हिन्दूत्वको मुद्दा – कांग्रेसको सञ्जीवनी

१६ भदौ,काठमाडौं । गत आम निर्वाचनपछि खुम्चिएर बस्न बाध्य नेपाली कांग्रेस आगामी दिन फेरि सत्तामा फर्केला त ? धेरैको चासोको विषय बनेको छ यो प्रश्न । हुन पनि नेतृत्वमा देखिएको चरम गुटबन्दी र एकांकीले कांग्रेस फेरि सत्तामा आउला र भन्ने प्रश्न उठ्नु अस्वभाविक छैन ।

देशको सबैभन्दा पुरानो र लोकतन्त्रका लागि पटक पटक लडेको पार्टी भएकाले जनमानसमा कांग्रेस प्रतिको विश्वास र सद्भाव कायमै छ । नेतृत्वको अदूरदर्शिता र सत्ताप्रतिको चरम लिप्साले जनतामा नैराश्य भने घटेको पक्का हो– राजनीतिक विश्लेषक पुरञ्जन आचार्य भन्छन् । जनताको भावना पक्रन सक्यो भने नेपाली कांग्रेस अबको निर्वाचनमा नै सत्तामा फर्कन सक्ने आचार्यको ठहर छ । गत निर्वाचनमा जनताले ठूलो विश्वास गरेर सत्तामा पठाएको कम्युनिष्ट सरकार बेकम्मा र हावादारी भएकाले विकल्पका रुपमा नेपाली कांग्रेस नै हो भन्ने उनको तर्क छ ।

निर्धारित समय तालिका अनुसार हुने हो भने ०७७ सालको फागुनमा कांग्रेसको चौधौं महाधिवेशन हुने छ । तर नेतृत्व पंक्तिमा देखिएको चरम गुटबन्दी र बेमेलले निर्धारित समयमा महाधिवेशन हुनेमा आशंका छ । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाको बढ्दो अलोकप्रियता र वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलको छुसी व्यवहारले आम कार्यकर्तामा निराशा छ ।

यस्तै धारणा छ वरिष्ठ पत्रकार हरिहर बिरहीको पनि । उनी भन्छन् – कांग्रेसका नेताको कार्यशैलीमा परिवर्तन भयो भने जनताको भरोसा यही पार्टीमा छ ।  तर जनताले चाहेको मुद्धा भने कांग्रेसले बोक्न सक्नु पर्छ – बिरही भन्छन् । वास्तवमा कांग्रेस भनेको दुबो हो , जस्तोसुकै खडेरीमा पनि बाँच्ने । पानी पाएपछि फेरि हरियो हुने दुबोकै गुण कांग्रेसमा छ – पत्रकार बिरहीको बुझाई छ ।

गत निर्वाचनमा पार्टी पराजय भएको छ । अजंंगको कांग्रेस अहिले मरिच जस्तै चाउरिएको छ । त्यसको कारण भनेको पार्टी नेतृत्वको अदूरदर्शिता र गुटबन्दी नै हो । त्यसैले कांग्रेस सच्चिनका लागि ठूलै हलचल आउनु पर्छ । पहिलो शर्त भनेको पार्टी नेतृत्वमा परिवर्तन हुनैपर्छ । आजको एक्काइसौं शताब्दीको सोच र अवधारणा बोक्न सक्नेले मात्र अबको कांग्रेसको नेतृत्व गर्न सक्छ । त्यस्तो नेतृत्व आउन सहज त छैन ।  तर अब विकल्प पनि छैन । ढिलो चाँडो आउनै पर्छ – राजनीतिक विश्लेषक आचार्य भन्छन् ।

त्यसका लागि राम्रो अवसर भनेको आगामी चौधौं महाधिवेशन नै हो । निर्धारित समय तालिका अनुसार हुने हो भने ०७७ सालको फागुनमा कांग्रेसको चौधौं महाधिवेशन हुने छ । तर नेतृत्व पंक्तिमा देखिएको चरम गुटबन्दी र बेमेलले निर्धारित समयमा महाधिवेशन हुनेमा आशंका छ । पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाको बढ्दो अलोकप्रियता र वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलको छुसी व्यवहारले आम कार्यकर्तामा निराशा छ ।

