गुटभित्र धुम्बाराहीमै अलमलिए कांग्रेस सभापति देउवा

२१ वैशाख, काठमाडौं । नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा धुम्बाराही निवासमा के गरिरहेका छने भन्ने जिज्ञासा यति बेला आम कांग्रेस वृतमा उठिरहेको छ । वैशाख १० को उपनिर्वाचन सकिएपछि आगामी बजेटबारे सुझाव दिन भन्दै दुई दिन बसेको संसदीय दलको बैठकबाहेक सभापति देउवा पार्टीका कार्यक्रममा बाहिर निस्किएका छैनन् । संसदीय समितिको बैठकमा उनले कांग्रेसमा व्यापक समीक्षा गर्नु पर्ने अवस्था आएको बताएका थिए । 

त्यस यता सभापति देउवा सत्ता गठबन्धनको बैठकभन्दा बाहिर निस्किएका छैनन् । उनी धुम्बाराही निवासमा सीमित गुटका नेताहरूले दिएका सुझाव र पार्टी गतिविधिका रिपोटिङकै विश्वासमा अलमलिएका छन् । धुम्बाराहीको बाक्लो आउजाउमा रहेका एक कांग्रेस नेताको भनाइ अनुसार उपनिर्वाचनमा पार्टीका महामन्त्रीले हेलचेक्राई गरेकोले हार भएको गुनासो गरिरहेका छन् । कांग्रेसको युवा शक्ति कमजोर बन्दै गएको उनको बुझाइ छ । 

कांग्रेसभित्र यति बेला पार्टी रुपान्तरणका लागि केन्द्रीय तहमा व्यापक छलफल हुनुपर्ने आवाज उठिरहे पनि देउवाले यसतर्फ ध्यान दिएका छैनन् । पार्टीकै काम पनि कांग्रेसभित्र भद्रगोल छन् । नियमित केन्द्रीय समितिको बैठक पनि बस्न सकिरहेको छैन । धेरै पटक केन्द्रीय समितिको बैठक बोलाउन नेताहरूले दवाव दिए । तर, सभापति देउवाले केन्द्रीय समिति बोलाएका छैनन् । यति बेला देशभरको पार्टीको गतिविधि गुटभित्र केही नजिकका नेताहरूले दिएको सूचनाका भरमा बुझिरहेका छन् । 

वास्तविक परिस्थिति के छ भन्ने भन्दा पनि सभापतिलाई खुशी पार्ने मनसायले आएका गलत रिपोटिङमा उनी चित्त बुझाइ रहेका छन् । उनलाई गरिने रिपोटिङमा सहज रुपमा पार्टीका गतिविधि चलिरहेका र भइरहेका छन भन्ने छ । तर, बाहिरको वातावरण यसको ठिक विपरित छ । कांग्रेसप्रति जनस्तरमा व्यापक आक्रोस छ । कार्यकर्ता पार्टी नेतृत्वप्रति आक्रोशित छन् ।

कांग्रेसमा मात्र हैन यतिबेला देशभर पुराना पार्टीहरूको अस्तित्वबारे प्रश्न उठिरहेका छन् । तर, उठेको प्रश्वहरुको असर अरु पार्टीमा भन्दा कांग्रेसमा बढी छ । कांग्रेसले यी विरोधका आवाजलाई शान्त पार्न पार्टीगत केही निर्णयहरू गर्न आवश्यक देखिन्छ । तर, सभापति यी सबै काम अहिले गर्न आवश्यक छैन भन्ने गुटको परिधिभन्दा बाहिर आउन सकेका छैनन् । उनलाई महामन्त्रीद्वयको भूमिका शङ्कास्पद लागेको छ  । किनभने उनीसँग अरुको भन्दा धेरै महामन्त्रीका विषयहरू आउनेहरूले सुनाउँछन् ।   

सभापति देउवा कांग्रेसभित्र वैचारिक बहसलाई कति प्राथमिकता दिन चाहिरहेका छन भन्ने उदाहरण त विगत १० महिनादेखि केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठक नडाकिनुबाटै प्रष्ट भइसकेको छ । २०७८ मंसिरमा भएको १४ औं महाधिवेशनबाट शेरबहादुर देउवा दोस्रो कार्यकालका लागि सभापति निर्वाचित भएका थिए ।  त्यसपछि ०७८ पुस १० मा औपचारिकताका लागि पहिलो बैठक बसेको थियो । त्यसपछि चैत ११ देखि १५ सम्म दोस्रो बैठक बस्यो । त्यो बैठक ०७९ वैशाख ३० मा हुने स्थानीय तहको निर्वाचन परिचालनसम्बन्धी एजेन्डामा केन्द्रित थियो ।

