पद र सत्ताप्रतिको देउवा आशक्ति

समाचार टिप्पणी

१ भदौ, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा पद र शक्तिका लागि जस्तोसुकै सम्झौता गर्छन् भन्ने नेपाली राजनीतिक क्षितिजमा चर्चा हुने गर्छ । नेपाली राजनीतिलाई नजिकबाट नियाल्नेहरुको टिप्पणीलाई आधार मान्ने हो भने देउवाको चरित्र त्यस्तै हो ।

हुनपनि देउवाको विगत हेर्दा घटनाले उनीमाथि लगाइने आरोपको पुष्टि नै गर्छ । चाहे ०५८ सालमा राजा ज्ञानेन्द्रको उक्साहटमा उनले गरेको प्रतिनिधिसभा विघटनको सिफारिश होस् वा सासु प्रतिभा राणालाई जापानको राजदूतमा निरन्तरता दिन प्रधानमन्त्री केपी ओलीसँगको साँठगाँठ नै किन नहोस् । देउवा शक्तिका लागि ज्यादै आशक्त देखिन्छन् । उमेरले आठ दशकको हाराहारी पुगिसकेका देउवाको ध्याउन्न जसरी भएपनि सत्ताका लागि मरिहत्ते गर्ने नै छ ।

आफूलाई ज्योतिषीले सातपटक प्रधानमन्त्री बन्छ भनेको उनी पटक पटक स्मरण गराउँछन् । त्यसैले आगामी चौधौं महाधिवेशनमा एकपटक फेरि सभापतिको आकाँक्षा उनमा रहेको छ । उनलाई थाहा छ – पार्टी चलाउन म विफल भैसकें । तर उनी ज्योतिषीकै भर परेका छन् । आफ्नो नेतृत्वमा पार्टीले लज्जास्पद पराजय बेहोरेको उनलाई मतलव छैन, त्यसैले नैतिकताका आधारमा राजीनामा गर्न उनलाई धेरैले सल्लाह दिंदा ज्योतिषीकै भविष्यवाणी उनले सुनाउने गरेका छन् ।

ज्योतिषीले अरु तीनपटक प्रधानमन्त्री बन्छस् भन्या छन् कसरी राजीनामा गरौं भन्दै उनी निकटहरुलाई फेरि पद बाँड्दै छन् । चाहे पार्टीको विधान विपरीत विभाग गठन गरेर होस् वा सत्तामा अपवित्र ढंगको बार्गेनिङ गरेरै किन नहोस् । त्यसैका लागि उनले पार्टीले इतिहासमै नभएको हार खाँदासमेत संसदीय दलको नेता पद छाडेनन् ।

त्यसका लागि देउवाले साम,दाम र दण्डभेद नीति नै अख्तियार गरे संसदीय दलको नेता बन्न । ०५१ को मध्यावधि निर्वाचनमा कांग्रेसले पराजय भोगेपछि नेता गिरिजाप्रसाद कोइरालाले देउवालाई सर्लक्कै संसदीय दलको नेता बनाए । तर त्यो उदारता देउवाले आफ्नो बेलामा देखाउन सकेनन् । त्यसको एकमात्र कारण थियो – संवैधानिक पदमा भागबण्डा ।संवैधानिक पदमा नियुक्तिका लागि सिफारिस गर्ने संवैधानिक परिषदको पदेन सदस्य हुन्छ– प्रमुख प्रतिपक्षी दलको नेता ।

संवैधानिक परिषदको सदस्यका नाताले उनी त्यहाँ आफ्नो भाग खोज्न सक्ने हुन्छन् । त्यसैले उनी संसदीय दलको नेता पद त्याग्न तयार भएनन् । सोही पदको तुजुगमा देउवाले कतिपयलाई पद बाँड्ने मात्र गरेनन्, सासुको थमौतीसमेत गरे । यसले पार्टीको साख र इज्जत धूलीसात बनायो, तर देउवालाई त्यसको मतलब थिएन र छैन । बरु अझै सकेसम्म पदमा भागबण्डा खोज्न उनी लालयित छन् ।

