लम्पीस्किनबाट २५ हजार चौपाया मरे, १ लाख पुग्न सक्ने

२० असार, काठमाडौं । मुलुकमा गत फागुनबाट देखिन सुरु भएको लम्पीस्किन रोग महामारीको रुपमा लिँदा हालसम्म २५ हजार चौपाया मरेको छ ।

पशु सेवा विभागले जनाए अनुसार ७६ जिल्लामा लम्पीस्किन फैलिइसकेको र महामारी स्तरबाट कमी आइसकेको छैन । यसबाट हालसम्म करिब ७ लाख पशु सङ्क्रमित छन् । 

गाई, भैंसी र गोरुमा यो रोग व्यापक मात्रामा देखिएको र यसबाट मुलुकको अर्थतन्त्रमा करिब १२ प्रतिशत योगदानमा ह्रास आउने नेपाल पशु चिकित्सा परिषद्ले जनाएको छ । 

गोरु बिरामी पर्ने र मर्ने घटनाका कारण पहाडी भूभागमा अहिले पनि धान रोपाइँमा मुश्किल परेको किसानहरुले बताएका छन् । रामेछापको दोरम्बा गाउँपालिका वडा नं. ७ का किसान लालध्वज लामाले आफ्नो टोलमा रहेका २२ घरमध्येमा भएका १४ हल गोरु सबै लम्पीस्किनबाट बिरामी परेर धान रोपाइँ गर्न नपाएको बताए । 

यो वडाका साविकका लखनुपुर गाविस ९ का करिब ९० हल गोरु बिरामी परेको उनले बताए । बिरामी परेपछि धानको बीउ छिप्पिए पनि रोपाइँ एकचौथाई किसानले गर्न नसकेका बताए । केही किसानले महंगो मूल्य तिरेर बजारबाट हाते ट्याक्टर लगेको उनले बताए । यस क्षेत्रमा गाई र भैंसीमा पनि संक्रमण देखिन सुरु भएको छ । 

लम्पीस्किन संक्रमण वस्तुमा उच्च ज्वरो आउने र शरीरभरि फोका उठेर थला पर्ने र मर्नेसम्मन स्थितिमा पुग्ने गरेका छन् । अहिलेसम्म यस क्षेत्रमा कतैबाट पनि औषधि खुवाउने वा भ्याक्सिन नपुगेको उनले बताए । 

पटकपटक खबर गर्दा पनि पालिकाले बेवास्ता गरेको सोही गाउँपापलकाका वडा नंं ४ का कृषक पेम सिंले बताए । रोग लागेका गाई, र्भैंसीले दूध दिने, गर्भ तुहिने, बहर र राँगाले प्रजनन गर्न सक्ने जस्तासमस्या देखिएको छ । उनीसँग रहेका हल गाेरू बिरामी पर्दा राेपाइँ गर्न नपाएकाे उनले बताए ।

वर्षभरि खेती चलाउन प्रयोग हुने गोरु र बालबच्चालाई खुवाउने दूध दिने गाई भैंसी थला पर्न थालेपछि स्थानीयमा चिन्ता मात्र नभई आर्थिक क्षतिको मारमा पुगेका छन् । 

परिषदका अनुसार हालसम्म १ लाख ८० हजार ९२२ पशुलाई खोप लगाइएको छ । लम्पीस्किनबाट सबैभन्दा धेरै सुदूरपश्चिममा र कम मधेस प्रदेशमा पशु सङ्क्रमित भएका छन् । 

विभागले संक्रमण फैलिन नदिने र संक्रमित चौपायालाई बचाउने उपायबारे विभिन्न सुझावहरु दिएको छ । संक्रमित पशुलाई अलग्गै राख्ने, प्रशस्त मात्रामा सफा पानी खान दिने लगायत सुझाव दिइएको छ । 

सरकारकाे उदासिनता

लम्पीस्किनको महामारी रोक्न र औषधि उपचार तत्काल गराउन संसद बैठकमा सांसदहरुले निरन्तर आवाज उठाउँदै आएपनि सरकारले ध्यान दिन सकेको छैन । सरकारले टर्की, जाेडर्न, सिंगापुरबाट भ्याक्सिन ल्याएकाे दाबी गरेपनि संक्रमित चाैपायासम्म पुगेकाे देखिँदैन । 

सुझावहरु ः

–ज्वरो घटाउनका लागि पारासिटामोल वा मेलक्सिकेम प्रयोग गर्ने ।

–घाउ चिलाउन कम गर्ने औषधिको प्रयोग गर्ने ।

–फुटेको तथा आलो घाउ सफा गरी एन्टिसेप्टिक मलहम प्रयोग गर्ने ।

–रोगका कारण शिथिल भएको पशुलाई आवश्यकता अनुसार स्लाइन दिने ।

–शरीरमा गिर्खाको सङ्ख्या अत्यधिक भएका पशुमा आइभरमेक्टिन सुई लगाउने ।

–घाउ पाकेको अवस्थामा प्राविधिकको सल्लाहअनुसार एन्टिवायोटिक सुई लगाउने  ।

–रोग देखिने बित्तिकै बथानबाट छुट्याएर अलग्गै राख्ने ।

–ज्वरो आएको पशुलाई आराम गराउने । जोत्ने, गाडा तान्ने काममा नलगाउने ।

–प्रशस्त मात्रामा सफा पानी खान दिने ।

–पातलो कुँडो वा नरम घाँस दिने, दाना, पानी राम्ररी नखाने पशुलाई सख्खर पानी वा गुँड पानी खुवाउने ।

–गोठमा झिँगा, भुसुना, लामखुट्टे लाग्न नदिन गोठ वरपर धुवाँ लगाउने  ।

–आफ्नो गोठमा अनावश्यक व्यक्तिलाई आवतजावत गर्न नदिने, रोगी पशुलाई सामूहिक चरन, खर्क, आहालमा नलैजाने ।