राष्ट्रपतिबारे सभापति देउवा पनि माओवादीसँग सशंकित

१६ माघ, काठमाडौं । निर्वाचन आयोगले राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको निर्वाचन मिति घोषणा गर्ने तयारी गरिरहेका बेला माओवादीको भुमिकालाई लिएर नेपाली कांग्रेस पनि सशंकित देखाएको छ । आफुले राष्ट्रपति पाउने सहमतिमा माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’लाई प्रधानमन्त्री बनाएको नेकपा एमालेले दावी नछाडिरहेको अवस्थामा माओवादीको स्थायी कमिटीको बैठकपछि नयाँ शंका थपिएको छ । राष्ट्रपतिको निर्वाचन अघि प्रधानमन्त्रीलाई नचिढ्याउने भन्दै सभापति शेरबहादुर देउवाले केन्द्रीय समितिको बैठकसमेत स्थगित गराएका छन् ।

हालै सम्पन्न स्थायी कमिटीको बैठकमा नेकपा माओवाादीले राष्ट्रपतिमा राष्ट्रिय सहमति कायम गराउने भनेपनि यसको जिम्मा माओवादीको मात्र नभएको बताएको थियो । यसको अर्थ कांग्रेसलाई राष्ट्रपति चाहिएको भए उसले पनि एमालेसँग सहमति खोज्नुपर्ने भन्ने हो । यता, निर्वाचन आयोगले निर्वाचनको मिति घोषणा गर्ने तयारी गरिहँदा सत्ता पक्ष भने मिति सार्ने मनस्थितिमा देखिएको छ । मिति सारेर राष्ट्रपतिको निर्वाचन पछि सार्दा देशमा अनिष्ट आउने कांग्रेसको भनाइ छ ।

सरकार पक्षले निर्वाचन आयोगलाई दवाव दिएर राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको कार्यकाल बढाउनकै लागि निर्वाचनको मिति तोक्न आलटाल गरिरहेको आशंका कांग्रेसले गरेको छ । कांग्रेसले निर्वाचनको मिति तत्काल घोषणा गर्न निर्वाचन आयोगको ध्यानाकर्षण पनि गराएको छ । उसले कानुनी व्यवस्थाबमोजिम राष्ट्रपतिको चुनाव हुनुपर्ने माग उठाउँदै आएको छ । राष्ट्रपति तथा उपराष्ट्रपतिको निर्वाचनसम्बन्धी ऐनको दफा ४ ले राष्ट्रपतिको कार्यकाल सकिनुभन्दा कम्तीमा एक महिनाअघि निर्वाचन गरिसक्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । कांग्रेसको माग पनि यहि छ । फागुन २९ भन्दा अगाडी निर्वाचन हुँदा पनि माओवादीले कांग्रेसलाई साथ दिने शंकेत दिएको छैन् ।

राष्ट्रिय सहमति कायम नभएसम्म कांग्रेसले राष्ट्रपति पाउन नसक्ने माओवादीको भनाई सार्वजनिक रुपमा नै आइरहेको छ । संविधानको धारा ६३ को उपधारा १ मा राष्ट्रपतिको पदावधि निर्वाचित भएको मितिले पाँच वर्षको हुने व्यवस्था छ । सोही धाराको उपधारा २ मा ‘उपधारा १ बमोजिमको पदावधि समाप्त भएको राष्ट्रपतिले अर्को निर्वाचित राष्ट्रपतिले पदाभार नसम्हालेसम्म संविधानबमोजिमको कार्यसम्पादन गर्नेछ’ भन्ने उल्लेख छ । यही व्यवस्थाअनुसार वर्तमान राष्ट्रपति भण्डारीको कार्यकाल बढाउने नियतले निर्वाचनमा मिति घोषणामा ढिलाइ गरिएको आशंका कांग्रेसले गरेको हो ।

