जुत्ता सिलाएरै मासिक ३० हजार, रामदेव भन्छन्– जुत्ताजस्तै जीवन फाट्न दिईन !

कुसुम विश्वकर्मा

१५ मंसिर, काठमाडौं । मंसिर महिनाको दोस्रो साता साँझ पर्नै लागेको छ । जताततै चहलपहल जारी छ । तर रामदेवलाई न जाडोले चुन्छ न गर्मीले । उनी आफ्नो काममा निरन्तर लागीरहेका छन् । छेउमा हरेक सामान २० को ठेला लागेको छ । अनि ताजा माछाको पसल र जुत्ता सिल्ने काम एक्लैले भ्याएका छन् ।

करिब ५० बर्षका रामदेव साह सडकपेटीमा बसेर जुत्ता सिउदै आएको झण्डै २७ वर्ष पुगेको छ । जुत्ता सिलाई र पालिस गरेवापत आउने रकमले नै साहले ५ जनाको परिवारको दैनिकी चलाईरहेका छन । सुरुमा त बजार पनि त्यति बिस्तार भएको थिएन । जसोतसो दिन काट्न मात्रै हुन्थ्यो तर विस्तारै उनी आफ्नो सीपमा दिनदिनै मिहेनती हुँदै गए । उनलाई विश्वास थिएन की यसरी जुत्ता सिलाएरै जीवन चल्ला भनेर ।

सप्तरी घर भएका रामदेव साह बिहान ७ बज्न नपाउदै काठमाडौंको अनामनगरस्थित मैतीदेवी मन्दिर जाने बाटो घट्टेकुलोमा सियो, मोटा धाँगा र केही जुत्ताका सोल लिएर बस्नु उनको दिनचर्या हो । चिसो मौसममा पनि बिहानैदेखि जुत्तामा पालिस गरिदिने, सिलाईदिने काम उनले गर्छन् । जुत्ता सिलाएर नै उनले २७ बर्षदेखि ५ जनाको परिवार पाल्दै आएका छन् । यहि जुत्ता सिलाएर छोराहरुलाई ब्याचलरसम्म पढाए ।

छोरी अहिले पढ्दै छे । उनी आफ्नो पेशाप्रति पूर्ण सन्तुष्ट छन् । एउटा मज्जाको कुरा त के भने रामदेवले २७ वर्ष जुत्ता सिलाएर गुजारा मात्र चलाएनन् आफ्ना दुई छोरालाई अब्बल मान्छे नै बनाए । लेदरका जुत्ता सिलाउँदा उनी एक सयदेखि दुईसयसम्म लिन्छन, चप्पल सिलाएवापत पचासदेखि एक सय २० सम्म लिने गरेको नेपालबहस डटकमको कुराकानीमा बताए ।

रामदेवले गर्व गरे, ‘फाटेका जुत्ता टालेरै जीवन बित्यो । जुत्ताजस्तै जीवन फाट्न दिईन । जुता च्यातिन्छ, त्यतै टाल्दै अनि सिउँदै गइयो र अहिले शिर ठाडो गरेर बाँच्न सकिएको छ ।’

श्रीमतिलाई हरेक सामान बीस रुपैयाँको ठेला राखिदेको छु । अनि छोराहरुलाई फ्रेस हाउससंगै अहिले माछा राखेको छु उनी भन्छन् । ‘छोराहरू आफ्नो खुट्टामा उभिने भैसकेँ । मैले मिहेनत गर्न छोडिन ।

आफूले अंगालेको पेशा छोडिन’, रामदेवले गर्व गरे, ‘फाटेका जुत्ता टालेरै जीवन बित्यो । जुत्ताजस्तै जीवन फाट्न दिईन । जुता च्यातिन्छ, त्यतै टाल्दै अनि सिउँदै गइयो र अहिले शिर ठाडो गरेर बाँच्न सकिएको छ ।’ यसरी मिहिनेत गरेरै उदाहरणीय जीवन बिताएका अन्य पात्रहरु पनि छन् जो खुशी र सुखी छन् । काठमाडौंका हरेक गल्ली, सडकमा र चोकमा भेटिन्छन् ।

