पूर्व एमालेको उपयोग, प्रचण्डको कार्यदिशा र ओलीको सकस

♦ यज्ञप्रसाद भट्टराई

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) फुटको संघारमा उभिएको छ । दुई ध्रुवको एकाकारबाट उभिएको वर्तमान नेकपा शिवपार्वतीको जोडिएको आकार झै देखिएको छ । शक्ति संचय र प्रहारको राम्रो ज्ञान भएको पूर्व नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी माओवादी केन्द्रले पूर्व नेकपा एमालेलाई बिस्तारै हल्लाउन थालेको छ । वर्तमान सरकारको लगाम केपी ओलीको हातमा देखिएपनि नेकपाको कार्यदिशा पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले तय गरे बमोजिम नै दौडिरहेको देखिन्छ ।

सरकारका राम्रा कामको चुँसम्म उच्चारण नगर्ने नेकपाको प्रचण्ड समूह सरकारका गल्तीहरुको लामो फेहरिस्त बोकेर बसेको छ । अलि अगाडि नै पाकेर झर्ला अनि खाउँला भनेको कटहर अझैसम्म रुखमै झुण्डिरहनुलाई भने प्रचण्ड एण्ड कम्पनीले आश्चर्यका रुपमा हेरिरहेको छ । प्रचण्डकै निर्देशनमा प्रचण्ड समूहले चलाएका कथित अनलाईन खबर र मिडिया हाउसहरुको सरकार बिरुद्धका आक्रामक समाचारहरुले यही कुरालाई पुष्टि गरिरहेको छ । आफ्नै पार्टीभित्रको यस्तो प्रकारको ठाडो दवाव झेल्न राजनीतिका चतुर खेलाडीका रुपमा चिनिएका वर्तमान प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई पनि अहिले धौं धौं परिरहेको छ ।

पार्टी एकिकरणका दस्ताबेजहरुलाई आधार मान्ने हो भने प्रचण्डका केही कुराहरु जायज पनि मान्न सकिन्छ । दलभित्र गुट, उपगुट तथा समूहहरु हुनु दलीय व्यवस्थामा सामान्य कुरा नै ठानिन्छ । जनताद्धारा जननिर्वाचित बहुमत प्राप्त दल नेकपामा आफ्नै दलका बहुमत प्राप्त सांसदहरुद्धारा संसदीय दलको नेता चुन्ने, संसदीय दलको नेता प्रधानमन्त्री बन्ने र सोही प्रधानमन्त्रीले सरकार निर्माण गर्ने, सोही आधारमा सरकार सञ्चालन गर्ने प्रजातान्त्रिक प्रक्रिया कै एक अंग हो । वास्तवमा यो नै प्रजातान्त्रिक शासन व्यवस्थाको एक अनुपम उपहार पनि हो ।

तर वर्तमानको नेकपाभित्रको शक्ति संघर्षले माथि उल्लेख भएका कुराहरुको धज्जी उडाएको छ । सरकारको नेतृत्व गरिरहेका प्रधानमन्त्रीको राजीनामा पार्टीको आन्तरिक बैठकमा माग्ने नयाँ राजनीतिक धारणा र अभ्यासको विकास हुँदै गैरहेको छ । यसले संसदीय व्यवस्था, सिंगो संसद, संसदीय अभ्यास र प्रजातान्त्रिक विधि माथि नै ठाडो हस्तक्षेप हुँदै गैरहेको राजनीतिका भुक्तभोगीहरुले बताउन थालेका छन् ।

हुन त भोलिका दिनमा यो अवस्था आउन सक्छ भन्ने पुर्वानुमान ओलीले गरेका थिएनन् होला र ? भनेर हामीले अनुमान गर्नसक्ने अवस्था भन्दा बाहिरको कुरा भयो । पूर्व नेकपा एमालेको शक्ति, त्यसमा पूर्व माओवादी केन्द्रका केही हस्तीहरुलाई आफुतर्फ ल्याउन सके प्रचण्डलाई सजिलै पाखा लगाउन सकिन्छ भन्ने सोचका साथ पार्टी एकिकरणको अभियान थालिएको थियो भने त्यो चाँहि अहिले आएर ठिक उल्टो अवस्थामा उभिएको देखिएको छ ।