कांग्रेसबाट विश्वास पाएपछि प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ’प्रचण्ड’ले नेपाली कांग्रेसलाई राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिमा सहमति गरेर जान प्रस्ताव गरेका थिए । माघ ३ गते बालुवाटारमा भएको बैठकमा प्रचण्डले कांग्रेसलाई ती पदमाहरू सहमति गरेर जान आह्वान गरेका थिए । तर, उनको प्रस्तावमा सत्तारूढको ठूलो दल नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी ओलीले आफ्नो पार्टीले उठाएको उमेदवारमा सहमति गर्नुपर्ने र त्यो नै सर्वसहमति हुने जिकिर गरिरहेका छन् । त्यसयता ओलीले सार्वजनिक रूपमा आफूले उठाएको उमेदवारमा सहमति जनाए सर्वसहमति हुने अभिव्यक्ति ओलीले दाहोर्याइ रहेका छन् ।

एमाले नेताहरू प्रचण्ड नियुक्त हुनुअघि नै राष्ट्रपतिबारे निर्णय भइसकेकाले त्यसमा दायाँबायाँ हुन नहुने बताउँदै आइरहेका छन् । गएको बिहीबार र शुक्रबार बसेको माओवादीको स्थायी कमिटी बैठकले राष्ट्रपतिबारे सर्वसहमतिका लागि पहल गर्ने निर्णय गरेको भएपनि उसले राष्ट्रिय सहमतिका लागि कांग्रेसलगायतका दलसँग छलफल गर्ने भनेको छ ।

उसले राष्ट्रपतिलाई कार्यकारी जस्तो बनाउन खोजियो भन्दै साझा व्यक्तिका रुपमा डा.बाबुराम भट्टराइलाई अगाडी सार्न खजिरहेको छ । राष्ट्रपति विद्यदादेवी भण्डारीले भक्तपुर निवासमै पुगेर राष्ट्रिय मजदुर किसान पार्टीका अध्यक्ष नारायणमान विजुक्छेलाई भेटेपछि कांग्रेस थाप सशंकित बनेको छ । माओवादीकै एकथरि नेताहरु एमालेलाई राष्ट्रपति दिन नहुने पक्षमा रहेपनि प्रधानमन्त्री बोलेका छैनन् ।

शुक्रबार स्थायी कमिटी बैठकको निर्णय सुनाउँदै प्रवक्ता कृष्ण बहादुर महराले राष्ट्रिय सहमतिको प्रत्यन गर्ने र त्यो आफूहरूले मात्रै गरेर नहुने बताएका थिए । राष्ट्रपतिका लागि राष्ट्रिय सहमतिको प्रयत्न गर्ने हो । प्रयास गर्ने हो । भए हुन्छ, नभए हुँदैन भन्ने आशय माओवाादीको छ । यसको अर्थ भनेको नेपाली कांग्रेसलाई राष्ट्रपतिमा माओवादीले सहयो गर्छ भन्ने कुनै ग्यारेन्टी छैन् । सहमतिको प्रयासमा एमालबाट राष्ट्रपति नहुने भन्ने हुँदैन् । राष्ट्रपति निर्वाचनमा गोप्य मतदान बाट हुने भएपनि राष्ट्रिय सहमति नजुटेमा माओवादीले कांग्रेसलाई मत दिन्छ भन्ने ग्यारेन्टी छैन् ।

कांग्रेसभित्र बाट पनि को राष्ट्रपति बन्ने भन्ने टुंगो छैन् । कांग्रेस नेता रामचन्द्र पौडेलले वर्तमान राष्ट्रपतिका लागि मरिहत्ते गरिरहेका छन् । तर, सभापति देउवा सहमति भए आफै राष्ट्रपतिमा लड्ने तयारीमा छन् । माओवादीबाट दोधारे कुरा आएकाले कतै जालझेल हुन लागेको त छैन भन्ने आशंका कांग्रेस बृतमा छ । कांग्रेसका केहि नेताहरुले प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई भेटेरै राष्ट्रपतिको निर्वाचनमा कांग्रेसलाई सघाउन आग्रह गर्दै आएका छन् । तर, उनले राष्ट्रय सहमति भन्दै टारिरहेका छन् ।