उनी भन्छन्, “गर्मीमा दिनभरको घाम छल्नका लागि छाता ल्याउछु, ओझेलमा काम गर्छु । घाम छल्न त छाताले साथ दिन्छ तर पानी पर्दा त बिजोग नै हुन्छ,’ तर अहिले चिसो मौसम छ । छाता नभए नि चल्छ । ‘कमाई भन्दा खर्च बढी छ । जति कमाए पनि जोगाउन गाह्रो हुन्छ ।” जुत्ता, चप्पल, छाता मर्मत गदै परिवारको जीवन धान्दै आएका रामदेव ‘कुनै पनि काम सानो ठूलो हुदैन’ भन्छन् । तेसो त पत्रकार, समाजसेवी मात्र होइन काठमाडौंमा अधिकांश नागरिकदेखि मन्त्री र सासद लगायत सयौं ग्राहक अहिले पनि उनले तयार गरेका जुत्ताका पारखी छन् ।

धेरै त उनका नियमित ग्राहक नै छन् । जसको सेवामा उनी हरदम तयार हुन्छन् । ‘मेरा नियमित ग्राहकको सेवा गर्दै दिन जान्छ । नयाँ ग्राहक पनि आउनुहुन्छ तर त्यसपछि उहाँहरू पनि नियमित ग्राहक जस्तै बन्नहुन्छ,’ रामदेव भन्छन्,् ‘अब त ग्राहक नै परिवार जस्तो लाग्छ ।

जुत्ता सिलाइबाटै सन्तुष्टी
सुरुसुरुमा त जुत्ता सिलाई पेशा नगर्न र अरु व्यवसाय रोज्न सबै परिवारले दबाव दिन्थे र आफैं पनि सन्तुष्ट नभएको उनले बताए । सबैले हेय भावले हेर्थे, कमाई पनि खासै राम्रो थिएन । व्यवसाय विस्तारै फस्टाउँदै गयो । अहिले छोराहरु र श्रीमति पनि काममा सहयोग गर्छन् । पहिले भन्दा अहिले राम्रो छ । म जुत्ता सिलाएर मासिक २५ देखि ३० हजारसम्म कमाई राको छु । कुराकानीमै उनले थपे, पुख्र्यौली कामलाई व्यवसायिक बनाएर सफल बन्न सकेकोमा आफैंलाई गर्व लाग्छ । ऊ बेला जुत्ता सिलाउने पेशा छोड्न दबाब दिने परिवार अहिले सकेजति सहयोग गर्छन् ।

दुई छोरा, एक छोरी र श्रीमतिसहित ५ जना परिवारको जीविकोपार्जन र अध्ययन उनकै कमाइबाट चलेको छ । जुत्ता सिलाइकै आर्जनबाट छोराछोरीलाई उच्चशिक्षा अध्ययन गराएका छन् रामदेवले । जुत्ता सिलाएरै सबै परिवारको चित्त बुझाउन सकेको छु । अझ त त्योभन्दा ठूलो आमग्राहक वर्गको मन जित्न पनि सफल भएकोमा आफूलाई निकै भाग्यमानी ठानेका छन् रामदेवले ।

विदेशमा गएर आफ्नो पसिना बगाउनुभन्दा स्वदेशमै बसेर कुनै पनि व्यवसाय गरेर निरन्तरता दिए सफलता मिल्ने उनको भनाई छ । उनको यो जीवन भोगाईबाट अन्यले के पाठ सिक्न सकिन्छ भने मिहेनत गरे भने स्वदेशमै भने जस्तै सफलता मिल्छ । त्यसैले आजैदेखि आफ्नो सीप क्षमतालाई सम्मान गरौं । अनि गर्वका साथ शिर ठाडो पारेर बाचौं ।