देउवाले पछिल्लो पटक बोलाएको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक ०७९ असार २ मा हो । यही बैठकमा पहिलो पल्ट केन्द्रीय सदस्यहरूले खुलेर बोल्न पाएका थिए त्यसपछि केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठक बसेको छैन । विधानले केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक दुई महिनाको बीचमा एक पटक अनिवार्य बस्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ । कांग्रेसमा यस पटक १ सय ६७ सदस्यीय केन्द्रीय कार्यसमिति छ, जसमा पहिलो पल्ट सदस्य बनेका आधाभन्दा बढी छन् । केन्द्रीय सदस्यहरूले केन्द्रीय कार्यसमितिको पार्टीमा हैसियत नै नभएको भन्दै नेतृत्व र पदाधिकारीमाथि गुनासो गरिरहेका भएपनि सभापति देउवाले यसलाई सुनेका छैनन् । केन्द्रीय कार्यसमितिमा छलफल पारदर्शी हुने र समसामयिक विषय बढी उठ्ने र आफू विरुद्ध नेताहरूले आवाज उठाउने डरले देउवा बैठक र छलफललाई छल्दै आइरहेका छन् । 

पछिल्लो पटक कांग्रेसमा पदाधिकारी बीचको छलफलबाट निर्णय गर्ने र केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिको बैठकबाट उक्त निर्णय अनुमोदन गराउने परम्परा बसेको छ । यी सबै काम धुम्बाराहीबाट नै भइरहेको छ । केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिको बैठक यस बीचमा १२ पटक बसेको छ । यस बीचको कार्यसम्पादन समितिको बैठक राष्ट्रपतिको उम्मेदवार, उपनिर्वाचनको उम्मेदवार तय, समानुपातिकको बन्द सूची, स्थानीय निर्वाचनका लागि दल दर्ता र स्थानीय निर्वाचन केन्द्रित अभियानबारे छलफल तथा निर्णय गर्न बैठक बोलाइएको थियो । एक पटक कर्णालीको बाढीपहिरोका विषयमा कार्यसम्पादन समितिको बैठक बसेको थियो । केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिमा १४ पदाधिकारी पदेनसहित ४५ सदस्य छन् तर समिति अझै अधुरो छ । 

पार्टी महाधिवेशन भएको ६ महिनाभित्र सबै विभाग र समितिलाई पूर्णता दिनुपर्ने विधानको प्रावधान पनि सभापति देउवाले बेवास्ता गरेका छन् । पार्टीका २८ वटा विभाग नै रिक्त छन् । केन्द्रीय सदस्यलाई विभाग प्रमुखको जिम्मेवारी दिनुपर्ने हो त्यो पनि भएको छैन ।  एउटा विभागमा ५१ सदस्य रहने व्यवस्था छ । विभाग पदपूर्ति हुँदा करिब १५ सय जनाले अवसर पाउने थिए । केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक नबस्दा नीति महाधिवेशन पनि अन्योलमा परेको छ । ०७९ असार २ को बैठकले तत्काल नीति महाधिवेशन गर्ने निर्णय लिँदै भनेको थियो । नीति महाधिवेशन नहुँदा बदलिँदो समय र समाजअनुसार अघि बढ्न पार्टीले नीति, रणनीति र कार्यक्रमसहितको दस्ताबेज ल्याएको छैन ।

पार्टीभित्रका नेताहरूले पनि पछिल्लो समय कांग्रेस नेतृत्वमाथि प्रश्न उठाउन छाडेका छन् । पदाधिकारीमा रहेका नेताहरुले पनि आफ्ना विचारलाई सामाजिक सञ्जालमा समिति बनाएका छन् । भरपर्दो र कार्यकर्ताले विश्वास गर्ने खालका भनाइभन्दा पदाधिकारीबाटै विवादास्पद विचारहरू सामाजिक सञ्जालमा आउने गरेका छन् । युवा पुस्ताबाट पनि रुपान्तरणको बहस सुरु हुन सकेको छैन । सब सभापतिको मुख ताकेर बसेका छन भने सभापति गुटभित्रका सीमित नेताको घेराबन्दीभन्दा बाहिर आउन सकेका छैनन् ।