्दै आएकी किमोरले लागूऔषध कारोबारमा विशेष गरी ‘एन्टी सर्भिलेन्स’को भूमिका निभाउँदै आएकी थिइन । बरामद कोकिनलाई काठमाडौंसम्म ल्याउने काम भने दक्षिण अफ्रिकी नागरिक ३० वर्षीया सिर्लेगामाले गरेकी थिइन । प्रहरीले उनलाई पनि पक्राउ गरेको थियो । फरक–फरक मितिमा बरामद माथि कोकिन तस्करीका चार घटनाको ‘मोडस अपरेन्डी’ (कार्यप्रणाली) एउटै छ । चारवटै घटनामा सुटकेस र लेडिज ब्यागको ‘फल्सबटम’भित्र कोकिन बरामद भएको छ । र, चारवटै घटनामा बरामद कोकिन नयाँदिल्ली लैजान खोजिएको छ । र, तस्करीमा भारतीय नागरिक नै प्रयोग भएका छन ।