नयाँ निक्षेप संकलन उपकरण अभ्यासमा ल्याउँदै राष्ट्र बैंक

२९ माघ, काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंकहरूले आफूसँग बढी भएको सबै रकम राष्ट्र बैंकमा राख्न सक्ने गरी निक्षेप संकलन सुविधा उपकरण अभ्यासमा ल्याउन भएको छ । सोमबार चालु आर्थिक वर्षमा ल्याइएको मौद्रिक नीतिको अर्धवार्षिक समीक्षा गर्दै राष्ट्र बैंकले फागुनबाट पहिलो पटक स्थायी निक्षेप संकलन सुविधा उपकरण अभ्यासमा ल्याउन लागेको हो ।

राष्ट्र बैंकले यो सुविधा अन्तर्गत यसरी रकम राख्न सक्ने अवधि कति हुने, बैंकहरूले यसमा कति ब्याजदर पाउने लगायतको व्यवस्था हुनेछ । बैंकहरूले न्यूनतम रकम २० करोड रूपैयाँदेखि सोभन्दा बढी ५ करोडले भाग गर्दा निःशेष रहने अंकसम्म राख्न सक्ने छन् ।

यो सुविधा चार दिन अवधिका लागि उपलब्ध हुने भएको छ । तर भुक्तानी मितिमा बैंक बिदा पर्ने अवस्थामा बिदाको अघिल्लो दिनमा भुक्तानी हुने गरी कम अवधिका लागि समेत दिने भएको छ । भुक्तानी मिति अगावै बैंकहरूले निक्षेप फिर्ता पाउने छैनन् । 

स्थायी निक्षेप सुविधामा जम्मा रकमलाई अनिवार्य नगद मौज्दातमा गणना गर्न पाइने छैन । निर्देशनबमोजिम कायम राख्नुपर्ने वैधानिक तरलता अनुपात र खुद तरल सम्पत्ति अनुपातमा गणना गर्न भने सकिनेछ । यस्तो सुविधामा बैंकहरूले ३ प्रतिशत ब्याजदर पाउँछन् ।

अन्तर बैंक सापटीको दायित्व बाँकी नरहेको, पछिल्लो तीस दिनको दैनिक कर्जा निक्षेप अनुपात तोकिएको सीमा भित्र रहेका, पछिल्लो तीस दिनको दैनिक खुद तरल सम्पत्ति तोकिएको सीमाभन्दा बढी रहेको र काउन्टर पार्टीले सबै प्रकृतिका स्वदेशी मुद्राको बचत निक्षेपमा प्रदान गर्न प्रकाशित न्यूनतम ब्याजदर यो सुविधाको ब्याजदरभन्दा कम नभएको अवस्थामा मात्रै यस्तो सुविधा अन्तर्गत रकम राख्न पाउँछन् ।

आइएमएफको प्राविधिक सहयोगमा यस्तो उपकरण प्रचलनमा ल्याउन लागिएको हो । हाल राष्ट्र बैंकले रिभर्स रिपो, निक्षेप संकलन, आउटराइट सेल र बन्ड जस्ता उपकरणमार्फत् प्रणालीमा अधिक भएको रकम खिच्छ ।