कतै तपाईको बचत रकम भएको सहकारी भाग्दै त छैनन् ? हाेस् गर्नुस हैं !
नेपालबहस संवाददाता
साउन १७, २०७९ मंगलबार २३:५४:१६
♦ अनुसा थापा / भक्तपुर
१७ साउन, काठमाडाैं । राजधानीका सहकारीहरु यतिखेर धमाधम बन्द हुने अवस्थामा छन् । कतिपय बचतकर्ताको रकम नै लिएर भागिसकेका छन् भने अन्यकाे भाग्ने क्रम जारी छ । सहकारी टाप कसेपछि बचतकर्ता बिचल्लीमा परेका छन् । कतै तपाईको बचत रकम भएको सहकारी भाग्दै त छैन् ? डुब्ने अवस्थामा त आइसकेको छैन् ? यसमा चनाखो हुनुपर्ने बेला भएको छ । उपत्यका बाहिरका जिल्लाका सहकारीहरु भागेर बचतकर्ताहरु सडकमा ओइरिएका छन् । केही महिना अघिदेखि सहकारीको भाग्ने क्रम ह्वात्तै बढेको पाइन्छ ।
अहिले जताततै सहकारी भागेका कुराहरु मात्र सुन्नमा आइरहेको छ । हाम्रो पैसा डुब्यो भनेर बचतकर्ताहरु पिरोलिएका छन् । अरुको अवस्था देखेर हाँस्नु र टुलुटुलु हेरेर बस्नुको साटो आफ्नो बचत भएको सहकारीमा गएर बुझ्नु राम्रो हो । किन कि यतिबेला सहकारीमा भएको सबै रकम कुम्ल्याएर अधिकांश सहकारीका सञ्चालक बेपत्ता भएका छन् । त्यसैले पहिल्यै नै सतर्क हुनु नै बेस होला । थोपाथोपा गरेर जम्मा गरेको रकम बोकेर हिँडेपछि बचतकर्तालाई मर्नु न मोटाउनु भएको छ ।
एक हजारदेखि २० कराेडसम्म डुबेको कुराहरु बाहिर आइरहेका छन् । पछिल्लो समय एउटै घरमा पाँच वटासम्म सहकारीका कार्यालय छन् । ती सहकारीले दैनिक बजारबाट रकम उठाएपनि उचित ठाँउमा लगानी नगर्दा डुबेको कुरा स्पष्ट बुझिन्छ । सम्बन्धित निकायले बेलाबखत सहकारीको अनुगमन गर्ने चासो नदेखाउँदा आज लाखौं जनताको घरबास उठ्ने अवस्था बनेको छ । भाग्ने सहकारीको खोजतलास गरी कारबाही गर्न सरकारले ध्यान दिइएको पाइदैन् ।
जनताको बिचल्ली भइसक्दा पनि सरकार मौन बसेको छ । धेरै मानिस सडकछाप बनिसकेका छन् । तर, सरकार सहकारीमा रकम जम्मा नगर्नुस् बरु बैंकमै लगेर राख्नुस् भनेर एउटा सूचना समेत जारी गर्दैन् । सहकारीमा पैसा राख्नुको दुईटै कारण छन् । एउटा बढी व्याज अर्को कर्जा । व्याजको लोभमा पर्दा साँवा नै गुमेको छ । सहकारी कस्तो मान्छेले खोलेका छन् ? सञ्चालकमा कस्ता व्यक्ति बसेका छन् ? बुझ्दै नबुझी पैसा राख्दा यो हालत भएको हो ।
सहकारीको साधारणसभामा जाने र गएको बापत खाममा पैसा बोकेर हिँड्ने बानी छ, बचतकर्ताको । तर, त्यहाँ कार्यसमितिमा भएका व्यक्तिहरु उनीहरुले चिन्दैनन् । सहकारीहरु धेरै भागेको र धेरैले पैसा हिनामिना गरेको भनेर सहकारी विभागले भनिरहेको छ । विभागका अनुसार कतिपय सहकारीहरु घाटामा छन् । तिनीहरुको आज न भोलिको अवस्था बनिसकेको बताइन्छ । विभागले यसो भनिरहँदा जनता आफै पनि अलिकति जागरुक हुनुपर्छ । विभागले सहकारीको अनुगमन आफूले नभई वडा र नगरपालिकाले गर्ने हो भनेर पन्छिएको छ ।
