अबको नँया गन्तव्य ‘एभरेष्ट दुधकोशी सांस्कृतिक पदमार्ग’

मनिष अर्याल 

७ पुस, काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा विदेशी पर्यटक को साथसाथै स्वदेशी पर्यटकहरुको चहलपहलले नेपाली पर्यटन क्षेत्रमा केही उत्साह जागेको अवस्था छ । यो वर्ष मात्रै नेपाल पर्यटन बोर्डका अनुसार सन २०२३ को नौ महिना ( जनवरी देखि सेप्टेम्बर ) सम्म ६ लाख ८५ हजारको हाराहारीमा विदेशी पर्यटक भित्रिएका छ्न ।

पर्वतीय सिजनमा पर्यटकहरुको संख्या वृद्धि हुने पर्यटन व्यवसायी हरु बताउँछन् । ट्रेकिङ्गमा पनि विशेष गरि आन्तरिक पर्यटकहरूको सख्या पनि उत्साहजनक नै छ । हिमाल आरोहण सङसङ्गै , नजिकबाट हिमाल हेर्नको लागि नेपालमा पदमार्गहरु थुप्रै छन । 

यस्तै ट्रेकिङ्ग गर्न मन पराउनेहरुको लागि सोलुखुम्बु जिल्लाको माप्य दुधकोशी गाँउपालिकामा नँया पदमार्ग शुभारम्भ भएको छ । ‘ एभरेष्ट दुधकोशी सांस्कृतिक पदमार्ग ’ नाम दिइएको पदमार्गमा तल्लो सोलुखुम्बु क्षेत्रबाट सुरु भइ  विश्वकै सर्वोच्च शिखर सगरमाथासँगै २८ बढि हिमालहरू हेर्दै स्थानीय शेर्पा,खालिङ राइहरुको संस्कृतिमा रमाउन पाइने छ ।

माप्य दुधकोशीको सहयोगमा दक्ष गाइड, नक्सा विज्ञ , जिपिएस एक्सपर्ट लगाएत टिमको निरन्तर अध्ययन र मिहिनेत पछि यो नँया पदमार्ग शुभारम्भ गरिएको छ । यो पदमार्ग सोलुखुम्बु जिल्लाको सदरमुकाम सल्लेरी बजारबाट ७ किलोमिटर दुरिमा माप्य दुधकोशी गाँउपालिकाको वडा न ५ मा पर्ने सिलिगुडी डाडा ( ३०२० ) मिटर बाट सुरु हुन्छ ।

काठमाडौं बाट हिँडेको पहिलो दिनमै सल्लेरी पुगेर त्यहाँ बाट जिपमा सिलिगुडी डाँडा पुग्न सकिन्छ । सिलिगुडी डाँडामा गाउपालिकाको सहयोगमा गोठ स्टे तयार पारिएको छ । सल्लेरी – लुक्ला सडक खण्ड अन्तर्गत पर्ने सिलिगुडी डाँडामा गोठ स्टे लगाएत अन्य होटलहरू पनि छ । सिलिगुडी डाँडामा यात्रा को थकाइ मेटाउँदै  पहिलो दिनको सुर्योदय सङ्गै सगरमाथा सङ्गसङ्गै २८ अन्य हिमालहरू देख्न पाइन्छ ।

यहि डाँडाबाट एभरेष्ट दुधकोशी सांस्कृतिक पदमार्ग सुरु हुन्छ । सिलिगुडी डाँडाबाट रातनाङ्गे डाँडा हुदै हिम शृङ्खलाहरूको मजा लिग्दै गुराँस गुराँसको जङ्गल हुँदै करिब ४ देखि ५ घन्टाको ट्रेकिङ्ग पछि घुम्ने मेरा गाउ पुग्छौ । घुम्ने मेरा शेर्पा समुदाय बसोबास गर्ने गाउ हो । सांस्कृतिक पदमार्ग अन्तर्गत पर्ने घुम्ने मेरामा च्याङमितेङ गुम्बा पनि छ ।

त्यहाँ हामी शाकाहारी खाना खाएर गुम्बामै स्थनिय शेर्पाहरूले नाच र संस्कृतिमा रमाउन पाइन्छ ।  घुम्ने मेरामा केहि समय बिताएपछि पहिलो दिनको गन्तव्य कुदाम मिड क्याम्प तर्फ लाग्छौ । घुम्ने मेराबाट उकालो लाग्दै करिब २ घन्टाको हिँडाइ पछि हामी कुदाम मिड क्याम्प पुग्छौ । कुदाम मिड क्याम्प खुला चौर भएकाले अहिले तत्काललाई टेन्टहरु गाँउपालिकाले व्यवस्था गर्ने र गोठ स्टे बनाउनको लागि गाँउपालिकाले योजना अगाडि बढाएको छ । पहिलो रात कुदाम मिड क्याम्पमा बिताएर दोस्रो दिन बिहानै सुर्योदय हेर्न मिड क्याम्प देखि १ घन्टा उकालो चढाइ पछि कुदाम हाइ क्याम्प (३२०० मिटर )  । 