दुबै नेता कार्यकर्ता तहमा लोकप्रिय छैनन् । यो यथार्थकोे राम्रो भेउ पाएका छन् दुबै नेताले । त्यसैले सकेसम्म एक वर्ष महाधिवेशन लम्ब्याएर सुरक्षित वातावरण तयार गर्ने दाउमा छन् उनीहरु । यस्तो दवाव देउवामा बढी छ । अहिले नेपाली कांग्रेसको जारी केन्द्रीय कार्यसमिति वैठकमा नेता प्रदीप गिरिले भनेजस्तै देउवा र पौडेल बाँचुञ्जेल भागबण्डामै पार्टी चल्ने हो । अरुले मौका पाउने कुरा तत्काललाई संभव छैन । तर पार्टी पंक्तिमा दुबै नेताप्रति विश्वास र भरोसा भने छैन ।

त्यसका लागि हिन्दू धर्मको मुद्धालाई कांग्रेसले मूल अजेण्डा बनाउन सक्नुपर्छ । ८४ प्रतिशत नेपाली हिन्दू धर्मप्रति आस्थावान छन् । त्यस्तै बौद्ध र अन्य ओमकार परिवार भित्रको हिसाब गर्ने हो भने झण्डै ९० प्रतिशत सनातनी छन् । तर यो देश धर्म निरपेक्षताको नाममा बन्धक बनेको छ ।

पटक पटक मौका पाएका यी दुबै नेताले विगतमा गरेको दुखको ब्याज खाइसकेका छन् । अब भने केही हुनेवाला छैन यी दुबै नेताबाट । २१ औं शताव्दीको कांग्रेस हाँक्ने नेता देउवा वा पौडेल हुन सक्दैनन् भन्ने धेरै कार्यकर्ता छन् । तर विकल्पका रुपमा आउने हस्ती पनि भरपर्दाे कोही देखिएको छैन । पार्टी भित्रको नेतृत्व मात्र होइन , आजको मुद्धा पनि बुझ्न सक्ने ल्याकत भएको मानिसले कांग्रेस हाँक्नु पर्ने अवस्था छ ।

पूर्व एमाले र माओवादीबीच भएको एकताले वामपन्थी हौसिएका छन् । तर जनजीविकाका सवालमा अहिलेको ओली सरकार निकम्मा सावित भएको छ । सरकार सबैतिरबाट आलोचित छ । यस्तो बेला कांग्रेसले आफूलाई नयाँ सिराबाट उभ्याउन सक्नु पर्ने हुन्छ । अहिले कांग्रेसले धेरै गर्न नसके पनि आम जनताको भावनाको कदर गरे मात्रै पुग्छ ।

त्यसका लागि हिन्दू धर्मको मुद्धालाई कांग्रेसले मूल अजेण्डा बनाउन सक्नुपर्छ । ८४ प्रतिशत नेपाली हिन्दू धर्मप्रति आस्थावान छन् । त्यस्तै बौद्ध र अन्य ओमकार परिवार भित्रको हिसाब गर्ने हो भने झण्डै ९० प्रतिशत सनातनी छन् । तर यो देश धर्म निरपेक्षताको नाममा बन्धक बनेको छ ।

प्रधानमन्त्री जस्तो व्यक्ति इशाई धर्म प्रचारकका रुपमा क्रियाशील हुँदा ९० प्रतिशत जनताको भावनामा चोट पुगेको छ।,त्यसैले त्यो जमातको भावनालाई ग्रहण गर्न कांग्रेस तयार हुनुपर्छ । नेपाली कांग्रेसको झण्डामा अंकित चार तारा मध्ये एउटाको अर्थ धार्मिक स्वतन्त्रता पनि हो । ९० प्रतिशतको भावना नै धार्मिक स्वतन्त्रताको परिचायक हो ।