वडा र नगरपालिका सुने पनि नसुनेझैं गरी बसेको छ । न भाग्ने सहकारीको खोजतलास गर्छ । सहकारी डुब्ने अवस्थामा पुग्दा पनि एकचोटि पनि निरीक्षण गरेको पाइदैन् । यता, जनताको पैसा कुम्ल्याएर भाग्ने सहकारीको दर्ता खारेज पनि गर्दैन् । हिजो सहकारीका अध्यक्ष आजका मेयर र वडाध्यक्ष छन् । सहकारी छोडेर जनप्रतिनिधि बनेकाहरु यत्तिकै छन् । आफ्नै टोलीको भएकाले अनुगमन नगरेको बुझिन्छ । सहकारीले गर्दा हामी डुब्यौं भनेर सडकमा ओइरिनेको संख्या दिनानुदिन बढिरहेको छ ।
सहकारीमा डिपोजिट गर्ने पनि डुबे, कर्जा लिने पनि सोत्तर भए । सहकारीको यस्तो ठगीधन्दा मौलाउँदा सरकार के हेरेर बसिरहेको छ । सहकारीहरु चोर हुन् भनेर यसअघि पनि धेरैपटक स्पष्ट भइसकेको छ । यो गरिबहरुलाई चुस्ने जुको हो भनेर सबैलाई थाहा भएको कुरा हो । सहकारीको कारणले यहाँ करौडौं मान्छेहरु सडकछाप हुने भए । सहकारीमा भएको अरबौं रुपैयाँ डुब्ने भो । आफ्नै आफन्तलाई समेत सहकारीले छोडेका छैनन् ।
बढी व्याज दिन्छु भनेर आफन्तलाई पनि फसाएका छन् । अहिले धेरै मानिसहरुले सहकारीमा पैसा राख्न छोडिसकेका छन् । आफ्नो पैसा निकाल्दा जाँदा पनि भोलि पर्सि भनेर भाका सारेको साप्यै गर्छ । अध्यक्ष र सञ्चालक भेट्न महामुश्किल छ । कर्मचारी मात्र हुन्छन् । सहकारीका ठूलाबडा व्यक्तिहरु सहकारीमा कहिलेकाँही मात्र आँउछन् । प्रायजसो बेपत्ता नै हुन्छन् । बजारबाट पैसा उठाउन कर्मचारी खटाउने क्रम भने रोकिएको छैन् । खोलेका खाता सबैले बन्द गर्न खोजिरहेका छन् ।
तर, पनि पैसा नपाएर उनीहरु के गर्ने के नगर्ने अलमल्ल परेका छन् । साँवा चाहिदैन् व्याज मात्र भए हुन्छ भन्दा पनि पाइदैन् । पहिले खाता खोल्ने बेलामा निःशुल्क खोल्ने । अनि बन्द गर्ने बेलामा तीन सय रुपैयाँ असुल्ने । सहकारीबाट धेरै जनता पीडित छन् । कर्जा लिनेको घरखेत लिलाम गरिदिएर सडकछाप बनाइदिएका छन् । कतिपयले बचतकर्ताकै पैसा बोकेर उठीबास लगाइदिएका छन् । अझै पनि यत्तिकै छाडा छोडिदिने हो भने कतिपयको घरमा रुवाबासी चल्छ ।
कतिपय सडकको बास काट्न आइपुग्छन् । आत्महत्या गर्ने ठाँउसम्म सहकारीले पुर्याइदिन्छ । च्याउ उमारेको जसरी सहकारी खोल्ने दिने पनि सरकार नै हो । जनता ठग्ने र लुट्ने प्रमाणपत्र सहकारीलाई दियो । सहकारीबाट डुबेकाहरु सचेत भइसकेका छन् । अधिकांश महिलाहरुले सहकारीमा पैसा नराख्न नै सुझाव दिइरहेको भेटिन्छन् । सहकारीमा पैसा राख्नेको दिनको भोक र रातको निद्रा गायब भइसकेको छ । पैसा फिर्ता नपाँउदा उनीहरुको सुःख, चैन सबै छिनिएको छ ।
