के तपाई खुशी हुन चाहानु हुन्छ ? एरेलियसका यी १० उपायहरू अपनाउनुस्

२० माघ, काठमाडाैं । संसारको सबैभन्दा पुरानो सभ्यता मध्ये एक रोमन सभ्यता हो। रोमन सम्राट मार्कस ओरेलियसले त्यहाँ १२१ ईस्वी देखि १८० ईस्वी सम्म शासन गरे। उनी रोमन साम्राज्यका अन्तिम पाँच महान सम्राटहरूमा गनिन्छ। यस्ता सम्राटहरू, जसले आफ्नो प्रजाको हेरचाह गर्थे।

मार्कस ओरेलियस यी ५ राम्रो स्वभावका शासकहरूमध्ये सबैभन्दा विशेष थिए। उनको दार्शनिक सोचले उनलाई विशेष बनाएको थियो। संसारका सबै मानिस सुखी होस् भन्ने चाहन्थे । यसका लागि उनले धेरै अध्ययन गरेपछि खुसी हुने ९ अनौठो तरिका पत्ता लगाए । यिनलाई अपनाएर तपाई पनि खुसी हुन सक्नु हुनेछ।

आज 'रिलेसनसिप' स्तम्भमा हामी खुशी प्राप्त गर्नका लागि एरेलियसका यी १० उपायहरूको बारेमा कुरा गर्नेछौं, जसलाई अपनाएर तपाईं पनि आफ्नो जीवनमा प्रभावकारी परिवर्तनहरू देख्न सक्नुहुन्छ।

१. एरेलियसको डायरी खुशी मा एक किताब बन्यो।

एरेलियस हरेक साँझ अध्ययन गर्थे र सुत्नुअघि डायरी लेख्थे। उनको डायरी लेख्ने शैली आत्मकथा जस्तै थियो। पछि यसलाई संकलित गरियो र पुस्तकमा परिणत गरियो, जुन आज हामीसँग The Meditations नामले उपस्थित छ।

२. नियन्त्रण बाहिर भएका कुराहरूलाई बेवास्ता गर्नुहोस्

मानौं तपाईं ट्राफिक जाममा फसेको हुनुहुन्छ। जतिसुकै हर्न बजाए पनि, चिच्याए पनि, प्रणालीलाई गाली गरे पनि जाम समाधान हुँदैन । यो समयमा तपाईं आफ्नो मनपर्ने गीतहरू सुन्न राम्रो छ। तपाईंसँग बाह्य परिस्थितिहरूमा कुनै नियन्त्रण छैन, तर तपाईं आफैंमा नियन्त्रण हुनुहुन्छ। किन आफ्नो ऊर्जा र समय आफ्नै लागि प्रयोग नगर्नुहोस्। आफैलाई सुधार गर्न।

३. अरूबाट प्रशंसाको आशा नगर्नुहोस्

मार्कस ओरेलियस भन्छन्, जतिसुकै राम्रो काम गरे पनि । अझै पनि तिम्रो मृत्युको कामना गर्ने मानिसहरू हुनेछन्।आज यो संसारमा ७ अरब भन्दा बढी मानिसहरू बस्छन्। सबैलाई खुसी पार्ने कोसिस गर्नु पागलपन हो किनकी तपाईको काम र नियत जतिसुकै राम्रो किन नहोस्, सबैलाई मन पर्ने जरुरी छैन । नत्र उनको कसैले आलोचना गर्नु हुँदैन। जब महात्मा गान्धी जस्ता व्यक्तिको पनि आलोचना हुन्छ तब कसरी बच्ने ?

४. नकारात्मक विचारबाट टाढा रहनुहोस्

मार्कस ओरेलियसले नकारात्मक विचारहरूबाट जोगिन राम्रो सल्लाह दिएका छन्।  तपाईंको डर, त्रास र चिन्ता वास्तविक होइन। यो बाह्य परिस्थितिहरूमा तपाईंको प्रतिक्रिया हो। यो प्रतिक्रिया पनि परिवर्तन हुन सक्छ। यदि कसैले करायो भने, तपाईं बदलामा कराउन सक्नुहुन्छ वा तपाईं उठेर अर्को कोठामा जान सक्नुहुन्छ। यो तपाईको रोजाइ हो। तपाईले सोच्ने तरिका परिवर्तन गरेर तपाईको डर, घबराहट र चिन्तालाई हटाउन सक्नुहुन्छ।

५. हरेक नतिजाको लागि तयार रहनुहोस्, कुश्ती जस्तै जीवन जिउनुहोस्

मार्कस ओरेलियसले जीवन जिउने कुस्ती जस्तै हो भन्ने विश्वास थियो। यसमा हरेक पल सचेत रहनुपर्छ । दुर्घटनाहरू प्रायः अप्रत्याशित रूपमा र अचानक हुन्छन्। ठक्कर खाएर लडेर आफैमा यति तल्लीन हुनुहुँदैन ।

