कम्युनिस्ट भएपछि हामीलाई कसैको डर छैन : अध्यक्ष गोन्जालो

‘कमरेड गोन्जालो’ ‘१९३४–२०२१’ नामले नेपालका कम्युनिस्ट ‘खासगरी ‘जनयुद्ध र वर्गशत्रु सफाया’ भन्ने माओवादी रणनीतिका नाममा व्यक्तिहत्याद्वारा परिवर्तनको विश्वास गर्ने’ हरूका ‘महान नेता’को हालै दक्षिण अमेरिकी मुलुक पेरूको एक अस्पतालमा बन्दी अवस्थामा मृत्यु भयो ।

सन् १९६९ ‘वि.स.२०२६’ मा पेरुको कम्युनिस्ट पार्टी ‘द साईनिङ् पाथ’ ‘चम्किलो बाटो’ स्थापना गरेपछि उनलाई १९९२ मा देशद्रोह र आतंकी क्रियाकलापको अभियोगमा गिरफ्तार नगरुन्जेलसम्म साईनिङ्पाथलाई संस्थापक अध्यक्षको रुपमा नेतृत्व दिईरहे । उनैको भूमिगत नेतृत्वमा १९८० देखि पेरुमा आदिवासीहरूलाई उचालेर ‘जनयुद्ध’को नाममा गृहयुद्ध मच्चाईयो ।

पेरुको गैरकम्युनिस्ट सत्ता, भ्रष्टाचार, दण्डहिनताका साथै दूरदराजमा बसोबास गर्ने आदिवासीबीच राज्यको ध्यान, दृष्टि र सुविधाबाट बञ्चित भएको स्थितिलाई गोन्जालोले आफ्नो अवसरको रुपमा लिए । छापामार दस्ता गठन गरे ।

आदिवासी र किसानहरूलाई उचालेर राज्यसत्ता हत्याएर आमूल परिवर्तन गर्ने कटिबद्धताले विश्वास दिलाए । तर यिनको छापामार दस्ताको कार्यशैली अमानवीय, क्रुर र अतिवादी भएकोले प्रत्युत्पादक भयो, विद्रोह बढ्यो । ‘टुपाक अमारु’ जस्ता अन्य वामपन्थी विचार समुहलाई समेत साइनिङ्पाथका छापामारहरूले सहेनन् ।

१९८३ मा ६९ निर्दोष तथा निहत्था मानिसहरूको सामुहिक नरसंहार तथा १९९२ मा राजधानी लिमा शहरको अतिव्यस्त ब्यापारिक केन्द्रमा बम विष्फोटको घटनाबाट त साइनिङ् पाथ मुलुकभरि नै बदनाम भयो । थियोडर डल्रिम्पल नामक एक पत्रकारले त साईनिङपाथको क्रुरतालाई कम्बोडियामा खमेर रुजको भन्दा कठोर भनी उल्लेख गरेका थिए ।

१९९२ मा तत्कालीन जापानी मूलका राष्ट्रपति अल्बर्टो फुजीमोरीले आतंकवाद विरोधी निर्देशिका जारी गरी गोन्जालो सहित ८ जनालाई पक्राउ गर्नुका साथै प्रहरीले उनको कम्प्युटर पनि जफत गर्यो, जसबाट धेरैवटा तथ्य पत्ता लाग्यो– करिब साडेतेइस हजार सदस्य, २३५ थान रिभोल्भर, ५०० राईफल ३०० जति बम आदि पदार्थ । यहाँसम्म कि अमेरिकामा लागु–औषध निर्यात गर्ने पेरुको ड्रग माफियाबाट साइनिङ्पाथले नियमित रुपमा आर्थिक सहयोग पाउनेगरेको पनि पत्तो लाग्यो, जुन कुरा राष्ट्रपति फुजीमोरीले टाईम म्यागाजिनसँगको अन्तर्वार्तामा बताएका थिए ।

पेरुको कलेजमा दर्शनशास्त्रका प्रोफेसर भईसकेका, स्पेनी मूलका ‘अध्यक्ष गोन्जालो’ को पूरा नाम मानुएल रुब्येन अबिमाएल गुजमान रेइनोसो हो । उनी एक धनाड्य व्यापारीका गैरहकवाला ‘शारीरिक सन्तान’ ‘बायोलोजिकल चाइल्ड’ थिए । गोन्जालोकी आमाजस्ता जम्मा ५ महिला ती ब्यापारीका ‘रखौटी’ र तिनका गोन्जालो जस्तै ८ अवैध छोराछोरी थिए । विद्यार्थी जीवनभरि गोन्जालो अनुशासित, लजालु, लगनशील र एकोहोरो स्वभावका थिए ।

गोन्जालो पेरुको कम्युनिस्ट पार्टीबाट विद्यार्थीकालमै प्रभावित तथा आकर्षित भईसकेका थिए । प्रारम्भमा उनको ‘साईनिङ्पाथ पार्टी’ पेरुका विश्वविद्यालय युवाहरूमा केन्द्रित थियो । उनले विद्यार्थीकालमै त्यहाँको एक आदिवासी कुवेचुवाको भाषा सिके । चिनिया सांस्कृतिक क्रान्तिको क्रममा माओ विचारधाराबाट प्रभावित गोन्जालोले चीनको भ्रमण ‘१९६५’ गरे । गत जुलाईदेखि बन्दी अवस्थामा उनलाई सञ्चो थिएन । उनले खाना खान छोडिसकेका थिए । यही ११ सेप्टेम्बर ९२६ भदौ० मा ८६ वर्ष उमेरमा उनको मृत्यु भयो, जुन दिन अमेरिका आतंकवाद विरुद्धको दिवस मनाईरहेको थियो ।

पेरु

दक्षिण अमेरिकी महादेशको पश्चिमवर्ती र विश्वको उन्नाईसौं तथा दक्षिण अमेरिकाको तेस्रो ठूलो र मानव विकास सूचकांक ९ज्म्क्ष्० मा ८२ औं स्थानमा रहेको मुलुक र १८२४ मै स्वाधीनता हासिल गरेको गणतन्त्र पेरू अनेकौं प्राचीन संस्कृति र सभ्यताको घर हो । ३ करोड ३० लाख भएको पेरुमा सन् १५५१ मै सान मार्कोस नेशनल युनिभर्सिटी स्थापना भएको थियो भने यसको ज्ञानको अन्दाज गरौं ।

यसका मूख्य आर्थिक गतिविधिमा खानी, औद्योगिक उत्पादन, कृषि, माछा मार्ने, दूरसञ्चार तथा जैविक प्रविधि आदि हुन् । सरदर प्रतिव्यक्ति आय साडे एघारहजार डलर ‘विश्वमा १०३ औं स्थान’ भएको पेरु ऐतिहासिक मुलुक हो ।