आज सखारै प्रधानमन्त्री केपी ओलीले फोन गरेर देउवालाई संवैधानिक परिषदको बैठक राख्ने विषयमा छलफल गर्न बालुवाटार डाँके । देउवा पनि त्यसैको प्रतिक्षामा थिए । अनि आफूलाई भेट्न आएका नेता रमेश लेखकलाई लिएर हान्निए बालुवाटारतिर । उपसभापति बिमलेन्द्र निधिलाई मनाउने गरी आज बिहान उनले आफू निकट नेताहरुलाई निवासमा बोलाएका थिए । तर देउवाका लागि त्यो भन्दा संवैधानिक नियुक्ति बढी महत्वको रह्यो । त्यसैले उनी बिना रोकटोक हान्निए बालुवाटार ।

बिहान १० बजेदेखि नेकपा सचिवालय बैठक चल्दै थियो । बैठक चल्दाचल्दै देउवा पुगे बालुवाटार । देउवा पुगेको आधा घण्टापछि मात्रै सचिवालय बैठक सकियो । अनि मात्र प्रधानमन्त्री ओलीसँग उनको भेट भयो । त्यसैबाट थाहा हुन्छ देउवा कति लालची रहेछन् भन्ने – नेपाली कांग्रेसकै एक पाका नेताले भने “यस्ता लोभीपापीबाट पार्टीको हित हुनै सक्दैन् ।” नाथे संवैधानिक निकायको एक सदस्यका लागि मरिहत्ते गर्ने देउवाले कदाचित फेरि प्रधानमन्त्री बने भने कतिसम्म गर्लान् ? उनी प्रश्न गर्छन् ।

त्यसैले पनि यस्ता गलत प्रवृत्तिलाई आगामी महाधिवेशनले बढार्नैपर्ने उनको धारणा छ । तर पैसा र शक्तिको आडमा फेरिपनि यस्तै प्रवृत्तिले पार्टी कब्जा गर्ने ती पाका नेताले आशंका गरेका छन् । एउटा संवैधानिक पदका लागि बैठक राख्ने विषयलाई नै देउवाले यति धेरै महत्व दिएर नेपाली कग्रेसको बचेखुचेको इतिहाससमेत नामेट पार्ने खतरा रहेको उनले औंल्याए ।

हुनपनि देउवाले पद र शक्तिका लागि प्रधानमन्त्री ओलीसँग धेरैपटक साँठगाँठ गरेको पाइन्छ । यद्यपि गएको बैशाखमा ओलीले देउवाकै पिरलोबाट मुक्ति पाउन अध्यादेश ल्याएर प्रतिपक्षी दलका नेताको उपस्थितिलाई अनिवार्य नगर्ने व्यवस्था गरेका थिए । सधैं भाग मागेर हैरान पारेका छन् देउवाले भन्दै प्रधानमन्त्री ओलीले निकट नेताहरुसँग धेरैपटक गुनासो गरेका थिए । तर आफ्नै दलबाट चर्काे विरोध भएपछि प्रधानमन्त्री देउवाले अध्यादेश फिर्ता गरेका थिए ।

देउवाको पदमोहले जनतामा फेरि नराम्रो सन्देश गएको भन्दै पार्टी नेताहरुले आपत्ति जनाएका छन् । हामीलाई अहिले प्रतिपक्षमा बस्ने जनादेश प्राप्त छ, यसको मतलब हामीले सत्ताको भागबण्डा नखोज भन्ने आदेश जनताको हो – नेपाली कांग्रेसका एक प्रभावशाली नेताले भने । तर देउवा भने त्यसको मतलब नगरी दुई तिहाईको सरकारसँग पदको लालच राख्दैछन् । यसले नेपाली कांग्रेसलाई हेर्ने दृष्टिकोण थप नकारात्मक बन्ने छ – उनले भने ।

तर देउवाको कार्यशैली र व्यवहार हेर्दा उनमा कुनै पछुतो र लघुताभाष छैन, बरु जसरी हुन्छ पद प्राप्ति होस् भन्ने नै देखिन्छ । अहिले संवैधानिक पदहरु धेरै रिक्त छन् । खासगरी अख्तियारको रिक्त आयुक्त र अन्य निकायमा देउवा भागबण्डा खोजिरहेका छन् । यसले उनको व्यक्तिगत चरित्र मात्र नभई समग्र कांग्रेसको साखसमेत ध्वस्त हुने अवस्था छ ।