एभरेष्ट दुधकोशी सांस्कृतिक पदमार्गमा पर्ने सबैभन्दा उचाइमा पुग्ने कुदामबाट २८ वटा भन्दा बढी हिमालहरू नजिकैबाट  अवलोकन गर्न सकिन्छ । कुदाम बाट नुम्बुरचुलि (६९५९)  ,  कार्यलुङ (६५११) ,  बिगफेरा (६६००) , चोबुजे (६६८५) , लोबुचे (६९९५) , चुम्बु (६८५९) , काङ्तेका (६७८३) , मेरापिक (६४७६) , चाम्लाङ (७३१९) , लगायत अन्य २८ भन्दा बढि हिमालहरू देख्न पाइन्छ ।

कुदाम हाइ क्याम्पमा दृश्य अवलोकन गरिसकेपछ फेरि मिड क्याम्पमा झरेर खाना खाएर हामी , दोस्रो दिनको गन्तव्य योतेल्मे तर्फ लाग्छौ । कुदाम मिड क्याम्प बाटो ओरालो बाटो हुँदै  करिब २ देखि ३ घन्टाको समयमा योतेल्मे पुग्न सकिन्छ । योतेल्मेमा गाँउपालिकाले पर्यटक लाइ खान र बस्न मिल्ने गरि गोठ स्टे निर्माण गरेको छ । अब पदमार्ग पुर्ण रुपमा चल्ना लागेपछि त्यो गोठ स्टेमा स्थानियलाई नै ठेक्का दिएर चलाउने योजना रहेको गाँउपालिका उपाध्यक्ष गौरव राईले जानकारी दिए । योतेल्मेमा दोस्रो रातको बास सङ्गै नुम्बुरचुली र कार्यलुङको सुर्यास्तको निकै मनमोहक दृश्य अवलोकन गर्न पाइन्छ ।

तेस्रो दिन बिहान सुर्योदय सङ्गै उठ्दा पहेला सुन जस्तै ट्ल्केका हिमालहरू आखै अगाडि देख्न पाउँदा मन आन्नदित हुन्छ । योतेल्मेबाट  करिब ३ घन्टाको हिडाइ पश्चात , खालिङ राईहरुको बसोबास गर्ने गाउ ठुल ढुङ्गा पुगिन्छ । बिहानीको खाना हामि राई संस्कृतिमा रमाउँदै भुमे नाच लगायत अन्य खालिङ राई सङ्ग जोडिएका नाचहरु हेर्न पाइन्छ ।

‘एभरेष्ट दुधकोशी सांस्कृतिक पदमार्ग ’ अन्तर्गतको तिन दिने ट्रेकिङ्ग ठुल ढुङ्गा, जुन सल्लेरी – लुक्ला सडकखण्डको मुख्य गरि राई समुदाय लगायत अन्य समुदाय बसोबास गर्ने ठुल ढुङ्गामा आएर सकिन्छ । यस सङ्गै दिन लम्ब्याउन चाहनेको लागि ,  यहि पदमार्गबाट सगरमाथा आधारशिविर र मेरापिकको पदमार्गमा जोडिन सक्छौ । एभरेष्ट दुधकोशी सांस्कृतिक पदमार्गलाइ नमुना गन्तव्य बनाएर लैजाने तयारी सङ्गै बहु जातिय बसोबास रहेको गाउपालिकामा सांस्कृतिक कुराहरूमा अध्यन गर्न, घुम्न को लागि उपयुक्त रहेको गाउपालिका अध्यक्ष बुद्दिकिरण राइ बताउँछन् ।

पदमार्ग सङ्गै सल्लेरी – लुक्ला सडकखण्डमै रक क्लाइम्बिङको पनि उदघाट्न गरिएको छ । माप्य दुधकोशी र ट्रेकिङ एजेन्सीज एसोसिएसन नेपालको सहकार्य र माउन्टेन गाइड एसोसिएसन नेपालको प्राविधिक सहयोगमा उक्त रक क्लाइम्बिङ सेन्टर निर्माण गरिएको हो । उक्त भिर १२० मिटर अग्लो रहेको छ ।