अनुहार मिल्नुको उल्का र मजा

ओहो, सर्वमान्य नेता गणेशमानजी ! ए ऽऽऽ होइन है होइन ! उहाँ त कांग्रेसका युवा नेता नवीन्द्रराज जोशीहरूले बनाएको सिनेमा ‘वीर गणेशमान’ का गणेशमान सिंहको भूमिका खेलेका यस्तै के नाम ‘कार्की’ हुनुहुन्छ । गणेशमानजीको घरमा फिल्म सुटिङ्को लागि बैठक कोठा बाहिर उहाँ जसरी नै उभिँदा र बैठक कोठामा बस्दा उहाँकी बुहारी (प्रकाशमान पत्नी) सिर्जनाले त ‘बा जस्तै’ भन्दै भावविह्वल भएर बरर्र आँसु झारेकी !

चित्रमा देखिएको अनुहार हेरेर तपाईँले ठान्नुभयो होला माओवादी–केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्ड । तर उहाँ हुनुहुन्छ, चितवनका एक शिक्षक दुर्गाप्रसाद भट्ट । प्रचण्डसँग अनुहार मिलेका मानिसहरू बेलाबखतमा देखिरहिन्छ । तर कहिलेकहीँ अनुहार मिल्नु पनि अभिशाप हुँदो रहेछ ।

युरोपबाट दशकौँ अघिदेखि आएर पोखरातिर बसोबास गरेका, सर्ट–पाइन्ट लगाएर हिँड्ने, नेपाली राम्रो बोल्ने गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग अनुहार, कद, वर्ण र उचाई ठ्याक्कै मिल्ने एक पादरीलाई, ०४८ सालतिर तत्कालीन प्रधानमन्त्री कोइरालाका बिरूद्ध जनआक्रोश चुलिएको बेला धेरै ठाउँमा अप्ठ्यारो पर्ने गरेको उनैले बताएका थिए । कालो टोपी लगउँदा त झन् गिरिजा नै देखिने उनी साँझ परेपछि टोपी पट्याएर खल्तीमा हालेर मात्र हिँड्दथे, गिरिजा ठानेर गोद्लान् भन्ने डरले । चित्रका भट्ट सरलाई पनि त्यस्तो परेको होला कि !

“यो किस्न सिटोलो भन्ने कांग्रेसको मान्छे र हाम्रो अग्नी सापकोटो त दाजुभाई हुन् कि क्या हो ! अनमार ( उनकै उच्चारणमा ‘अनुहार’) उस्तै देख्छु !” सिन्धुपाल्चोकका एक तामाङ बाले यो जिज्ञासा राखे । सिन्धुपाल्चोकको सापकोटा र झापाको सिटौला कताबाट दाजुभाई हुनु ! यो जवाफ सँगसँगै मनमा आयो, टिपोट र रेकर्डमा रहेका तथ्यमा आधारित एउटा दिल बहलाउने आलेख तयार गरौँ । चिनिएका मानिसहरूसँग सामान्य मानिसको अनुहार मिल्नु संयोग हो, तर यो विषय पनि उल्लेखनीय हुनसक्छ ।

विदेशको सन्दर्भ पनि हेरौँ । इराकी पूर्वराष्ट्रपति (तानाशाह) सद्दाम हुसेनसँग अनुहार मिल्दोजुल्दो भएका इजिप्टको अलेक्जेन्ड्रीया निवासी मोहम्मद बसरलाई पटक–पटक सास्ती खेप्नु प¥यो । धेरैपटक प्रहरी हिरासतमा जाकिनुप¥यो । बाटोमा हिँड्दा पनि उनलाई मानिसहरूले ‘सद्दाम–सद्दाम’ भन्दै उत्तेजित भएर बोलाउने गर्थे । पछिल्लोपटक तीन बन्दुकेले उनलाई अपहरण गर्न खोजे । यसो गर्न खोज्नुको कारण पनि रोचक छ ।

बसरलाई उनीहरू एउटा अश्लिल भिडियो चलचित्रको नायक बनाउन चाहन्थे । यसका लागि उनलाई ३ लाख ३३ हजार डलरको अफर पनि दिएका रहेछन् । आफू बुढो भइसकेको र त्यस्तो कुनै इच्छा नभएको बताएपछि अपहरणकारीले उनलाई बेस्सरी कुटेर फुटपाथमा फालेर हिँडेछन् । यस्तै समस्या डा. बाबुराम भट्टराईसँग अनुहार मिल्ने उनका भाई शिवलाई पनि परेको रहेछ । बाबुराम जस्तै देखिएको कारण युद्धकालमा उनलाई प्रहरीले धेरैपटक पक्राउ गरेर छोडिदिन्थ्यो ।

सँगैको चित्रमा दुई अनुहारका के.पी. ओली छन् । पाठक आफैं छुट्याउनु होस्, कुन सक्कली ओली हुन् र कुन नक्कली । सक्कली ओली नेता हुन्, नक्कली ओली अभिनेता । नेता कम सिँगारिएका होलान्, अभिनेता धेरै सिँगारिएका होलान् । सक्कली ओली प्रधानमन्त्री भए, नक्कली ओली ‘मेरी बास्सै’ नामक सानो पर्दाको मनोरञ्जनात्मक कार्यक्रममा ‘धुर्मुस’ को कलाकारी नाममा चिनिन्छन् भने २०७२ को भूकम्पपछि प्रख्यात समाजसेवी । भूकम्पपछि काभ्रेमा एउटा भव्य वस्ती र सिन्धुपाल्चोकको गिरानचौरमा त्यस्तै वस्ती निर्माण गरिदिएर र हाल भरतपुरमा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको क्रिकेट स्टेडियम निर्माणमा लागेर पनि चर्चित छन् ।