सहकारीका सञ्चालकहरु मिटर व्याजमा पैसा लगाउँछन् । तर, डिपोजितवाललाई थोरै व्याज दिन्छन् । दिएपनि तीन चार प्रतिशत मात्र दिन्छन् । सहकारीहरुले कर्जा लगानी गर्दा धितो राखेर १६ दशमलव ५ प्रतिशतभन्दा बढी व्याज लिन नपाउने भनेर सहकारी विभागले नियम बनाएको छ । उता, एक प्रतिशत भन्दा धेरै सेवाशुल्क लिन पाइदैन् भनेर स्पष्ट रुपमा भनेको छ । तर, सेवाशुल्क तीन प्रतिशतसम्म असुल्ने गरेको पाइन्छ । सहकारीकै कारणले करोडपति रोडपति बनेका छन् ।
कतिपयको मानसिक अवस्था गुम्यो । कतिपय भागेर लुकीछिपी हिँडेका छन् । अब पनि जनता र सरकार चुप लागेर बस्ने हो भने यिनीहरुको ठगीधन्दा झनै मौलाउँदै जान्छ । आफूले जम्मा गरेको पैसा दिन आनाकानी गर्यो भने त्यहाँको सञ्चालकलाई कारबाही गर्नुपर्यो । सहकारीमा ताला लगाउनुपर्यो । बढी व्याज दिने प्रलोभनमा जनताहरु पर्नुभएन् । अहिले अधिकांश सहकारीको अवस्था तनावग्रस्त पाइन्छ । पैसा नपाएर आम सर्वसाधारणहरु चिन्तामा छन् ।
हप्ता बितिसक्दा पनि पैसा नपाएको गुनासोहरु सुन्नमा आइरहेको छ । मुलुकमा आर्थिक तरलता बढेको छ । अधिकांश मुलुकमा आर्थिक संकट आइसकेको छ । एकातिर अर्थविद्हरु नेपालको अर्थतन्त्र धरासायी बनेको र श्रीलंकाकै बाटोमा गएको भनेर खुलेर भनिरहेका छन् । यता, हजार र पाँच सयको नोटमा प्रतिबन्ध लगाएर दुई हजारको नोट बजारमा ल्याउनुपर्छ भनेर आवाज पनि नउठेको होइन् । आम नागरिकले घरमै पैसा लुकाउँदा वित्तीय संस्थाहरु टाट पल्टिसकेका छन् ।
व्यापारीहरुले समेत वित्तीय संस्थामा पैसा राख्न छोडिसकेका छन् । किन कि उनीहरुले अहिलेको अवस्थालाई राम्ररी बुझेका छन् । नेपाल राष्ट्र बैंकका गर्भनर महाप्रसाद अधिकारीले यदि यस्तै अवस्था रहे नेपालको अर्थतन्त्र श्रीलंकाको जस्तै हुन्छ भनेपछि एकैदिन ६३ अर्ब रुपैयाँ जनताले बैंकबाट निकाले । अहिले बैंकमा डिपोजिट गर्ने शुन्य छन् तर पैसा निकाल्नेको भीड छ । बैंकलाई त विश्वास गरेनन् भने सहकारीलाई कसले विश्वास गर्ने ? हामीले सहकारी र बैंकमा पैसा राखेका छौं भनेर निर्धक्क बस्ने बेला छैन् ।