प्रधानमन्त्री खड्गप्रसाद ओली नेपालमा इशाईकरण गर्ने अभियानका नाइके बनेका छन् । गत वर्ष उनी इशाई धर्म प्रचार गर्ने संस्थाको आयोजनामा सम्पन्न कार्यक्रमको मुख्य भूमिकामा थिए । होलीवाइन प्रकरणका नामले नेपाली राजनीतिमा कहलिएको सो काण्डका बेला ओलीको तीन दिनसम्म त सोल्टी होटलमै रासबास थियो ।

प्रधानमन्त्री जस्तो व्यक्ति इशाई धर्म प्रचारकका रुपमा क्रियाशील हुँदा ९० प्रतिशत जनताको भावनामा चोट पुगेको छ।,त्यसैले त्यो जमातको भावनालाई ग्रहण गर्न कांग्रेस तयार हुनुपर्छ । नेपाली कांग्रेसको झण्डामा अंकित चार तारा मध्ये एउटाको अर्थ धार्मिक स्वतन्त्रता पनि हो । ९० प्रतिशतको भावना नै धार्मिक स्वतन्त्रताको परिचायक हो । पार्टी महामन्त्री डा. शशांक कोइरालाले बेला बेला हिन्दू धर्मको मुद्धा उठाएपनि संस्थागत रुपमा बहस भने हुन सकेको छैन ।

चालू कार्यसमिति वैठकमा भने यो मुद्धाले चर्चा पाएको छ । डा. शेखर कोइराला लगायत केही नेताले हिन्दू धर्मका सन्दर्भमा कुरा उठाएका छन् ।  यो विषयले कांग्रेसलाई फाइदा नै पुग्ला , तर विचार पु¥याएर मात्र निर्णयमा पुग्दा राम्रो हुनेछ – केन्द्रीय सदस्य बद्री पाण्डेले भने । कांग्रेसले उठाउने मुद्धा बडो गम्भिर र वस्तुगत हुनुपर्छ – पाण्डे भन्छन् सबै धर्मलाई उत्तिकै महत्व दिने गरी हिन्दूत्वको मुद्धा उठाउने नीति तय गर्दा राम्रो हुनेछ ।

गत पुसमा सम्पन्न कांग्रेसको महासमिति वैठकले धर्म निरपेक्षता शव्द हटाउनुपर्ने भन्दै आधाभन्दा बढी सदस्यले हस्ताक्षर गरेका थिए । हिन्दूत्वको मुद्धा कमल थापा नेतृत्वको राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीले उठाउने गरेको छ । तर राजतन्त्रसमेत जोडिने गरेकाले राप्रपाप्रति जनताको विश्वास कमजोर छ । साथै, भर्खरै नेपालगञ्जबाट ट्रकमा राखी सुर्खेतको कटकुवा पठाइएको २७ गाई भीरबाट खसालेर मारिएको भन्ने घटना सार्वजनिक भएपछि जनमानसमा आक्रोश थपिएको छ ।

गौहत्या गर्ने आरोप लागेकाहरु नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिकाले काममा लगाएकाहरु परेका छन् । सो नगरपालिकाका मेयर धवलशम्शेर राणा कमल थापा निकट राप्रपा सम्बद्ध छन् । हिन्दू मतदातालाई आकर्षित गर्ने क्षमता नेपाली कांग्रेसमा जत्ति अरु पार्टीमा छैन । त्यसैले पनि अब कांग्रेसले हिन्दूत्वको मुद्धालाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्ने राय धेरैको छ ।

कुनै बेला खुमबहादुर खड्काले एक्लै यो मुद्धा उठाउने गर्थे । खड्काको अवशानपछि हिन्दूत्वको मुद्धा कमजोर बन्यो कांग्रेसभित्र । तर अहिले भने फेरि यो मुद्धाले स्थान पाएको छ । कांग्रेसका लागि यो मुद्धा सञ्जीवनी बुटी नै हुन सक्ने ठम्याई धेरैको छ ।