अनुहार मिलाउनु उच्चस्तरीय कलाको पूर्वाधार पनि हो । बेलायती सिने डाइरेक्टर रिचार्ड एडिनबरोले सन् १९८२ मा दुईकरोड २० लाख लगानी गरेर महात्मा गान्धीको जीवनीमा ‘गान्धी’ चलचित्र बनाए र विश्वभरिबाट करिब १३ करोड डलर कमाए । यसले ६ वटा ओस्कार पुरस्कार पनि पायो । अन्य कयौँ प्रतिष्ठित पुरस्कारको त कुरै भएन ।

यस चलचित्रको मूख्यपात्र गान्धी हुने कलाकार थिए बेन किङ्सले । वास्तवमा यिनको न्वारानको नाम कृष्ण भाँजी हो, जो केन्यामा बसोबास गर्ने गुजराती मूल र ‘इस्माइली’ पन्थी मुसलमान ‘खोजा’ वंशका हुन् । यिनका हजुरबा गुजरातबाट अफ्रिकाको जन्जिबारमा गएर नामुद मसला व्यापारी बने । तर छोरा बेन (यिनी) चाहिँ बेलायतमै जन्मे र क्रिश्चियन नै भए । यिनले गान्धीबाहेक कयौँ चलचित्रमा खेलेका छन् । आठवटा इङ्लिस फिल्म निकै चर्चित छन् । गान्धी फिल्मको सफलतापछि यिनी महात्मा गान्धीका पक्का अनुयायी र शाकाहारी भए । गान्धीको भूमिकाका लागि छनौटमा परेका अन्य नामुद अभिनेताहरू— डस्टिन हफ्म्यान, रोबर्ट द निरो र रिचार्ड बर्टनलाई पछाडि पारेर छनौटमा पर्न उनी सफल भए ।

इन्डोनेसियाका ‘नक्कली ओबामा’ पनि यहाँ हाजिर छन् । ४२ वर्षे यी इन्डोनेशियाली किराना पसलका ब्यापारी नुरुल इन्तानलाई सबैले ओबामा भन्न थालेपछि उनी पनि बराक ओबामा हुन झन् टाईसुटमा ठाटिन थाले । सुनिन्छ, बराक ओबामा जस्तै अनुहार बनाउन कसरी सकिन्छ, उनको जस्तो हाउभाउ उतार्न र बोली पनि धोद्रे खालको बनाउन निकै खर्च गरेर लागिपरेका छन् भन्ने बुझिन्छ ।

मानिसको रुचि अनेकौँ हुन्छ । ओबामा छन् भने नरेन्द्र मोदी नहुने कुरै भएन । तस्बीरमा देखिएका ‘नरेन्द्र मोदी’ को खास नाम अभिनन्दन पाठक हो । २०१४ मा पहिलोपटक मेरठको भाजपा ¥यालीमा जाँदा उनलाई हेर्नेको भिड लागेको मात्र थिएन, सुरक्षाको राम्रो इन्तजाम पनि गर्नुप¥यो । यो फोटो भारतीय टीभी समाचारको च्यानल ‘एभीपी न्युज’ ले खिचे र प्रशारण पनि गरेको थियो ।

अब हेरौँ ‘जीवित माओ’ । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीका अध्यक्ष माओ त्से–तुङ्को देहावसान भएको सन् १९७६ मै हो, तर माओको तस्बीरसँगै प्रस्तुत गरिएका ‘माओ’ चाहिँ जीवितै छन् । यी ५४ वर्षीय ‘माओ’ सन् १९१३ बाट देखापरेका हुन् । यिनको नाम चेन यान हो । यिनले माओले लगाउने जस्तै सुन यात सेन सुट लगाउन थाले, माओले जस्तै फिल्टर नभएको चुरोट हातमा च्याप्न थाले ।

माओ जस्तो देखिन यिनलाई एकपटकमा ८ सय युवान् (करिब १२ हजार रुपैयाँ) खर्च लाग्ने गर्छ । सबभन्दा रोचक पक्ष, यी नक्कली माओ चेन यान महिला हुन् । विवाहिता र गृहिणी हुन् । नक्कली माओ हुने यिनी पहिलो चिनियाँ महिला हुन् । स्वास्नी माओ भएपछि लोग्नेलाई गृहस्थी जीवन सहज र स्वाभाविक अवस्थामा राख्न हम्मेहम्मे परेको छ भनी उनको बारेमा लेख लेख्ने एन्जेला एरिका कुबोले आफ्नो आलेखमा बताएकी छन् ।

चीनमा माओ त्से–तुङ्, सम्राटहरू आदि इतिहासका पात्रहरूको चित्रण र अभिनय गर्ने उच्चस्तरका कलाकार ताङ् ग्वोक्याङ् हुन् । यस्तै विधामा १९७० देखि डेड दर्जन फिल्म र अन्य तीसौँ टेलिभिजन कार्यक्रममा खेलेका ६२ वर्षे कलाकार ताङ् गुओक्याङ्ले माओ त्से–तुङ्को भेषमा पनि अभिनय गरेका छन् ।