चितुवाको आक्रमणबाट बचाउन मोबाइलमा अलर्ट म्यासेज

१८ फागुन,दमौली । चितुवाको सबैभन्दा बढी प्रभाव रहेको स्थानीय तह हो तनहुँको भानु नगरपालिका । पछिल्लो साढे दुई वर्षको अवधिमा चितुवाको आक्रमणबाट तनहुँमा दशजना बालबालिकाले ज्यान गुमाएका छन् । ज्यान गुमाउनेमध्ये ६ जना भानु नगरपालिकाका छन् ।

मानव र वन्यजन्तुबीचको द्वन्द्वका कारण जिल्लामा चितुवाको आतङ्क बढ्दो छ । चितुवाको बढ्दो आक्रमण न्यूनीकरण गर्न डिभिजन वन कार्यालय तनहुँले सचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आइरहेको छ । यसै क्रममा कार्यालयले भानुका सर्वसाधारणको मोबाइलमा सन्देशमूलक सन्देश पठाउने व्यवस्था शुरु गर्ने भएको छ । नेपाल टेलिकमसँगको सहकार्यमा त्यस क्षेत्रका सर्वसाधारणका मोबाइलमा चितुवाको आक्रमणबाट बच्ने उपाय जानकारी दिन उक्त व्यवस्था गर्न लागिएको डिभिजन वन कार्यालयका प्रमुख कोमलराज काफ्लेले जानकारी दिए ।

जङ्गल फँडानी गरेर बस्ती बसाल्ने, जङ्गली जनावर मारेर खाइदिने कारणले गर्दा र मानव र वन्यजन्तुबीच द्वन्द्व बढ्दो अवस्थामा रहेको छ । “तनहुँमा विशेषगरी चितुवाको समस्या रहेकाले चितुवाको स्वभाव, यसले आक्रमण गर्न सक्ने समयलगायत विषयमा उपभोक्तालाई जानकारी गराएका छौँ”, उनले भने , “चितुवा सक्रिय हुने समय र आनीबानी बुझ्न सकिए यसबाट बच्न सकिन्छ ।”जङ्गलमा पाइने जीवजन्तु मानिसले शिकार गरेर खाइदिने गरेका कारण पनि चितुवाले बस्तीमा आएर मानिसलाई आक्रमण गर्न थालेको छ ।

कार्यालयले चितुवाबाट बच्नका लागि घरगोठ उज्यालो बनाउने, वस्तुलाई बचाउन गोठ बलियो निर्माण गर्नुपर्नेलगायत विषयलाई ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु उपभोक्तालाई सचेत गराएको छ । काफ्लेका अनुसार जङ्गलमा पानीको व्यवस्थापन, घरवरपर झाडी व्यवस्थापन र जङ्गलमा घाँसेमैदान संरक्षण गर्न सकिए चितुवाले मानिसमाथि आक्रमण गर्ने स्थिति न्यूनीकरण हुँदै जानेछ । सानो बच्चा साथमा भएको अवस्थामा, बूढो वा घाइते भई शिकार खेल्न अशक्त भएको अवस्थामा, शिकार खाइरहेको वा बच्चालाई खुवाइरहेको अवस्थामा, अचानक जम्काभेट भएमा र भाग्ने ठाउँ वा मौका नपाएमा चितुवाले मानिसमाथि आक्रमण गर्ने गरेको बताइन्छ ।

पछिल्लो साढे दुई वर्षको अवधिमा तनहुँमा दशजना बालबालिकाले चितुवाको आक्रमणबाट ज्यान गुमाएका छन् । भानु, शुक्लागण्डकी, आँबुखैरेनी, बन्दिपुरलगायत ठाउँमा दश वर्षभन्दा कम उमेर समूहका बालबालिकाको चितुवाको आक्रमणबाट मृत्यु भएको छ । डिभिजन वन कार्यालय तनहुँले खोरमा नियन्त्रणमा लिएर ११ वटा चितुवालाई अन्यत्र स्थानान्तरण पनि गरिसकेको छ ।

भानु नगरपालिकामा मात्रै १५ भन्दा बढी चितुवा रहेको अनुमान छ । भानुका जङ्गलमा चितुवा गणनाका लागि क्यामरा जडान गरिएको थियो । यद्यपि उक्त अध्ययनको आधिकारिक नतिजा सार्वजनिक नभए पनि १५ भन्दा बढी चितुवा भानुमा रहेको अनुमान छ । २२ सामुदायिक वनको चार हजार २०० हेक्टर क्षेत्रफलमा चितुवा र चितुवाको आहारा प्रजातिको गणना गरिएको थियो ।

कार्यालयले वन्यजन्तु संरक्षणमा कलम चलाउन सञ्चारकर्मीलाई आग्रह गरेको छ । पृथ्वीमा रहेका हरेक वन्यजन्तुको बाँच्न पाउने अधिकार रहेकाले वन्यजन्तुको संरक्षण गर्नुपर्ने डिभिजन वन प्रमुख काफ्लेले बताए ।