आज नेवार समुदायमा म्ह पूजा, के छ यसको महत्व ?

२८ कात्तिक, काठमाडौं । तिहारको चौथो दिन मंगलबार म्ह पूजा र गोवर्धन पूजा गरी मनाइँदै छ । कार्तिक शुक्ल प्रतिपदाका दिन आज नेवार समुदायका व्यक्तिहरूले आत्म (म्ह) पूजा गर्ने गरेका छन् ।

यस वर्ष सोमबार र मंगलबार दुई दिन प्रतिपदा तिथि परेको छ । देशभरका धेरै नेवार समुदायले भने आज मंगलबार नेपाल संवत्को नयाँ वर्ष र म्ह (आत्म) पूजा गर्दैछन् । नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिले पनि नेपाल संवत्को नयाँ वर्ष र आत्म (म्ह) पूजा आज गर्नुपर्ने जनाएको छ ।

सांस्कृतिक दृष्टिकोणले नेपाल संवत् सुरू भएको दिन नेवार समुदायमा ‘म्ह पूजा’ गर्ने चलन छ । म्ह पूजा नेपाल भाषाको शब्दावली हो र यसको अर्थ हुन्छ, शरीर पूजा । ‘म्ह’ को अर्थ शरीर हो । त्यसैले शरीरको पूजा नै म्ह पूजा हो ।

नयाँ वर्षको पहिलो दिन आफ्नै शरीरलाई पूजा गर्ने परम्परा आफैंमा विशिष्ट र मौलिक छ । यसलाई विशेषतः काठमाडौं उपत्यकामा ठूलो उत्साह र भावनाले मनाइने गरिन्छ । अचेल यो क्रम पनि बढ्दो छ । यस दिन गोवर्धन भनी गोवर्धन, बहर र बलिराजाको पनि पूजा गरिन्छ ।

द्वापरयुगभन्दा पहिले गोकुलवासीहरूले देवराज इन्द्रको पूजा गर्ने चलन थियो । द्वापरयुगमा भगवान् कृष्णले गोकुलवासीहरूलाई इन्द्रको पूजा गर्न बन्द गर्न लगाई गोवर्धन पूजा गर्न लगाएका थिए । यसले गर्दा स्वर्गको राजा इन्द्र रिसाई ठूलो वर्षा गराएका थिए । तर कृष्णले भने गोवर्धन पर्वतलाई नै उचाली गोकुलवासीहरूलाई त्यस वर्षाबाट बचाई इन्द्रको घमण्ड चुर गरेका थिए । त्यसपछि इन्द्र आफैं आएर भगवान् कृष्णको दर्शन गरेको र त्यसै समयदेखि गोवर्धन पूजा गर्ने प्रचलन रहेको पौराणिक कथन छ ।

सरकारले अबदेखि सरकारी कागजातमा नेपाल संवत राख्ने भएको छ । सोमबार विहान बसेको मन्त्रिपरिषदको बैठकले मंगलबारबाट सबै सरकारी कागजातमा नेपाल संवत् उल्लेख गर्ने निर्णय गरेको हो । नेपाल संवत् ११४४ को उपलक्ष्यमा सबै नेपालीमा हार्दिक शुभकामना व्यक्त गर्ने । नेपाल संवत् ११४४ देखि विक्रम संवत् उल्लेख गरिने सरकारी कागजातमा नेपाल संवत्समेत उल्लेख गर्ने’ मन्त्रिपरिषद्को बैठकको निर्णयमा छ । 

नेपाल संवत् नेपालको आफ्नै मौलिक संवत् भएकाले यसलाई सरकारी प्रयोजनमा ल्याउनुपर्ने माग हुँदै आएको थियो । त्यही मागलाई सम्बोधन गर्दै सरकारले मंगलबारदेखि विक्रम संवत् लेखिने सबै कागजातमा पनि नेपाल संवत् राख्ने निर्णय गरेको हो ।