भोलि टाउको हातमा राखेर रुनुभन्दा आजै सजग भएको राम्रो । राष्ट्र बैंकले हालैमात्र मौदिक नीति ल्याएको छ । यसलाई मूल्याकंन गर्दै बैंकका सञ्चालकहरुले बैंकहरु अब डुब्छन् भनेर बताइसकेका छन् । उद्योग व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष शेखर गोल्छाले पनि राष्ट्र बैंकको नीतिले व्यापार व्यवसायी डुब्छ भनेर भनिसकेका छन् । सोचेर, विचार गरेर एकदुई जनाले मात्र पैसा जम्मा गरिरहेका छन् । एक सयमध्ये ९८ प्रतिशतले त घरमै पैसा राखेका छन् । सहकारीमा काम गर्ने कर्मचारीहरुले लामो समयदेखि तलब पाएका छैनन् ।
घरधनीले समेत घरभाडा पाउन सकेका छैनन् । सहकारी र बैंकसँग कर्जा दिनलाई पैसा छैन् । कर्जा दिदाँखेरि त आम्दानी हुने हो । घुस, सेवाशुल्क र बढी व्याजले गर्दा त सहकारी चलिरहेका थिए । आम्दानी छैन् खर्च बढेको बढ्यै छ । वित्तीय संस्थाले हिजोको दिनमा ऋणीलाई आत्महत्या गर्नसमेत बाध्य बनाए । एक किस्ता नतिर्ने बित्तिकै धम्काउने, पत्रिकामा निकाल्ने, गुण्डा पठाउने गरेर धितो नै खाइदिने काम समेत भयो । अहिले त्यसैको पाप कराएको जस्तो देखिन्छ । वित्तीय संस्थाहरुले लुटतन्त्र मच्चाएका छन् । यिनीहरु दलाल हुन् ।
नेपालबहस संवाददाता
नेपालबहस डटकमको अंग्रेजी संस्करणका साथै अनलाइन टीभी पनि सञ्चालित छ । फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । नेपालबहसमा प्रकाशित कुनै सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला । धन्यवाद ।
लेखकबाट थपडीआईजी बढुवाको छलाङले प्रहरीमा चरम नैराश्यता, विवादको घेरामा लामिछाने
जेठ ५, २०८१ शनिबार
बालमन्दिर जग्गा हिनामिना आरोपीलाई पक्राउ नगर्न दबाब, अधिकांश भारततर्फ फरार
जेठ ४, २०८१ शुक्रबार
अवनतिको बाटो फेर्न लागेको राजनीति र सुरक्षा चासो
सुबोधकुमार अधिकारी
जेठ ४, २०८१ शुक्रबार
विद्यार्थी मृत फेला परेपछि आक्रोशित भिडद्वारा स्कुलमा आगलागी
नेपालबहस संवाददाता
जेठ ४, २०८१ शुक्रबार
तपाईको आजको राशीफल कस्तो छ ?
जेठ ६, २०८१ आइतबार
संसदीय छानबिन समितिको टीओआर बनाउन कानून मन्त्रीको संयोजकत्वमा कार्यदल गठन
जेठ ५, २०८१ शनिबार
ट्राफिक प्रहरी जवानको हत्या आरोपमा ६ जना पक्राउ
जेठ ६, २०८१ आइतबार
यान्त्रिक चेकिङ्गमा ७४ जना चालक कारबाहीमा
जेठ ६, २०८१ आइतबार
प्रतिनिधिसभाको बैठक स्थगित, अर्को बैठक भोलि बस्ने
जेठ ६, २०८१ आइतबार
इरानी राष्ट्रपति इब्राहिम रायसी चढेको हेलिकप्टर सम्पर्कविहिन
जेठ ६, २०८१ आइतबार
चार मन्त्रालयमा छड्के : १६ कर्मचारी अनुपस्थित, ७८ ढिला उपस्थित
जेठ ६, २०८१ आइतबार
यस वर्ष धान रोपाइँका समयमा रासायनिक मलको अभाव नहुने
जेठ ६, २०८१ आइतबार
प्रतिनिधिसभा बैठक शुरु, गृहमन्त्री लामिछाने बोल्दै
जेठ ६, २०८१ आइतबार