पूर्व माओवादीलाई आफ्नाे क्याम्पमा ल्याउन त के आफ्नै साथीहरु समेत एकपछि अर्को गर्दै प्रचण्डको छहारीमा शितल थाप्न गएपछि ओलीलाई अत्यन्तै ठूलो राजनीतिक संकट पैदा भएको छ । कहिलेकाँहीका एकताका गीत संगीतहरुले थामिएको कार्यकर्ताहरुको मन पनि बिस्तारै मर्दै जान थालेको देखिन्छ । सरकार सञ्चालनमा देखिएको एकलौटीपन र आफ्नै दलभित्र रहेका आफ्ना बिरोधी खेमामा रहेका भनेर चिनिएका आफ्नै नेताहरुलाई सिध्याउने खराब सोचका कारण आफ्नै राम्रा र आशालाग्दा नेताहरुले ओलीको गुँड छेडन थालेको देखिदैछ । सरकार सञ्चालनमा भ्रष्टहरुको बिगबिगी थामिनसक्नु अवस्थामा बढदै गएपनि कति जनालाई काखी च्यापेर तुलोमा चोख्याउने होला ? भन्ने सकस पनि अहिले ओलीलाई परिरहेको छ ।

केही भाग पाउनका लागि देखिएको नेकपाको एकता भागवण्डा गरेको भोलिपल्टै पानीको फोका झै फुट्ने निश्चित छ । मन नलागि खाएको गाँस र मन नमिलिकन गरिएको साथबाट लामो यात्रा तय गर्न मुस्किल हुन्छ । जनतालाई झक्याउँदै समाजवाद र साम्यवादका नारा उराल्ने कम्युनिष्टहरुलाई नेपाली नागरिकहरुले पनि बिस्तारै चिन्दै गैरहेको अवस्थामा वर्तमानमा पाएको बहुमत नै अन्तिम सरकार आरोहणको सिढी त हुने हैन ? भन्ने चिन्ता स्वयं नेकपाका नेता तथा कार्यकर्ताहरुलाई परिरहेको छ । त्यसैले यही समयमा आफु कसरी सत्तामा पुग्ने र आफ्नाे स्वार्थपूर्ति गर्ने भन्ने ध्याउन्न प्रचण्डलाई परेको छ भने प्रचण्डलाई उपयोग गरेर ओलीसँगको बिगतको दुष्मनीको कसरी बदला साँध्ने भन्ने कुराले पूर्व नेकपा एमालेका नेताहरुलाई पनि सताएको देखिन्छ ।

यही सेरोफेरोमा अडिएर प्रचण्ड अहिले पहिला भागवण्डा मिलाउने त्यसपछि ओलीमाथि आक्रामक रुपले जाईलाग्ने रणनीति बनाउँदैछन् । यसले नेकपाको भावी नयाँ कार्यदिशा समेत तय गर्न सक्नेछ । यसका अलावा प्रचण्डका वर्तमानका केही वक्तव्यहरु अत्यन्तै राजनीतिक गहिराईमा आधारित भएर आईरहेका छन् जसमा पूर्व समकक्षीहरु डा. बाबुराम भट्टराई, मोहन बैद्य (किरण) र विप्लवहरुसँगको भेटघाट र पुनः एकताका साथ अगाडि बढन सकिने अभिव्यक्तिले नेपालको आगामी राजनीतिक कार्यदिशा घुमाउरो हुनेतर्फ समेत दिशानिर्देश गरिरहेको छ ।

देशबाट नेकपा एमाले भन्ने राजनीतिक शक्तिलाई समाप्त पारेका प्रचण्डले अबको राजनीतिक कार्यदिशामा तराईलाई आफ्नाे केन्द्रबिन्दूमा राखेर डा.बाबुराम भट्टराईसँगको सहकार्यमा काम गर्ने अवस्था देखिदैछ । यसले देशमा पुनः तराई आन्दोलन हुनसक्ने र यसले देशलाई पुनः राजनीतिक द्वन्द्धतर्फ मोडन सक्ने अनुमान लगाउन सकिने थुप्रै आधारहरु तयार हुदैछन् । प्रचण्डका कोही राजनीतिक मित्र र राजनीतिक शत्रु छैनन् ।

उनी मौका पर्दा नेपाली कांग्रेसको नेतृत्वको सरकारमा बस्ने अनि नेकपा एमालेसँग चुनावी समिकरण र पार्टी एकता समेत गर्नसक्ने व्यक्तिले भोली भट्टराईसँग कार्यगत एकता गरेर अगाडि बढदैनन् भन्ने के ग्यारेन्टी ? नेकपा एमालेसँगको एकताको अभिनय समाप्त भएको भोलिपल्टै प्रचण्डले डा. भट्टराईसँग पार्टी एकिकरणको अभियान शुरु गर्नेछन् जसलाई मोहन बैंद्य र विप्लवहरुको समेत साथ र सहयोग मिल्ने कुरामा समेत प्रचण्ड आशावादी देखिएका छन् ।