प्रभु बैंकको अवस्था दिन प्रतिदिन बिग्रँदै, खराब कर्जा करिब ५ प्रतिशत, निक्षेप घट्दै, व्यवसाय पनि घट्दै

१३ वैशाख, काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकको पटके कारबाहीमा पर्दै आएको तथा संस्थापक शेयरधनीहरुले धमाधम आफ्नो शेयर बेचेर निस्कन थालेको प्रभु बैंकको अवस्था दिन प्रतिदिन बिग्रँदै जान थालेको छ । कमिशन खाएर दिइएको कर्जा तथा धितोले खाम्ने भन्दा बढी कर्जा दिँदा बढेको खराब कर्जाले पुनः बैंकलाई सताउन थालेको छ ।

हालै मात्र नेपाल प्रहरीको सीआईबीले प्रभु बैंकमा छानविन गरि कर्जा घोटालामा संलग्न उच्च तहका करिब एक दर्जन कर्मचारीलाई पक्राउ गरि कारबाही चलाएको थियो । त्यस्तै केन्द्रीय बैंक नेपाल राष्ट्र बैंकले केही समय अघि बैंकका सीईओ अशोक शेरचनलाई सम्पत्ति शुद्धीकरण प्रकरणमा ५० लाख जरिवाना र सचेतसहितको कारबाही गरेको थियो । प्रभु बैंकले सम्पत्ति शुद्धीकरण सम्बन्धी ऐन र निर्देशनको उल्लंघन गरेकाले जरिवाना गरिएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।

त्यस्तै गत वर्ष पनि प्रभु बैंकले बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई जारी गरिएको एकीकृत निर्देशनको व्यवस्था विपरीत प्रभु मनी ट्रान्सफर र प्रभु बैंक बीच कारोबार भएको पाईएकोले राष्ट्र बैंकले प्रमुख कार्यकारी अधिकृतसहित संचालकहरुलाई समेत सचेत गराएको थियो। राष्ट्र बैंकले तत्कालीन अध्यक्ष देवी प्रकाश भट्टचन, संचालकहरु शंकर कालीकोटा र रमेश सिंह खड्का, तत्कालीन संचालकहरु अम्बिका शर्मा लामिछाने, पुष्प बहादुर प्रधान, र दक्ष पौडेल तथा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अशोक शेरचनलाई सचेत गराएको हो  । 

बैंक आफैले सार्वजनिक गरेको तेस्रो त्रैमासको वित्तीय विवरणसम्म आइपुग्दा बैंकको खराब कर्जा ४ दशमलव  ८१ प्रतिशत रहेको छ । एक वर्ष अघिको यसै अवधिमा बैंकको खराब कर्जा ३ दशमलव  ४८ प्रतिशत थियो ।त्यस्तै, बैंकको मुनाफा उच्च दरले घटेको छ भने वितरणयोग्य मुनाफा पनि एकदमै नगन्य छ ।

कम्पनीको कुल शेयर संख्यासँग दाँजेर हेर्दा कम्पनीको प्रतिशेयर वितरणयोग्य मुनाफा १ प्रतिशत पनि छैन । आर्थिक वर्ष ०७९/८० मा ढिलो गरी सम्पन्न वार्षिक साधारणसभामार्फत शेयरधनीलाई कुनै पनि प्रकारको लाभांश नदिएको कम्पनीले यही अवस्था रही रहे लगानीकर्ता फेरी निराश हुने सम्भावना पनि देखिन्छ ।

त्यस्तै आर्थिक वर्ष ०७९/८० को असार मसान्तलाई दाँजेर हेर्दा बैंकको निक्षेप र कर्जा दुवै घटेका छन् । यसको अर्थ बैंकबाट ठूलो मात्रामा निक्षेप बाहिरिएको छ भने बैंकको व्यवसाय पनि घटेको छ । यसरी निक्षेप कर्जा दुवै घट्नुलाई बैंकिङ क्षेत्रमा राम्रो मानिदैन् । आधारभूत रुपमा बैंकलाई बलियो बनाउने सूचकहरु पनि घटेका छन् । जगेडा कोष पनि असार मसान्तको तुलनामा घटेको छ ।

यस बैंकको संचालक समितिको अध्यक्षमा पूर्व अध्यक्ष देवीप्रसाद भट्टचनको निजी कम्पनीको प्रतिनिधित्व गर्दै लिलाप्रकाश सिटौला रहेका छन् । बैंकको संचालक समितिका अन्य सदस्यमा अभिषेक बज्राचार्य, बिर्ख बहादुर बस्नेत, अंगिरमान सिंह र तारा मानन्धर रहेका छन् । प्रभु बैंकको सञ्चालक समितिबाट हालै मात्र तीन जना सदस्य अचानक बाहिरिएका छन् । संस्थापक शेयरधनीको समूहबाट प्रतिनिधित्व गर्ने सञ्चालक रमेशसिंह खड्का, शंकरप्रसाद कालिकोटा र स्वतन्त्र सञ्चालक प्रा.डा.गीता प्रधानले पदबाट राजीनामा दिएर बाहिरिएका हुन् । 

