झापामा सौर्य ऊर्जाबाट खानेपानी

♦राजु पोखरेल
२१ भदौ, गौरादह । सौर्य ऊर्जाको प्रयोग गरेर झापाको गौरादह खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता समितिले पानी वितरण गरिरहेको छ । विद्युत्को प्रयोग कम भएसँगै उपभोक्ताले सस्तो मूल्यमा पानी उपभोग गरिरहेका छन् ।

सौर्य ऊर्जाको उपयोगपछि लागत घटेकाले समितिले खानेपानीको महसुल घटाएको छ । पानी तान्नेदेखि वितरण गर्नेसम्मका काम सौर्य ऊर्जाबाट नै हुने भएकाले पानीको महसुल सस्तो भएको हो । उपभोक्ताले न्यूनतम आठ युनिट पानीको महसुल एक सय ३० रुपैयाँ तिर्नु पर्दथ्यो भने सौर्य ऊर्जाको उपयोगपछि महसुल घटेर एक सय पाँच रुपैयाँ तिर्नुपर्ने भएको छ ।

“समितिले उठाएको महसुलबाट पाँच रुपैयाँ संस्थाको सामाजिक विकास कोषमा जम्मा हुने गरेको छ । महसुल त एक सय रुपैयाँ हो, संस्थाको सामाजिक विकास कोषमा जम्मा भएको पाँच रुपैयाँबाट सामाजिक उत्तरदायित्वअन्तर्गतका काम हुने गरेको छ”, संस्थाका सचिव डण्डिराज घिमिरेले भने ।

सौर्य ऊर्जाको उपयोगपछि दुई हजार ४०० उपभोक्ताको महसुलबापत मासिक रु ६० हजार बचत भएको छ । समितिले विद्युत् प्राधिकरणलाई मासिक तिर्नुपर्ने महसुल पनि आधा कम भएको छ ।

यसअघि मासिक एक लाख ३० हजार रुपैयाँसम्म विद्युत् महसुल समितिले तिर्ने गरेको थियो । तर सौर्य ऊर्जाको उपयोगपश्चात् ४५ प्रतिशत कम महसुल तिर्ने गरेको छ । संस्थाको तथ्यांक अनुसार अहिले प्रतिलिटर पानी उत्पादनमा एक दशमलव १५ पैसा लाग्ने गरेको छ ।

सौर्य ऊर्जाबाट पम्प तथा कम्प्रेसरसमेत संचालन गरेर पानी वितरण गरिएको छ । विसं २०५२ मा स्थापना भएको खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता समितिमा दुई हजार तीन सय ५० जना सदस्य छन् ।

गौरादह– १ मा रहेका दुई ट्यांकीबाट समितिले पानी वितरण गर्दै आएको छ । साढे पाँच लाख लिटर क्षमताका दुई वटा ट्यांकीमा पानी भर्ने तथा धारासम्म पु¥याउने काममा दिनको समयमा सौर्य ऊर्जाको उपयोग हुन्छ । उक्त दुई वटा ट्यांकीबाट दैनिक चार लाख ५० हजार लिटर पानी उत्पादन हुँदै आएको छ ।

रातमा भने विद्युत्कै प्रयाग गर्ने गरिएको छ । सौर्य ऊर्जाबाट चार्ज गर्ने ब्याट्री नराखिएको र सोझै प्रयोग गर्ने गरिएकाले रातको समयमा विद्युत्कै उपयोग हुने गरेको समितिका सचिव घिमिरे बताउछन् ।

समितिको पानी वितरण क्षेत्रमा पाँच वटा सामुदायिक विद्यालयमा एक÷एक र अन्यत्र दुई वटा सामूहिक धारा छन् । ती धाराको न्यूनतम खपतबापतको महसुल सामाजिक विकास कोषमा जम्मा भएको रकमबाट भुक्तानी हुने भएकाले विद्यालय र सामूहिक धाराको पानी उपयोग गर्नेले रकम तिर्नु नपर्ने संस्थाले जनाएको छ ।

प्रदेश सरकारको अनुदानमा खानेपानी वितरणका लागि सौर्य ऊर्जा जडान गरिएको हो । प्रदेश सरकारबाट प्राप्त ८८ लाख ७५ हजार नौ सय रुपैयाँ अनुदानबाट समितिले एक सय ४२ वटा सौर्य ऊर्जाको प्यानल जडान गरेको छ । गौरादहका– १, २ र ३ नम्बर वडामा करिब दुई हजार चार सय धारामा पानी वितरण हुँदै आएको समितिले जानकारी दिएको छ । रासस