कुश्ती जस्तै, कठिनाइहरूसँग लड्ने उत्तम तरिका लचिलोपन हो। संसारका सफल व्यक्तिहरूको जीवनमा पनि असफलता र दुर्घटनाहरू हुन्छन्। उहाँ सफल हुनुहुन्छ किनभने उहाँ हरेक नतिजाको लागि तयार हुनुहुन्छ। यसलाई ठूलो लचिलोपनको साथ सामना गर्नुहोस् र यसलाई पार गर्नुहोस्।

६. रिस प्रयोग गर्न सिक्नुहोस्

रिसलाई सही दिशामा लैजाँदा त्यस्तो खराब कुरा होइन। मार्कस ओरेलियसका अनुसार, जब तपाईं रिसले उमाल्नु हुन्छ, धेरै ढिलो भइसकेको हुन्छ। यसको मतलब तपाईंले गतिमा घटनाहरूको सेट सेट गर्नुभएको छ जुन पछि घातक परिणामहरू निम्त्याउन सक्छ। यसपछि मात्र दु:ख र पश्चाताप रहन्छ।

आफ्नो क्रोधको बारेमा शान्तपूर्वक सोच्नुहोस्। त्यसको नतिजाको बारेमा सोच्नुहोस्। यसले तपाईलाई क्रोधित हुँदा पनि कोमल राख्छ र तपाईलाई संयम सिकाउँछ। कहिलेकाहीँ तपाईं रिसाउनुहुनेछ, तर यो ऊर्जा र शक्तिले कुनै हानि गर्नुको सट्टा, केहि रचनात्मक र फलदायी गर्नुहोस्।

७. तपाईंले प्राप्त गर्नुभएको कुराको लागि कृतज्ञता व्यक्त गर्नुहोस्

मार्कस ओरेलियस भन्छन्, हरेक मानिससँग धेरै राम्रा चीजहरू हुन्छन्। तपाईंसँग भएका सबै चीजहरूका लागि तपाईं कृतज्ञ हुनुपर्दछ र यदि तिनीहरू अवस्थित नभएको भए तपाईं तिनीहरूलाई पाउनको लागि कसरी पागल हुनुहुनेछ।

८. कसैलाई परिवर्तन गर्ने प्रयास नगर्नुहोस्

एरेलियस भन्छन्, यस पृथ्वीमा मानिसहरु समाजको एक विशेष नेटवर्कमा बाँधिएका छन्। यसबाट कोही भाग्न सक्दैन। सबैबाट अलग रहनुले हाम्रो जीवनलाई धेरै बोरिंग बनाउँछ। यदि हामी अरूप्रति दयालु दृष्टिकोण राख्छौं भने, हामी तिनीहरूप्रति कुनै पनि राय बनाउन र तिनीहरूको न्याय गर्नबाट जोगिनेछौं। आफ्नो ज्ञान अरूलाई बाँड्नु र तिनीहरूलाई सिकाउनु राम्रो हो। तर याद गर्नुहोस् कि तपाईं अरूको लागि जिम्मेवार हुनुहुन्न। अरूलाई परिवर्तन गर्ने प्रयास गर्नुहोस् ताकि तिनीहरूले तपाईले चाहानु भएको व्यवहारले मात्र तपाईलाई दुखी बनाउँदछ। यस्तो प्रयासबाट जोगिनै पर्छ।

९. तपाईले खोजेको शान्ति तपाई भित्र छ

एरेलियसको जीवनमा एक समय आयो जब उनी प्रायः नर्भस महसुस गर्थे। धेरै प्रयासपछि उनी हारे । त्यसपछि अचानक एक दिन उनी त्रसित भएर बाहिर आए। उनी भन्छन् कि मैले उनलाई छोडिदिएँ किनभने उनी म भित्र थिइन्, मेरो सोच्ने तरिकामा उनी बाहिर थिइनन् । शान्तिको खोजीमा बाहिर घुम्नुको सट्टा आफूभित्र हेर्नुपर्छ।

बुझ्नुहोस् कि हामीले जे अनुभव गर्छौं त्यो हामी भित्रबाट उत्पन्न हुन्छ। यदि तपाईंको भावनाहरू कुनै पनि कुराले प्रभावित भएन भने कुनै पनि घटनाले तपाईंलाई असर गर्न सक्नेछैन। तपाईं आफ्नो भावनाहरू व्यवस्थापन गर्न सिकेर मात्र खुसी हुन सिक्न सक्नुहुन्छ।

१0. हरेक पल तपाईंको अन्तिम हो जस्तो गरी बाँच्नुहोस्

मृत्यु एक अकाट्य सत्य हो, यो बिर्सनु हुँदैन। धेरै मानिसहरू आफ्नो सपना र इच्छाहरू पूरा भएको देख्न सधैंभरि बाँच्ने जस्तो व्यवहार गर्छन्। एरेलियसले सिकाउँछ कि हामीले हामीसँग कति थोरै समय छ भनेर कदर गर्नुपर्छ र वर्तमानमा जीवन जिउन सुरु गर्नुपर्छ। भोलिको लागि केहि पनि स्थगित गर्नु हुँदैन। यसले जीवनको अर्थलाई कमजोर बनाउँछ।