त्यस्तै बैंकको उच्च व्यवस्थापनमा सीईओ अशोक शेरचनदेखि वरिष्ठ डेपुटी सीईओमा मनोज न्यौपाने र डेपुटी सीईओमा मणिराम पोखरेल रहेका छन् । यसैगरी विभागीय प्रमुखहरूमा निरज लम्साल, रेनुप्रसाद पाण्डे, राजेश भण्डारी, दीपेश प्रधान, रश्मी पन्त, लेखबहादुर पुन, रिवास श्रेष्ठ र सुगेन शाक्य रहेका छन् । 

कस्तो आयो आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को तेस्रो त्रैमासको वित्तीय प्रतिवेदनः
खुद मुनाफाः
चालू आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्म बैंकले १ अर्ब ८१ करोड बराबर खुद मुनाफा गरेकोमा गत आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्ममा बैंकले १ अर्ब ९५ करोड बराबर खुद मुनाफा गरेको थियो । यसरी खुद मुनाफामा ७ दशमलव २७ प्रतिशतको गिरावट आएको छ ।

 खुद ब्याज आम्दानी र संचालन मुनाफाः
गत आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्ममा कम्पनीले ६ अर्ब  ६८ करोड बराबर खुद ब्याज आम्दानी गरेकोमा चालू आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्म कम्पनीले ८ अर्ब ४३  करोड खुद ब्याज आम्दानी गरेको छ । यसरी खुद ब्याज आम्दानीमा २६ दशमलव  ३२ प्रतिशतको वृद्धि भएको छ । त्यस्तै, संचालन मुनाफा ३१ दशमलव ३८ प्रतिशतले वृद्धि हुँदै ३ अर्ब ५७ करोड पुगेको छ । गत वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्ममा कम्पनीले २ अर्ब ७१ करोड संचालन मुनाफा गरेको थियो ।
प्रतिशेयर आम्दानीः
कम्पनीको वार्षिक प्रतिशेयर आम्दानी १० रुपैयाँ २६ पैसा हुन आउँछ । एक वर्ष अघि प्रतिशेयर आम्दानी ११ रुपैयाँ ०७ पैसा थियो । 
वितरणयोग्य मुनाफाः
कम्पनीको वितरण योग्य मुनाफा जम्मा १६ करोड ६५ लाख रहेको छ । गत आर्थिक वर्ष वितरणयोग्य मुनाफा १८ करोड  २९ लाख ऋणात्मक थियो । कम्पनीको प्रतिशेयर वितरण योग्य मुनाफा  ९४  पैसा मात्र रहेको छ । 
निक्षेप, कर्जाः
कम्पनीले चालू आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमाससम्म  २ खर्ब ७८ अर्ब निक्षेप संकलन गरी  २ खर्ब २९ अर्ब  कर्जा प्रवाह गरेको छ । आर्थिक वर्ष २०७९/८० को असार मसान्त र अहिलेको तथ्याङ्कलाई दाँजेर हेर्दा कम्पनीको निक्षेप संकलन ३ दशमलव  ७२ प्रतिशतले घटेको छ भने कर्जा प्रवाह १ दशमलव ८२ प्रतिशतले घटेको छ ।

जगेडा कोष, संचित मुनाफाः
जगेडा कोष १ दशमलव ८३ प्रतिशतले घटेर ९ अर्ब ८६ करोड पुगेको छ भने संचित मुनाफा १६ करोड ६५ लाख रुपैयाँ छ ।
किताबी मूल्यः
कम्पनीको किताबी मूल्य (प्रतिशेयर नेट्वर्थ)  १४२ रुपैयाँ ६० पैसा आउँछ ।
निष्क्रिय कर्जाः
 कम्पनीको खराब कर्जा भारी मात्रामा बृद्धि हुँदै ४ दशमलव ८१ प्रतिशत रहेको छ । गत आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासमा खराब कर्जा  ३ दशमलव ४८ प्रतिशत थियो ।

आधार ब्याजदर, स्प्रेडदरः
बैंकको आधार ब्याजदर घट्दै ८ दशमलव ४८ प्रतिशत पुगेको छ । स्प्रेडदर ३ दशमलव ९६ प्रतिशत छ । गत आर्थिक वर्ष सोही अवधिमा स्प्रेडदर ५ दशमलव १६ प्रतिशत थियो ।