इलाम २ : कांग्रेसलाई किल्ला तोडन अवसर, एमालेलाई विरासत जोगाउने चुनौति

२६ चैत, काठमाडौं । पूर्व सभामुख एवं एमाले उपाध्यक्ष सुवास नेम्वाङको निधन भएपछि रिक्त रहेको इलाम क्षेत्र नं. २ को निर्वाचन रोचक हुँदै गएको छ । नेम्वाङकै छोरा सुहाङ नेम्वाङ, कांग्रेसका डम्बर बहादुर खड्का, रास्वपाका मिलन लिम्बू तथा पहिचानवादी भनिएका डकेन्द्रसिंह थेगिमको उम्मेदवारीले निर्वाचनको प्रचार प्रसार रोचक बन्दै गएको हो ।

२०५६ सालदेखि एमालेका तत्कालीन नेता सुवासचन्द्र नेम्वाङले सोही निर्वाचन क्षेत्रबाट लगातार चुनाव जित्दै आएका थिए । सुवासको निधनपछि एमालेले छोरा सुहाङलाई उम्मेदवार बनाएपछि कांग्रेसले एमालेको गढ भत्काउने अवसरको रुपमा लिएको छ भने रास्वपाले लिम्बू मार्फत उदाउने कोसिस गरेको छ । साथै पहिचानवादीहरुले थेगिममार्फत आफ्नो मुद्दा स्थापित गराउने कोसिस गरेका छन् ।

गत निर्वाचनमा करिब करिब जीतको नजिक पुगेको कांग्रेसले अहिले सहजता ठानेको छ । ११४ मतले मात्र पराजित डम्बरबहादुर खड्कालाई नेपाली कांग्रेसले फेरि उम्मेदवार बनाएको छ । उनलाई उम्मेदवार बनाएकोमा कांग्रेस भित्र असन्तुष्टि कायमै रहेको छ । तर पनि निर्वाचनमा एक ढिक्का हुने कांग्रेसजनहरुले बताएका छन् ।

गत चुनावको मतको अंकगणित हेर्दा यसपटक पनि सुहाङ र डम्बरबीच प्रतिस्पर्धा हुने आंकलन गर्न सकिन्छ । तर मतदाताको परिवर्तित आकांक्षा र अरु उम्मेदवारका कारण गत चुनावको अंक गणितलाई मात्र आधार मानेर अड्कलबाजी भने गर्न नसकिने बताइएको छ ।

इलाम क्षेत्र नम्बर २ मा एक लाख १५ हजार ८६४ मतदाता छन् । यो अघिल्लो चुनावको भन्दा ४२२ मात्र बढी हो । तर गत चुनावमा ६९ हजार ४८१ जनाले मात्र मतदान गरेका थिए । त्यसमा पनि ६६ हजार ८८५ मत मात्र सदर भयो । सदर मतमध्ये नेकपा एमालेका तत्कालीन नेता सुवास नेम्वाङले ३० हजार २० मत प्राप्त गरेका थिए । निकटतम् प्रतिस्पर्धी नेपाली कांग्रेसका डम्बरबहादुर खड्काले २९ हजार ९ सय ६ मत पाएका थिए । त्यसबेला एमालेले एक्लै प्रतिस्पर्धा गरेका थियो भने कांग्रेस र माओवादीले सहकार्य गरेका थिए ।

गत निर्वाचनमा एमालेको जितमा उसको बलियो जनाधार, नेम्वाङको व्यक्तिगत छवि र कांग्रेस भित्रको अन्तरविरोध प्रमुख आधार थियो । यसपटकको निर्वाचनमा एमालेका सुहाङलाई माओवादी केन्द्रले साथ दिएको छ । एमाले र माओवादीको मत जोड्दा सुहाङको अवस्था अंक गणितमा बलियो देखिए पनि सहज छैन । किनकि कांग्रेसले गत निर्वाचनमा झिनो मतान्तरले पराजित नेता खड्कालाई अघि सारेको छ भने राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीले माओवादी परित्याग गरेका युवा नेता मिलन लिम्बूलाई उम्मेदवार बनाएको छ ।

गत निर्वाचनमा राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका प्रकाश सापकोटाले एक हजार ३८० मत प्राप्त गर्दा मंगोल नेशनल अर्गनाइजेसनका मनिबहादुर लिम्बूले एक हजार ३५३ मत पाएका थिए । समानुपातिकतर्फ रास्वपाले चार हजार मत प्राप्त गरेको थियो । यो निर्वाचनमा रास्वपाले कांग्रेस र एमालेका असन्तुष्टहरुको मत तान्ने रणनीति बनाएको छ । यसैगरी यसपटक पहिचानको नारा बोकेका डकेन्द्रसिंह थेगिमले उम्मेदवारी दिएका छन् ।

उनलाई प्रदेश १ पुनः नामकरण संयुक्त संघर्ष समितिका ४१ वटा घटकको समर्थन र साथ छ । उनले पहिचान पक्षधरको मत तान्ने र बलियो प्रतिस्पर्धी बन्ने अपेक्षा राखेका छन् । यसबाहेक इलाम २ मा यसपटक अन्य दल र स्वतन्त्र उम्मेदवार पनि प्रतिस्पर्धामा छन् ।

इलाम क्षेत्र नम्बर–२ मा फाकफोक थुम, मासेबुङ र चुलाचुलीसहित तीनवटा गाउँपालिका समेटिएका छन् । ९ वटा वडा रहेको देउमाई नगरपालिकाको पूरै भूभाग यो क्षेत्रमा पर्छ । माई नगरपालिकाका वडा नम्बर ६, ७ र ८ वडा मात्रै यो क्षेत्रमा समेटिएको छ । त्यस्तै, १२ वटा वडा रहेको जिल्ला सदरमुकाम इलाम नगरपालिकाको वडा नम्बर १० बाहेक सबै वडाहरू यो क्षेत्रमा पर्छन् । अर्थात् यो निर्वाचन क्षेत्र इलाम सदरमुकामका मतदाताको सेन्टिमेन्टसँग जोडिएको स्थान हो ।

यो निर्वाचन क्षेत्रमा कुल ४२ वडा छन् । यी मध्ये ०७९ को स्थानीय चुनावमा नेपाली कांग्रेसले बहुमत अर्थात् २२ वटा वडामा जित निकालेको थियो भने एमालेले १७ वडा जितेको थियो । माओवादी, जनमुक्ति र संघीय लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय मञ्च (लिम्बुवान) ले एक– एक वटा वडाहरू जितेका थिए । यसले गर्दा कांग्रेसले आफ्नो मतलाई सुरक्षित गर्न सकेमा यसपटक किल्ला भत्काउन सहज हुने कांग्रेस निकट रहेका शुभेच्छुकहरूको मत रहेको छ ।